برای مرمت و بازسازی مجسمه های بودا در بامیان تصمیم نهایی اتخاذ نشده است

بامیان(پژواک، ۹ دلو ۹۷): عدم توجه به بازسازی مجسمه های بودا در بامیان، سبب شده تا با گذشت هجده سال از روی کار آمدن نظام جدید، هیچ گونه اقدامی برای مرمت آن اتخاذ نگردد و به فراموشی سپرده شود.

پیکره های تاریخی بودا که به نام صلصال و شهمامه معروف اند و هر کدام به ترتیب ۵۵ و ۳۸ متر ارتفاع داشتند، بین سال های ۵۰۷ تا ۵۵۴ میلادی، با معماری هنر یونانی و بودایی در دل صخره ها در ولایت بامیان تراشيده شد؛ اما در طول تاریخ آسیب های زیادی به این مجسمه ها وارد شده بود.

بر اساس مدارک تاریخی، برای اولین بار در زمان حجاج بن یوسف، روکش طلای این مجسمه ها از بین برده شد، سپس چنگیز خان در ۱۲۲۲، اورنگ زیب در ۱۶۸۹ و عبدالرحمن خان در سال ۱۸۹۲ هر کدام برای تخریب این مجسمه ها اقدام نمودند؛ اما سرانجام در ۱۹حوت ۱۳۷۹گروه طالبان با گذاشتن مواد انفجاری و هدف قرار دادن با توپ های دیسی، هر دو مجسمه بودا را از بین بردند.

در حالیکه برای بازسازی مجسمه های بودا در بامیان، از چند سال به این سو بحث هایى در داخل و خارج از کشور جریان دارد؛ اما تا به حال برای ساخت این داشته های تاریخی، تصمیم نهایی اتخاذ نشده است.

با این حال، برای مرمت و بازسازی مجسمه های بودا در بامیان، از سوی متخصصین و کارشناسان آثار باستانی، سه طرح پیشنهاد شده است.

در طرح اولی ساخت سر از نو، در طرح دومی استفاده از پارچه های باقی مانده از مجسمه های بودا، و طرح آخری مراقبت از حالت فعلی می باشد؛ در طرح اول که مجسمه ها از نو ساخته شود، متخصصین به دلیل اینکه قدامت تاریخی خود را از دست می دهد، اتفاق نظر نداشته اند؛ اما در مورد طرح دوم که از پارچه های باقی مانده استفاده شود، بحث هايی در بیرون از کشور صورت گرفته است.

اما در مورد طرحی که به حالت فعلی حفاظت شود، دیدگاه واحد وجود ندارد.

با وصف این، پانزده سال بعد از فروریختن مجسمه های بودا، گروهی از مرمت کاران آلمانی، جاپانی، کوریایی و کارشناسان ایتالیایی با هماهنگی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) و نماینده گان دولت افغانستان، در نشستی در پوهنتون آخن آلمان اشتراک کردند تا روی بازسازی مجسمه های بودا تصمیم اتخاذ گردد.

پس از آن، بین سال های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ با هزینه حدود چهار میلیون دالر از کمک یونسکو، اقدام به تحکیم کاری مجسمه های بودا گردید.

محمد کریم خلیلی معاون دوم حامد کرزی رییس جمهور پیشین افغانستان، حین معرفی بند امیر به عنوان پارک ملی افغانستان گفته بود که کشور هندوستان برای بازسازی مجسمه های بودا، حدود یکصد میلیون دالر تعهد کرده است؛ اما از آن زمان به بعد تا امروز مشخص نشده که آیا دولت افغانستان در راستای جذب این کمک مشکل داشت و یا اینکه دولت هند در این مورد تجدید نظر نموده است.

در عین حال، عبدالرحمن احمدی سخنگوی والی بامیان، به آژانس خبری پژواک گفت  که ساخت یکی از پیکره ها توسط متخصصین جهانی و داخلی در سیزدهمین کنفرانس در آلمان نهایی شده است؛ اما اینکه چگونه ساخته شود، بالای آن بحث جریان دارد.

موصوف افزود که استفاده از پارچه های به جا مانده از مجسمه بزرگ صلصال، قدامت تاریخی آن از بین نخواهد رفت؛ اما احداث دوباره آن کار ساده اى نیست که به یکباره گی صورت گیرد؛ چون نیاز به یک طرح جامع و کلی دارد.

به گفته او، هزینه احداث دوباره این مجسمه ها تا به حال مشخص نشده است؛ اما اگر با همان ظرافتی که قبلاً این مجسمه ساخته شده بودند، ساخته شود، طبعاً به منابع هنگفت مالی نیاز است.

