شهرکندز (پژواک،١١حمل٩١): باآنکه کندز یک ولایت سرسبز و زراعتی است و علوفۀ حیوانی به آسانی و به قیمت ارزان پيدا میشود؛ اما نگهداری اسپ بزکشی کار ساده يى نیست و حتى يک اسپ بزکشى، يکصد هزار دالر هم قيمت دارد.
بزکشی، يک از ورزش های عنعنوى بخصوص در ولايات شمال و شمالشرق کشور از جمله ولايت کندز بوده و راه اندازى مسابقات آن در روزهاى ملى، محافل خوشى، عيد وغيره بين مردم مروج است.
کسانى که از اسپ در مسابقۀ بزکشى استفاده ميکنند، به آنها چاپ انداز و پهلوان گفته ميشود.
مسوولان فدراسیون بزکشی ميگویند که فعلاً بیش از یکصد اسپ بزکشی در کندز وجود دارد، که از این اسپها اضافه از٣٠ چاپ انداز مسلکی و ٢٠ چاپ انداز تازه کار، در میدان بزکشی استفاده ميکنند.
بيشتر اين اسپ ها در کندز، نسل گيرى شده و تعداد کم آن، از تاجکستان خريدارى گرديده است.
حاجی عبدالکریم معاون فدراسیون بزکشی کندز میگوید که علاقمندی خاص به بزکشی دارد و از همینرو از سی سال بدينسو، اسپ های بزکشی را نگهداری میکند.
وی به آژانس خبرى پژواک گفت که نگهداری اسپ بزکشی، کار سادۀ نیست؛ کسانى که ميخواهند اسپ بهتر و خوبتر داشته باشند، بايد اقتصاد خوب وحوصلۀ زیاد داشته باشند؛ زيرا مصرف خوراک یک اسپ بزکشی، ماهانه از ١٠ الی ٥٠ هزار افغانی تمام ميشود.
معاون فدراسیون بزکشی کندز، به آژانس خبرى پژواک گفت که خوراک روزمرۀ یک اسپ بزکشی، نیم سیر جو، کاه، کمی میوۀ تازه بخصوص سیب بوده و اسپ را تر و تازه میسازد.
حاجی عبدالکریم افزود: «اگر بخواهی که اسپت در میدان بازی خوب بدوه، نام و نشانه ته بلند کنه، دلته خوش بسازه؛ باید سرش مصرف کنی، خوراک خوب برش بتی، به وخت و زمانش آب برش بتی و پاک وصفا در مکان خوب نگهداریش کنی.»
وى که يک اسپ خاص نيز دارد و از آن در ميدان بزکشى استفاده مينمايد، علاوه کرد که برای اسپ بزکشی، علف تازه از قبیل شبدر، رشقه و یاهم علوفۀ سبز دیگر بسیار کم داده میشود، آنهم زمانیکه بزکشی نباشد؛ زیرا علوفۀ سبز، اسپ را به اصطلاح چاپ اندازان کسل وسُست میسازد.
به گفتۀ معاون فدراسیون بزکشی کندز، برعلاوۀ این خوراکه باب، بدن اسپ بزکشی هر روز باید توسط شانۀ مخصوص خاريده شود، در فصل تابستان باید هر هفته با آب شسته شود و اگر کدام مريضى پیداکند، عاجل تداوی گردد.
عبدالرحيم افزود که محل نگهداری اسپ، باید خشک باشد تا بدنش نم، کش نکند که این هم باعث کسالت اسپ میگردد.
وى علاوه کرد که اسپ بزکشی قبل از رفتن به ميدان، باید نخست برای چند روز به شکل امتحانی در میدان های آزاد دوانده شود تا به اصطلاح، رگ و پایش باز شود و آمادۀ بزکشی گردد.
رفتار اسپ بُزکشی نیز باسایر اسپها متفاوت است. با دقت راه میرود، با گردن ودُم بلند، گوشهای برافراشته، یالهای دراز و قدمهای محکم؛ تقریباً با ناز وعشوه و باصدای بلند (شاهين) قدم میزند.
برخی اوقات زمانى که برايش گفته شود (حرا)، میل هم میشود. “میل” اصطلاحى است که اسپ از مستی زیاد، دو پای پیش روی خود را برای چند ثانیه بالا میکند و با دو پای پشت خود، به زمین ايستاد میشود.
معاون فدراسيون بزکشى کندز گفت که اسپ بزکشی، نبايد از اوایل بار بری کند و اگر اسپ بار ببرد، در آنصورت امکان ندارد که از آن در بزکشی استفاده شود.
قيمت اسپ بزکشی، نظر به دوش و تیزرفتاری آن متفاوت است.
سید امان الدین “دهقان” مسوول فدراسیون بزکشی زون شمالشرق گفت که یک اسپ، از پنجهزار الی یکصد هزار دالر هم قيمت دارد.
وى علاوه کرد: «ما چند نوع اسپ داریم که يکى آن، جرن نام دارد و بسیار اسپ تیزرفتار، باریک و هوشیار است؛ زمانیکه به بُز میرسد، خود ايستاد میشود و هرگاه چاپ انداز سوار بر این اسپ، بز را از زمین بر میدارد، اسپ با تیزی از میان اسپهای دیگر خود را بیرون میکند و به طرف بیرق و یاهم دایرۀ حلال میدود.»
درحالى از پرورش اسپ صحبت ميشود که درین اواخر، بازی بزکشی در کندز رونق یافته است.
در جریان ناامنی سه سال گذشته در کندز، علاقمندان این ورزش کم شده بود؛ اما از زمستان گذشته بدينسو، علاقمندان آن بیشتر شده و این بازی، هفتۀ یکبار در منطقه زیر دورۀ شهر کندز، با اشتراک هزاران تماشاچی برگزار ميگردد.
