اطفال برخى مهاجرين در ايران هنوز هم از تعليم محروم اند

کابل (پژواک، ٣عقرب ٩٠): با آنکه ايران ميگويد خدمات ارزنده اى را براى ارتقاى سويۀ تعليمى و تحصيلى مهاجرين افغان ارائه ميدارد؛ اما شمارى از مهاجرين ميگويند که هنوز هم اطفال آنها از تعليم محروم اند.

ناصرجهان شاهى مسوول فرهنگى سفارت ايران مقيم کابل، در مصاحبه با آژانس خبرى پژواک گفت که ايران در بخش معارف و فرهنگ، با افغانستان کمکهاى زيادى نموده و فعلاً ٧٠ در صد افغانهاى مقيم ايران باسواداند؛ درحاليکه در آغاز، اين ميزان به شش درصد ميرسيد.

مسوول فرهنگى سفارت ايران در کابل ميگويد که  براساس حکم رياست جمهورى ايران که سال گذشته صادر شد، هرکسى که واجب التعليم است و به هر شکلى که در ايران اسکان دارد، از نعمت تعليم و تحصيل بايد برخوردار باشد.

وى علاوه کرد: در دوره هاى تعليمى سال ١٣٨٩ و ١٣٩٠، بيش از ٢٧٢ هزار متعلم در مکاتب دولتى ايران مصروف درس هستند که ١٢٥ هزار  آنها را دختران و ١٤٧ هزار  ديگر را پسران تشکيل ميدهند.

مسوول فرهنگى سفارت ايران در کابل ميگويد که همه ساله، حدود ١٦٢ ميليون دالر در مجموع براى متعلمين مهاجر، يارانه (سب سايدى) پرداخت ميگردد. اين تعداد، افرادى هستند که بصورت مجاز و غيرمجاز در ايران حضور دارند.

يارانه؛ اصطلاحى است که دولت ايران به صورت سب سايدى، در هر عرصه به شمول تعليم کمک ميکند. اتباع خارجى در بدل تعليم، مقدار کمى پول پرداخت ميکنند؛ اما بقيۀ آن به دوش دولت ايران است.

به گفتۀ جهان شاهى، اين ارقام شامل  فرزندان مهاجرين  در مکاتبى که توسط  سفارت افغانستان اداره ميشوند، و همچنان  مکاتب خصوصى نيز نميباشند.

اما برخى مهاجرينى که در ايالت سيستان و بلوچستان و خراسان رضوى، در سرحد با افغانستان زيست دارند، ميگويند که اطفال شان اجازۀ رفتن به مکتب را ندارند.

گل احمد که تازه از اين ايالت به ولايت نيمروز برگشته است، به پژواک گفت: ((نه تنها اطفال ما از رفتن به مکتب محروم بودند، بلکه مهاجرين از زندگى کردن درآنجا نيز باز داشته ميشوند.))

وى ادعا کرد که  از سال ١٣٨٦ بدينسو، با فاميلش در آن ايالت زندگى ميکرد؛ چهار سال قبل دو پسرش که در صنف اول و دوم بودند، از مکتب اخراج شدند و بى سرنوشت ماندند.

گل احمد علاوه کرد که اگر اطفالش در مکتب ميبودند، حالا صنف ششم ميشدند.

به گفتۀ وى، حالا که به وطن برگشته است، ميخواهد اطفالش را با آنکه سن شان نظر به سويۀ تعليمى  بلند رفته، بعد از امتحان سويه و تثبيت درجۀ تعليمى در نيمروز به مکتب شامل نمايد.

يک منبع رياست مهاجرين و عودت کننده گان نيمروز که نخواست اسمش ذکر شود، به پژواک گفت که مناطق سرحدى ايران مانند ايالت سيستان و بلوچستان، از سال ١٣٨٦ بدينسو به علت همسرحد بودن با افغانستان،  به حيث ساحۀ ممنوعه اعلام شده است.

منبع علاوه کرد که به همين علت،  جوانان افغان از صنف ١٢ و حتى پوهنتون اخراج شده اند و اطفال مهاجرين، حق ندارند که شامل مکتب شوند.

به گفتۀ منبع، خانواده هاى مهاجرين، يا به افغانستان برگشته و يا به شهرهاى ديگر ايران رفته اند؛ اما در آن شهرها نيز قيوداتى بر آنها وضع شده است.

اين منبع رياست مهاجرين و عودت کننده گان گفت که شاروالى، در برخى شهرهاى ايران، از خانواده هاى مهاجرى که از ايالت سيستان و بلوچستان به آنجا رفته اند، سالانه  پولى معادل پنجهزار افغانى بخاطر صفايى ميگيرد؛ اما در بدل آن، کارت اقامت ششماهه براى آنها ميدهد.

قرار اظهارات منبع، مهاجرين افغان به علت اقامت کوتاه مدت، نمى توانند اطفال خود را شامل مکتب نمايند.

اما مسوول فرهنگى سفارت ايران در کابل گفت که امکان دارد مهاجرين غيرمجاز، بخاطرى که اقامت غيرقانونى آنها  افشا نشود، اطفال خود را شامل مکتب نکنند تا مبادا مشکلى براى شان پيش آيد.

وى افزود که  همچنان در سال هاى  گذشته،  ١١ هزار محصل افغان از پوهنتون هاى ايران فارغ شده اند و در سال هاى ١٣٨٩ و ١٣٩٠ حدود ٣٥٠٧ محصل به پوهنتون هاى اين کشور راه يافته اند.

وى علاوه نمود که  از اين تعداد محصلين راه يافته به پوهنتون ها، ٢٠٠٠ دختر و حدود ١٦٠٠ پسر هستند.

جهان شاهى علاوه کرد که هزينۀ هر محصل ، با تفاوت رشتۀ تحصيلى از ٤ تا ٤٠ ميليون تومان معادل (حدود ٤ هزار تا ٤٠ هزار دالر) ميباشد و در سال تحصيلى ١٣٨٩ و ١٣٩٠، دولت ايران حدود ١٠٠ ميليون دالر در بدل تحصيل افغانها يارانه پرداخت نموده است.

به گفتۀ اين مسوول فرهنگى،  آمار رسمى که وجود دارد تا حال  در حدود ٦٠٢ هزار  تن از بزرگسالان مهاجر در ايران نيز باسواد شده اند.

نامبرده افزود:  اين خدمات را که ايران براى  فرزندان مهاجرين افغان عرضه کرده، وزير امور مهاجرين افغانستان نيز تاييد نموده است.

وزارت امور مهاجرين و عودت کننده گان نيز ميگويد که حالا شرايط خوب تعلميى براى مهاجرين فراهم شده است.

اسلام الدين جرئت  سخنگوى  اين وزارت، به پژواک گفت که در گذشته  محدوديت در زمينۀ حق تعليم براى افغان هاى  فاقد مدرک در ايران   وجود داشت؛ اما با مذاکراتى که سال گذشته  بين افغانستان، ايران و کميشنرى سازمان ملل متحد در امور پناهندگان  صورت گرفته؛ رييس  جمهور ايران فرمانى را صادر کرده که براساس آن، هيچ تبعۀ خارجى نبايد از تعليم باز بماند.

وى افزود که از آن فرمان  به بعد، مشکلات  تعليمى براى مهاجرين رفع شده است.

جرئت گفت  که سال گذشته، پنج مکتب خصوصى از طرف صندوق وجهى اطفال ملل متحد (يونيسف)، با همکارى سفارت افغانستان در ايران ايجاد گرديده که در عرصۀ تعليم اطفال مهاجر، مُمد واقع شده است.

اين درحالى است که روزنامۀ غير دولتى”  اعتماد” چاپ تهران در ماه اسد سال جارى نوشت که  با گذشت هفت ماه از صدور فرمان رييس جمهور ايران مبنى بر رفع ممنوعيت تعليم افغانهاى بدون کارت اقامت، هنوز هم مشکل تعليم ١٤٠ هزار افغان لاينحل باقى مانده بود.
به نوشتۀ روزنامه، اين مشکلات قبل از آغاز سال تعليمى ايران که در خزان شروع ميشود، وجود داشت، اما به تازگى مقامات ايران و سفارت افغانستان در مورد مشکل ١٤٠ هزار متعلم افغان چيزى نگفته اند.

اين روزنامه از شمس الرحمن فروتن نمايندۀ وزارت معارف در سفارت افغانستان مقيم تهران نقل نموده که حتى مهاجرين داراى کارت اقامت نيز با مشکل تعليمى مواجه بودند، آنها تا نيمۀ ماه سرطان سال جارى ثبت نام نشده بودند و مکاتب ايران افغانها را با مشکل جذب ميکردند.

“اعتماد”، نوشته است که در٩ سال گذشته مهاجرين افغان که به شکل غير قانونى در ايران زيست داشتند،از تعليم محروم بودند و همواره اين وضعيت مورد  اعتراض حکومت افغانستان قرار داشت.

اما به گفتۀ اين نشريه سفر هاى سال گذشتۀ مقامات افغان ، منجر به صدور فرمان رييس جمهور ايران در مورد رفع ممنوعيت تعليم مهاجرين گرديد، ولى با آنهم مشکلات تعليمى آنها کلاً رفع نشده است.

مهاجرين افغان ميگويند که  ثبت نام آنها در مکاتب مخصوص بنام هاى  ( مکاتب نمونۀ دولتى، هنرستان، استعداد هاى درخشان و مکتب کار و دانش) قطعاً منع ميباشد.

اما مسوول فرهنگى سفارت ايران در کابل ميگويد که اين مکاتب قوانين خاص خود را دارند و هر تبعۀ خارجى ميتواند پس از امتحان کانکور شامل اين مکاتب شوند.

وى در مصاحبه اش با پژواک گفت که  ايران در بخش ساختن مکاتب و تجهيز  ده ها مکتب و کتابخانه  نيز کمک نموده  و در آيندۀ نزديک قرار است ٣٠ کتابخانۀ ديگر را با تفاهم وزارت معارف  در ٣٠ ليسۀ جديد در افغانستان  تجهيز نمايد.

جهان شاهى  علاوه کرد: مکاتبى را که با کتابخانه تجهيز نموده اند در ولايات شمال، جنوب و شرق بوده و براساس درخواست خود مسوولين آن و يا خواست وزارت معارف، کتاب هاى مورد ضرورت به اندازۀ ضرورت  تهيه گرديده است.

وى افزود که قرار است  با تفاهم وزارت  معارف،  در آيندۀ نزديک مکاتب ايران- افغان را در شهر هاى کابل،  جلال آباد، کندهار و  مزار شريف نيز ايجاد  نمايند، که در هر شهر، يک مکتب ايجاد خواهد شد.

با اين حال، عبدالصبور غفرانى مسوول نشرات وزارت معارف ميگويد که  ايران، به دليل مشترکات فرهنگى و دينى در عرصۀ فراهم نمودن  کتاب هاى علمى  و معلوماتى  براى ارتقاى ظرفيت و بالا بردن سطح علمى شاگردان  معارف  در مرکز و ولايات، با وزارت معارف همکارى هاى زيادى داشته است.

وى خواهان افزايش کمک هاى ايران  به وزارت معارف  شد.