عبدالحمید جلیا مدیر آبدات تاریخی ریاست اطلاعات و فرهنگ بامیان گفت که طرح مرمت و بازسازی یکی از مجسمه های بودا، با وسایل و امکانات امروزی دشوار به نظر نمی آید؛ در صورتی که تصمیم قاطع وجود داشته باشد.

موصوف افزود که بیش از ۵۰ درصد آوار و پارچه جمع آوری شده مجسمه صلصال، در یک جای مخصوص در نزدیکی مکان مجسمۀ صلصال نگهداری می شوند که تیم تخنیکی را در بخش بازسازی کمک خواهد کرد.

او با بیان اینکه برای به هم وصل کردن این قطعات، نیاز آنچنانی به مواد و امکانات بیرون از کشور احساس نمی شود، گفت که برای مرمت و بازسازی یکی از مجسمه ها به طور تخمینی، حدود ۵۰ میلیون دالر نیاز است.

به گفته وی، نبود میدان هوایی معیاری، ناامن بودن شاهراه ها، عدم اتخاذ تصمیم قاطع برای بازسازی مجسمه های بودا، از عمده ترین عوامل کاهش سیر و سفر سیاحان به این ولایت می باشد.

از سويى هم محمد اسحق عزیزی مدیر فرهنگ و توریزم ریاست اطلاعات و فرهنگ بامیان، به پژواک گفت از تصامیمی که در مورد مجسمه های بودا اتخاذ شده، ریاست اطلاعات و فرهنگ بامیان کاملا بی خبر است؛ زیرا تمامی تصامیم در مرکز گرفته می شود.

موصوف افزود: «باور من این است که هیچ فردی در ریاست اطلاعات و فرهنگ بامیان، نمیداند که سرنوشت نهایی پیکره های بودا چه خواهد شد؟»

ابراهیم تولا یکی از فرهنگیان بامیان، عمده ترین مشکل در بازسازی یکی از پیکره های بودا را نبود تصمیم قاطع ، بی توجهی وزارت اطلاعات و فرهنگ و مشکلات امنیتی می داند.

به گفته او، برای مرمت و بازسازی یکی از این پیکره ها نیاز به تدویر ده ها کنفرانس بدون نتیجه نیست؛ چون اگر اين نشست ها نتیجه می داد، در جریان ۱۸ سال گذشته مثمر واقع می شد.

وی خاطر نشان کرد که برای مرمت کاری و اتصال قطعات یکی از پیکره ها، تمامی امکانات در بامیان موجود می باشد و حتی نیاز به انتقال امکانات از کابل نمی باشد؛ اما در راستای شناسایی قطعات که مربوط به کدام قسمت پیکره می باشد، نیاز به همکاری متخصصین و باستان شناسان می باشد.

اسماعیل ذکی یکی دیگر از فعالین مدنی در باميان به این باور است که حکومت در راستای انکشاف بامیان،کم لطفی می کند و در مورد بازسازی مجسمه های بودا نیز توجه خاص ندارد.

به گفته او، بازسازی مجسمه های بودا افزون بر اینکه پای سیاحان را به بامیان می کشاند، از لحاظ اقتصادی نیز به نفع کشور می باشد.

وی گفت: «اگر یکی از این مجسمه ها مرمت گردد، بامیان مرکز توریستی در سطح منطقه خواهد شد و سیاحین زیادی را به خود جلب خواهد کرد که از این طریق رشد اقتصاد ملی را افزایش خواهد داد.»

 درعين حال، محمد آصف مُبلغ معاون ولایت بامیان، به آژانس خبری پژواک گفت که تصمیم در مورد مجسمه های بودا و ساحات فرهنگی بامیان، نظرات کارشناسانه و مسلکی می خواهد که در این مورد، باید باستان شناسان ومتخصصین تصمیم بگیرند.

وی افزود که از طرف دیگر تصمیم در مورد مجسمه های بودا، تنها مربوط به افغانستان نیست، بلکه یونسکو و متخصصین سازمان های مختلف جهانی نیز در آن دخیل اند.

او خاطرنشان کرد که یونسکو، به علتى در تصامیم در مورد بودا نقش دارد که این آثار تاریخی شامل ليست آبدات تاریخی آن سازمان می باشد و از هر جهت، نظریات آن اداره مهم می باشد.

به شمول مجسمه های تخریب شده صلصال و شهمامه، هشت آبدۀ تاریخی در ولایت بامیان، درسال ۲۰۰۳ میلادی به عنوان میراث فرهنگی جهان بشریت در نزد سازمان فرهنگی آموزشی ملل متحد یا یونسکو ثبت شد.

بازدیدها: 42