موسم برگزاری بزکشی، معمولاً زمانى است که هوا اندکی سرد؛ اما گل ولای نباشد. به همین خاطر روزهای اخیر و اول سال، بهترین زمان برای راه اندازی بزکشی میباشد.
مسوول فدراسیون بزکشی زون شمالشرق، به پژواک گفت که در سه سال گذشته، به علت ناامنی و ترس وبیم، علاقمندان بزکشی کم شده بود و این مسابقه، کمتر برگزار میشد.
وی علاوه کرد: «در سه سال گذشته، چند بار ما دیدیم که در میدان بزکشی، افراد ناشناس ماین جابجا کردند، که از سوی نیروهای امنیتی قبل از انفجار خنثى گردید؛ به همین خاطر نه ما چندان علاقه به برگزاری بزکشی داشتیم و نه هم مردم علاقه داشتند تا به تماشای بزکشی بیایند و چاپ اندازان هم، ترس وهراس داشتند.»
دهقان افزود که به علت ناامنی، اکثر اوقات علاقمندان و چاپ اندازان از ولسوالی ها درین ورزش شرکت کرده نمی توانستند. در گذشته ماه یکبار بزکشی برگزار میشد؛ اما از زمستان گذشته به اینسو، هر هفته یکبار بازی بزکشی با شرکت هزاران تماشاچی برگزار میشود.
وى علت اساسی رونق یافتن دوباره بزکشی و بیشتر شدن شمار علاقمندان را بهتر شدن امنیت خوانده علاوه کرد که حالا امنيت خوب است و راههای ولسوالی ها باز است؛ نه تنها مردم از شهر، بلکه از ولسوالی ها هم به تماشاى اين بازى عنعنوى می آیند.
میدان بزکشی، منطقۀ زیر دورۀ شهر کندز، از سال نو بدينسو چند بار شاهد مسابقات جالب و ديدنى بوده است، که در يکى از اين بازى ها بیش از ده هزار تماشاچی جمع شده بودند.
از اين جمله، مسابقۀ آزاد به مناسبت سال نومیان چاپ اندازان شهرکندز و ولسوالی های ششگانه، با شرکت يکصد اسپ راه اندازی شده بود، که شام ديروز پایان یافت.
از دور صدای لودسپیکر شنیده میشد که “نر واری حلال کو، شیر واری حلال کو، به خط بنداز؛ عجله کو که پس نمانی!” این صدا از جارچی ميباشد؛ شخصیکه همکار ریفری بوده و در میان چاپ اندازان گشت و گذار میکند و برنده را در لودسپیکر اعلان میکند و همچنان چاپ اندازان را با گفتن همچو کلمات تشویق مى نمايد.
قانون مسابقه طوری است که هرچاپ انداز که بز را از سایر گوشه های میدان به داخل خط انداخت ویاهم از بیرق دور داد، مستحق جایزه میشود که از سوی تاجران، قوماندانان جهادی و یاهم اسپداران، برايش از یکهزار الی بيست هزار افغانی جايزه داده میشود.
گرچند این مسابقه، میان چاپ اندازان کندز بود و نتيجۀ نهایی در پی نداشت؛ اما به شکل انفرادی به چاپ اندازان، از سوی فدراسیون بزکشی جایزه نيز داده شد.
به گفته مسوول فدراسیون بزکشی؛ ذبیح، برکت و سیدال چاپ انداز، بیشتر بز را به دایر حلال کشانیدند و جوایز بیشتر را نصيب شدند.
ذبيح که درین مسابقه چاپ انداز خوب معرفی شد و بیشترین جوایز را به دست آورد، به پژواک گفت که وی علاقۀ زیادی به این روزش دارد؛ از همینرو علاقمنداست تا همیشه درین بازی شرکت کند.
وى افزود که رمز موفقیت وی در بزکشی، درین است که اسپهای خوب را انتخاب میکند و زمانیکه بز را به دست بیاورد، آنرا محکم نگهمیداد و به دایرۀ حلال میرساند.
اين چاپ انداز علاوه کرد: «اسپ تیز، چابک و هوشیار بسيار کمک میکند تا چاپ انداز موفق شود، من همیشه علاقه دارم تا برای بزکشی همچو اسپ ها را انتخاب کنم.»
باشندگان کندز نيز میگویند که به این ورزش علاقۀ زیادی دارند و حالا بیشتر به تماشای این بازی مى آيند.
نصرت الله ٣٠ ساله باشنده منطقۀ لاله میدان ولسوالی علی آباد که با چند دوستش، به تماشای بزکشی آمده بود گفت که وی هر گاهى که درین میدان، بزکشی باشد، به تماشای آن مى آيد.
نصرت الله که پیشۀ دهقانی دارد، علاوه کرد که سالهای گذشته، به علت ناامنی نمی توانست که به تماشای این بازی بیاید؛ اما حالا که امنیت بهتر شده، آنها به راحتى میتوانند هر زمانیکه خواسته باشند، به تماشای بزکشی بیایند.
اين دهقان افزود: از اینکه دیگر کدام تفریح خاص برای مردم نیست؛ همین بزکشی بهترین تفریح برای آنها بوده و خستگی شان را رفع مى کند.
گفتنى است که مسوولان رياست زراعت کندز ميگويند که حدود ٩٥ درصد مردم اين ولايت به زراعت و مالدارى اشتغال دارند. بيش از يک ميليون مواشى به شمول صدها راس اسپ در اين ولايت وجود دارد، که توسط آن بار برده ميشود و يا از آن براى سوارى استفاده ميگردد.
بازدیدها: 41
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک