فيروزکوه (پژواک،١٧جوزا٩٣): باجگيرى افراد مسلح غيرقانونى، نفوذ زورمندان در استخدام معلمین، صنف هاى خالى، کمبود استادان مسلکى، نبود کتُب درسى و دلسرد شدن شاگردان، معارف ولايت غور را به بحران کشانده است.
مسوولان معارف و نهادهاى مدنى ميگويند که مکاتب جعلی دخترانه، حیف و میل معاشات معلمین توسط جنگسالاران، تبديل شدن مکاتب به کارگاه بزرگ زورمندان و نفوذ احزاب و گروه هاى رقيب، سيستم معارف را با چالش روبه رو کرده است.
رياست معارف ميگويد که ناامنی وموجودیت افراد مسلح غيرقانونى وطالبان، از مشکلات عمده در برابر مکاتب محسوب ميشود.
به گفتۀ مقامات معارف، درگيرى ها بين افراد مسلح غيرقانونى و موجوديت طالبان، باعث گرديده که تعدادى از مکاتب در ولسوالى هاى دولينه و دولتيار و اطراف دوردست مرکز غور مسدود بمانند.
صبغت الله اکبری رييس معارف غور، ميگويد که افراد مسلح وزورمندان، دراستخدام وجابجايی معلمین دخالت می نمایند، از رفتن معلمين مسلکی جلوگیری کرده و حتی بخشى از معاش معلمين را تصاحب ميکنند.
وی به آژانس خبرى پژواک گفت که ولسوالی هاى پسابند و دولینه و قسمتى از ولسوالى هاى شهرک و چارسده و منطقه مرغاب مربوط مرکز غور، مناطقى اند که تحت کنترول مخالفان مسلح است.
اکبرى افزود که زورمندان دربسیاری اوقات مانع رفتن دختران به مکتب میشوند و زمانیکه سلاح غيرقانونى وجود داشته وجنگ باشد، مانع بزرگ سر راه معارف بوده و مقابله با آن مشکل است.
رييس معارف گفت: “بنابرهمين مشکلات، ما نمى توانيم ازين مکاتب نظارت نمایيم.”
وى، حل مشکلات موجود درمعارف غور را از توان اداره معارف خارج خوانده گفت که نبود سرپناه، کمبود معلمين مسلکی ومواد درسی، باعث شده است که تدریس خوب انجام نشود و شاگردان ومعلمين دلسرد شوند.
جواد رضايی رئیس ساحوى کمیسيون حقوق بشر غور گفت که مکاتب در مناطق تحت کنترول طالبان، به دشت وصحرا مبدل شده و سیستم معارف، فقط در روی پارچۀ کاغذ باقی مانده است.
وى افزود که نه صنوف درسی و نه هم معلمین مسلکی وجود دارد و در آخر هر سال تعلیمی، نتایج جعلی ساخته میشود و به منظور جلوگیری از قطع معاش وانمود مینمایند که مکاتب بطور منظم فعال است.
باجگيرى از فعاليت معلمين، بيشتر در ساحۀ تحت کنترول يک قوماندان محلى به نام ملا مصطفى در ولسوالى شهرک وجود دارد.
سرمعلم يک مکتب ابتدائيۀ اين ولسوالى که بنابر ملحوظات امنيتى نخواست اسمش ذکر شود، گفت که ملا مصطفى ماهانه از معاش هر معلم، يکهزار افغانى به زور ميگيرد و اگر ندهد، تهديد و لت و کوب شده و بر جريمه اش افزوده ميشود.
وى علاوه کرد که اين مکتب، دو معلم و ١٢٠ شاگرد دارد و ماهانه دو هزار افغانى به اين قوماندان جزيه ميدهند.
اين سرمعلم گفت: “يک معلم بيچاره چهار هزار معاش دارد که يکهزار را ملا مصطفى ميگيرد؛ دولت بايد جدى برخورد کند و افراد مسلح را خلع سلاح کند تا قشر معلم که آينده سازان کشور را تدريس ميکنند، از مظالم آنها نجات يابند.”
منابع محلى ميگويند که ملا مصطفى قوماندان مسلح غيرقانونى که با مخالفان مسلح نيز رابطه دارد، دليل مى آورد که بخاطر مصارف افراد مسلح خود، از معلمين پول ميگيرد.
نيروهاى خارجى چند سال قبل، قرارگاه ملا مصطفى را بمبارد نمودند که بيش از ٢٠ نفر مسلحش کشته شد؛ اما خودش جان به سلامت برد.
مردم ميگويند که اين قوماندان، از مردم عام و مسافرينى که از سرک عمومى ميگذرند نيز باج ميگيرد.
محمد وزیر نورانی یکتن از فعالان جامعه مدنی غور گفت که زورمندان محلی، خود را در هر نوع ساخت و سازجدید و انکشاف درساحات تحت فرمانروایی شان دخیل میدانند، که این موضوع به مکاتب نیز سرایت کرده است.
وى افزود: “مکاتب از جمله دارایی شخصی جنگسالاران محسوب میشود.”
نورانى علاوه کرد که یک مکتب در منطقه مرزی تحت کنترول جنگسالاران، موسوم به قریه فراه رود در ولسوالی دولینه ساخته شده است و هر قوماندان، این مکتب را متعلق به خود دانسته و هرچه که دل شان بخواهند انجام ميدهند.
نهادهاى مدنى ميگويند که ادارۀ محلى، توانایی ندارد که سکتور معارف را از چنگال گروپهای مسلح غیرقانونى که از زیربنا و بودجۀ آن، به نفع شخصی خود استفاده مینمایند خارج نمايد.
آنها هشدار ميدهند که اگر دولتمردان محلی، نتوانند که به طور فعالانه برین وضعیت مستولی گردند و با یک برنامه جامع، چالشهای اساسی معارف را رفع سازند؛ این وضعیت برای گروپهای مسلح و طالبان کمک خواهد کرد که در بخش معارف نفوذ بيشتر کرده و نسل آینده را به تنگناه قرار بدهند.
سید انور رحمتی والی غورنیز از دخالت افراد مسلح غیرقانونى ابرازنگرانی نموده، گفت که نه تنها افراد مسلح، بلکه طالبان نيز مانع بزرگ برای برنامه های دولت بخصوص معارف بوده و اداره محلی، توان برخورد با این افراد را ندارد.
وی افزود: “ما نمیتوانیم از مکاتب نظارت نمایيم، افراد مسلح از معلمين باج میگيرند و سبب مشکلات به معارف میشوند.”
والى غور گفت که بیش از٦٥٠٠ نفر مسلح غیرقانونى در قالب بيش از ١٣٠ گروپ، و حدود ٣٥٠٠ تن از طالبان، در مناطق مختلف این ولایت فعالیت دارند که مانع تامین امنیت و اجرای قانون می شوند.
رحمتى علاوه کرد که تمام مشکلات معارف را بارها به گوش مقامات به شمول رياست جمهورى رسانده و آنها وعده داده اند؛ اما تا هنوز عملی نشده است.
بى سرپناهى شاگردان، مشکل ديگرى است. ٩٠ درصد مکاتب غور فاقد تعمير بوده و شاگردان در فضاى باز، در محوطۀ مکتب، کنار ديوارها و زير سايۀ درختان تدريس ميشوند.
رييس معارف گفت که از جملۀ ٨٤٠ موسسۀ تعليمى، ١٣٠ آن تعمير دارد و بقيۀ مکاتب تعمير ندارند و در مجموع، بيش از ٢١٥ هزار شاگرد به شمول ٨٤ هزار دختر درتمام مکاتب درس ميخوانند.
به گفتۀ وى، کار ساخت ٧٢ مکتب جريان دارد و قرارداد ١٣ مکتب ديگر نيز امضا شده که در جريان امسال اعمار خواهند شد؛ اما مشکل شاگردان از ناحيۀ سرپناه حل شده نمى تواند.
اکبرى گفت که بيش از ٤٦٠ معلم در تشکيلات معارف غور وجود دارد؛ اما هفتاد درصد آنها غيرمسلکى و قراردادى هايى اند که از مدارس دينى و صنف دوازدهم فارغ گرديده اند و به ٢٦٠٠ معلم مسلکى نياز است.
رييس معارف غور، باذکر اينکه چهار سال میشود که هیچ کتاب برای شاگردان توزیع نشده، علاوه کرد: “زمانيکه یک مکتب تعمیر، معلم مسلکی، کتاب و مواد درسی نداشته باشد، چطور متیوان گفت که تدریس خوب انجام میشود؛ درحالیکه ما همۀ اين عناصر را که در تعلیم وتربیه به آن نياز است نداريم.”
فضل الحق احسان رئیس شورای ولایتی غور گفت که معارف از لحاظ کمیت خوب رشد نموده، ولی از لحاظ کیفیت درسطح پایين قرا ر دارد.
وی افزود که دربسیارى مناطق، از مکاتب يک نام بوده، شاگردان و معلمين به مکتب نمیروند، مکتب وسیلۀ عایدات برای یکعده افراد شده است، افراد زورمند و بیسواد به حیث معلم تقرر يافته و آنها بدون اينکه بار دوش جامعه شده و مشکلات را بیشتر ميکنند، ارمغان ديگرى ندارد.
رييس شوراى ولايتى گفت: “بجای زیاد کردن تعداد مکتب و شاگرد، باید کيفیت بلند برده شود، معلمین مسلکی استخدام گردد، سرپناه ساخته شود، مواد درسی تهیه گردد.”
برخى خانواده ها ازاینکه فرزندان شان درمکتب چیزی را آموخته نمى توانند، آنها را از مکتب بيرون نموده و به کارهاى شاقه و يا چوپانى ميگمارند.
گل احمد باشنده قریه قطس علیاى مرکز غور گفت که فرزند ١٤ ساله اش شاگرد صنف هفت مکتب بود؛ ازاينکه زمينۀ درست درس مهيا نبود، مکتب را رها کرده و اکنون گوسفندان را ميچراند.
وى علاوه کرد که تعداد ديگرى از اطفال نيز راه پسر وى را در پيش گرفته اند و اگر درس و تعليم باشد و حکومت دراين عرصه توجه جدى کند، پسران شان چوپان بار نيامده، بلکه در آينده مصدر خدمت به مردم و جامعه ميگردند.
عايشه متعلم صنف هفتم مکتب قطس علیا نيز گفت که اکثرروزها به مکتب نميرود و روزهايى که ميرود، معلم برای تدریس وجود ندارد.
اين شاگرد افزود که در فضای آزاد، درس میخوانند و بعضى اوقات بخاطرى که مريض نشوند؛ ازطرف فاميل به آنها اجازۀ حضور درمکتب داده نمی شود.
عايشه گفت که در فضاى باز، بجاى اينکه متوجه درس شوند، بيشتر فکرشان به سوى بيرون ميباشد.
مشکل معارف تاحدى است که دوصنف توسط يک معلم تدريس ميشود.
جلیل احمد خلیلزاد سرمعلم مکتب کمیج ولسوالی شهرک ميگويد که اين مكتب، با داشتن بيش از يکصد شاگرد، صرف دو معلم دارد؛ شاگردان در فضاى باز مشغول درس بوده و اكثر اوقات دو صنف يكجا توسط يک معلم تدريس ميگردد.
وى افزود که شاگرد با اين وضعيت نمى توانند مفهوم درس را درک کنند و در بعضى حالات، شاگردان بى علاقه ميشوند و داخل صنف نمى روند.
برخى مکاتب اگرچه تعمير مفشن دارند؛ اما معلم و شاگرد در آن بسيار کم ديده ميشود.
يکى از نمونه هاى آن، مکتب آهنگران در ٣٥ کیلومتری مرکز غور است. اين مکتب دارای تعمیر منظم و برخلاف دیگر قريه ها، هرصنف دارای کلکین های بزرگ، چوکی و میز است و تمام دیوارهای آن سفید رنگ شده است.
اما زمانى که به اين مکتب سرزده شد، صرف پنج معلم و ٢٠ شاگرد حاضر بودند و در بعضی صنوف، فقط معلمین براى سه شاگرد تدريس ميکرد.
درين مکتب، از صنف اول تا دوازدهم درس داده ميشود و تعداد شاگردان به ٧٦٠ تن به شمول ٢٧٠ دختر ميرسد. وقتیکه پرسيده شد که این همه معلمین کجا هستند؟ یکی از معلمین گفت: “در قریه جشن عروسی است، اکثر استادان و شاگردان درآن اشتراک نموده اند.”
یکی از استادان دیگر گفت که شمارى از شاگردان به خاطر جمع آوری هیزم و چوب سوخت به کوه ها رفته و به مکتب حاضر نمى شوند؛ معلمین از ناگزيرى شاگردان کم را تدریس میکنند.
ازينکه يک معلم زن در ولسوالى دولينه وجود ندارد، برخى فاميل ها مخالف تدريس معلمين مرد هستند.
امیرخان باشندۀ محل گفت: “من دو دختر دارم، تا صنف شش در مکتب مختلط درس خوانده اند و حالا که نوجوان شده اند، معلم زن وجود ندارد و نمى گذارم که ديگر مکتب بروند.”
وى علاوه کرد که اگر معلم زن و مکتب دخترانه وجودداشته باشد، وى حاضر است که دخترانش به تعليم ادامه بدهند؛ در غيرآن بايد در خانه بنشينند.
٩٠ درصد مکاتب، با مشکل آب آشاميدنی ربه رو بوده و کمبود کتاب و مواد درسی، یکی از مشکلات دیگر در عرصۀ معارف را تشکيل ميدهد.
يکى اين مکاتب، ليسۀ نسوان مرکزى ولسوالى لعل سرجنگل است که چاه ندارد و شاگردان از آب جوى که غيرصحى است، استفاده ميکنند و به اسهال و استفراغ مصاب ميگردند.
فاصله خانه تا مکتب مشکل ديگرى است که اطفال با آن دست و پنجه نرم ميکنند. دختران در ولسوالی دولتيار ولعل و سرجنگل، با طی نمودن فاصله های زیادى، پیاده به مکتب ميروند.
راحله ١٦ ساله شاگرد صنف دهم لیسه تیل بای نظر ولسوالی دولتيار ميگويد که از خانه تا مکتب، هشت کیلومتر فاصله را طی ميکند.
وى که بعد از ختم مکتب درحالیکه با یک گروپ دختران درهوای گرم دوباره به طرف خانه میرفت، گفت: “دراین منطقه مردم علاقۀ زیاد به مکتب دارند؛ دختران دراین لیسه باهم درکنار برادارن شان یکجا درس میخوانند؛ اما دورى راه، انسان را خسته و دلگير ميسازد.”
اين شاگرد علاوه کرد که طبيعى است يکى دو ساعت ناوقت تر به مکتب ميرسد و وقت درس گذشته مى باشد و وى دروس را مکمل آموخته نمى تواند.
راحله افزود که با قلت معلمين مسلکى نيز روبه روبوده و دولت بايد به اين مشکلات رسيدگى کند.
غور دارای یک دارالمعلمین بوده؛ اما معلمين مسلکى به علل گوناگون در خارج از چوکات معارف کار مى کنند.
فضل الحق فایق رييس دارالمعلمین گفت که دارالمعلمين در سال ١٣٨٦ ايجاد گرديده و تاحال بيش از يکهزار معلم به شمول دوصد تن از طبقۀ اناث در شش مرحله فارغ شده؛ اما معلمين مسلکى به علت معاش کم، استخدام معلمين غيرمسلکى توسط زورمندان و ناامنی در ادارات و موسسات دیگر تدريس مينمايند.
وى گفت: “اکثر محصلینى که در دارالمعلمین جذب ميشوند، از طرف ریاست معارف معرفی نشده، بلکه به سفارش وکلا و زورمندان محلی استخدام ميشوند و بعد از فراغت؛ بجاى معلم مسلکى، وظایف دیگری را به دست مى آورند.”
فايق علاوه کرد که هم اکنون بيش از ١٢٠٠ تن در دارالمعلمین هاى مرکز و ولسوالى هاى غور مصروف تحصيل بوده که ٤٥٠ تن آنها را دختران و زنان تشکيل ميدهند، که با فراغت آنها و در صورتى که معاش کافى براى شان داده شود، امنيت تامين گرديده و جلو زورمندان گرفته شود، مشکل معلمين مسلکى در غور تا حدى حل خواهد شد.
اين درحالى است که وزارت معارف اعلام داشته که در سال تعليمى١٣٩٣ يازده هزار معلم جديد را در مکاتب سطح کشور به کار مى گمارد.
به گفتۀ فاروق وردک وزير معارف، با استخدام اين يازده هزار معلم، تعداد مجموعى معلمان در مکاتب دولتى در کشور به ٢٢١ هزار تن خواهد رسيد؛ اما به صورت کل نيازمندى را رفع کرده نمى تواندو وزارت تلاش دارد که تعداد معلمان جديد الشمول را امسال به ١٥ هزار تن برساند.
وى با ذکر اينکه معلمان با در نظرداشت امکانات موجود جذب مى شوند، گفت که در حال حاضر ٥٦ درصد معلمان مکاتب مسلکى اند؛ اما با در نظرداشت اينکه اکنون ٢٢ هزار معلم مصروف آموزش در دارالمعلمين ها است و امسال فارغ مى شوند و با در نظرداشت يازده هزار معلمى که امتحان آنها اخذ شده، فيصدى معلمان مسلکى نزديک به ٧٠ درصد مى رسد.
وزير معارف ادعا ميکند که تا سال ٢٠١٥ تمام معلمان کشور، مسلکى خواهند بود.
وزارت معارف ميگويد که فعلاً ١٦٦٠٠ مکتب در سطح کشور فعالیت دارد و قرار است که اين رقم در جريان امسال ، به ١٧ هزار برسد.
همچنان در پنج سال گذشته ٦٥٠٠ مکتب در مرکز و ولایات اعمار گردیده و وزارت معارف، می تواند هر سال یکهزار مکتب را اعمار و ایجاد کند.
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک