در مورد طرزالعمل گفتگوهای صلح توافق صورت گرفته است

کابل (پژواک، ۱۲ قوس ۹۹): سخنگوى تیم مذاکراتی دولت در قطر و برخی منابع دیگر میگویند که تیم های مذاکراتی صلح بر طرزالعمل مذاکرات توافق کرده و جانبین امروز در این مورد یک اعلامیۀ مشترک را به نشر خواهد رساند.

پس از آن که موضوع توافق بر طرزالعمل مذاکرات صلح جنجالی شد نمایندۀ سازمان ملل متحد برای حل این بن بست وارد دوحه شده و با تیم های مذاکراتی هر دو جانب ملاقات کرده است.

احمد نادر نادرى سخنگوى تیم مذاکراتی دولت در قطر به آژانس خبرى پژواک که طرزالعمل مذاکرات بین الافغانی به شمول مقدمه نهايی شده است و بر اجندا بحث آغاز میگردد.

یک عضو تیم مذاکراتی صلح در قطر به آژانس خبری پژواک گفت قرار است امروز تیم های مذاکراتی هر دو طرف (طالبان و دولت افغانستان) پیرامون توافق بر طرزالعمل مذاکرات صلح یک اعلامیۀ مشترک را به نشر برساند.

منبع میگوید که در مورد طرزالعمل مذاکرات صلح تمام توافقات نهایی گردیده و پس از این توافقات، مذاکرات اصلی بین الافغانی آغاز میگردد.

قرارداد صلح میان امریکا و طالبان در دوحه در ماه حوت سال ۱۳۹۸ به امضاء رسید که به اساس آن پنج هزار زندانی طالبان و هزار زندانی دولت رها شدند، و مذاکرات بین الافغانی بتاریخ ٢٢ سنبله سال روان آغاز شد. در توافقنامه آمده است که سربازان امریکایی در ظرف ١٤ ماه پس از تاریخ امضاء این توافقنامه از افغانستان خارج می شوند.

اختلاف نظرها در مورد رویکرد مذاکرات صلح بین لافغانی زمانی آغاز شد که طالبان برای حل مسائل فقه حنفی و توافق نامۀ امریکا و طالبان در دوحه را اصل این مذاکرات می دانستند، اما هیئت مذاکراتی دولت با آن مخالفت کرد و برای پیش بردن این مذاکرات به عنوان یک اصل پیشنهاداتی را داشتند که طالبان این پشنهادات را نمی پذیرفت.

اکنون منابع در مورد توافق بر رویکرد مذاکرات صلح نظریات مختلفی دارد؛ طالبان و برخی منابع می گویند که یک توافق نامۀ ۲۱ ماده ای در این رابطه صورت گرفته است، نادر نادری سخنگوی و عضو هیئت مذاکره کنندۀ دولت جمهوری اسلامی افغانستان می گوید، که توافق صورت گرفته است، اما مقدمۀ آن به کار بیشتر نیاز دارد و سخنگوی رئیس جمهور اشرف غنی گفته است که هیچ پیشرفت در این زمینه صورت نگرفته است.

اما حفیظ منصور عضو دیگر هیئت دولت هفتۀ گذشته گفته است که بر اصول مذاکرات صلح توافق شده است و بزودی با مردم شریک خواهد شد.

وی می گوید: “جهان از گفتگوهای صلح حمایت می کند و اختلاف ریاست جمهوری جلو گفتگو های صلح را متوقف کرده نمی تواند.”

دو منبع در شورای عالی مصالحۀ ملی افغانستان نیز به بی بی سی گفته اند که هیئت های مذاکره کنندۀ هر دو طرف موافقه کرده اند که توافقنامه انجام شده میان امریکا و طالبان، خواست مردم افغانستان، تعهد هر دو طرف و خواست های مکرر ملل متحد اساس این گفتگوها خواهد بود و اختلافاتی را که به تفسیر شرعی نیاز داشته باشد، توسط علمای هر دو طرف حل خواهد شد.

محمد نعیم سخنگوی دفتر طالبان در قطر به آژانس خبری پژواک گفت که بالای تمام بخش های رویکرد گفتگوها در ۲۱ ماده به تاریخ ۱۵ نوامبر توافق شده است. وی می گوید: “هیچ چیزی نمانده است، در مورد تمام طرزالعمل موافقه صورت گرفته است.”

وی در این مورد در تویترش نوشته است: “طرزالعمل یاد شده در حضور کشور مسهل یا میزبان بتاریخ ۱۷ نومبر سال ۲۰۲۰ (۲۷ عقرب) خوانده شد. پس از تایید هر دو تیم مذاکراتی، یک نسخۀ آن به کشور میزبان نیز داده شد.”

وی متن توافقنامه را با پژواک شریک نکرد و گفت: “توافق طوری صورت گرفته است که با رسانه ها در اشتراک گذاشته نمیشود.”

اما در همین روز نادر نادری سخنگوی و عضو تیم مذاکره کنندۀ دولت در تویترش نوشته است: “هر دو هیاتی مذاکره کننده به جز از مقدمه، تنها بالای ۲۱ ماده طرزلعمل مجالس گفتگوها در اصول به توافق رسیده اند. اما طوریکه متن مقدمۀ این طرزالعمل نیاز به وضاحت و بحث بیشتر هیئت ها دارد، پس در جلسۀ مشترک مؤرخ ۱۷ نوامبر که کشور میزبان نیز در آن حضور داشت، تصمیم گرفته شد که این طرزالعمل به جسلۀ عمومی ارایه می شود و تنها پس از تایید هر دو هیئت، نهایی شمرده خواهد شد. تیم مذاکره کنندۀ جمهوری اسلامی افغانستان وضاحت رسمی خود را در بارۀ عناصر مقدمه با طرف مقابل به اشتراک گذاشته است.

اما صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری بتاریخ ششم قوس (۲۶ نومبر) در کابل به خبرنگاران گفت که در گفنگوهای مذاکرات صلح در دوحه پیشرفت صورت نگرفته و بن بست نیز تا کنون از بین نرفته است.

در همین حال، ناجیه انوری سخنگوی وزارت دولت در امور صلح بتاریخ ششم قوس گفته بود که در مذاکرات صلح در قطر پیشرفت بوجود امده است و هیئت مذاکره کنندۀ آنها در تلاش است تا نقش مهمی را در این راستا ایفا کند.

اما صدیقی بعد از آن گفت که هیئت های مذاکره کننده در مورد ۲۱ مادۀ طرزالعمل توافق کرده و در حال حاضر در مورد مقدمۀ این رویکرد بحث می کنند؛ زیرا برخی موارد در این رابطه نیاز به توضیح بیشتر دارد.

سمیع یوسفزی خبرنگار و تحلیلگر که مذاکرات قطر را از نزدیک تعقیب می کند، نیز می گوید که هر دو طرف در مورد طرزالعمل به توافق رسیده اند.

به گفتۀ وی، در ماده های طرزالعمل برخی از مسایل ساده می باشد، مثلی جلسه ساعت چند بجه اغاز شود، با تلاوت قرآن کریم آغاز شود، با دعاء به پایان رسد، به یک دیگری احترام گذاشته شود و زبان نامناسب به یک دیگر استفاده نشود.

اما وی گفت که در این ماده ها مسایل مهم هم؛ چون اساس گفتگوها توافق نامۀ صلح میان ایالات متحدۀ امریکا و طالبان خواهد بود و اگر این مسایل حل نشود، پس اعضای تیم مذاکراتی مشکل را به روش های افغانی حل خواهند کرد و یا به مردم مراجعه خواهند شد و اگر چالشی دیگر به میان می آید، به ملل متحد و جامعۀ بین الملل نیز فرصتی داده خواهد شد تا آنها در حل مشکل کمک کنند.

“حکومت می خواهد این موضوع را به تعویق بی اندازد.”

یوسفزی پس از انتشار خبرهای سخنگوی رئیس جمهور در رابطه به این که در مورد توافقنامۀ طرزالعمل هیچ پیشرفتی صورت نگرفته است، می گوید، زمانی که رهبران تیم مذاکره کنندۀ حکومت چون سلام رحیمی و ستانکزی وارد کابل شدند و به رئیس جمهور در مورد توافق نامه معلومات داد، “پس (غنی) شرایط جدیدی را در آن قرار داد که، بنيادی مذاکراتی که است، آنرا باید مخالف با تصمیم لویه جرگه نباشد، آنرا مخالفت با قانون اساسی نباشد و آنها هر تصمیمی که می گیرند تا زمانی به تعویق افتد که شورای عالی صلح تکمیل شود.”

از نظر وی، رئیس جمهور غنی می خواهد این مذاکرات را تا زمان آغاز کار حکومت جدید امریکا به تاخیر بی اندازد.

یوسفزی می گوید: “بنابر این تا حدی گفته می توانیم، در این زمان دولت سهل انگاری می کند و دولت از آنچه که هر دو طرف به آن توافق کرده بود؛ عقب نشینی کرد، از همین لحاظ اعضای تیم دولتی بر تیم خود هم کمی بی اعتماد شده اند و به نظر می رسد که برخی از افرادی که در این تیم به قطر رفته اند، آنها در حالی حاضر بر این تصمیمی تیم دولتی که آنها بر آن امنا کرده بودند، به عقب نشینی از آن راضی نیستند.”

وی می افزاید: “رئیس جمهور تحت فشار نیز است، حتی هفتۀ گذشته آنها تلاش کردند تا تیم مذاکره کننده را به کابل بخواهند. روز گذشته پس خشونت (حملات غزنی و زابل) صورت ګرفت، پس آنها نیز می گویند که دوام خشونت و گفتگوها صلح همزمان مشکل است به پیش برود، حتی می خواست تیم خود را برگرداند، اما به دلیل مداخلۀ فوری بريتانيا و اتحادیۀ اروپا، این فکر و تصمیم که در مورد خواستن تیم داشت، برای مدتی به تعویق انداخت.

وی می گوید، اگر خشونت بیشتر می شود، پس احتمال این موجود است که این مذاکرات متوقف شود.

یوسفزی می گوید: “سخنگوی طالبان این سخنان که ما به توافق صلح رسیده ایم، در اصل به این معنی است که یک بحران جدید به وجود آمده و به معنای حل شدن مشکل نیست … حال سوال این است که اگر این بحران و بن بست از بین نمی رود، پس برخی از حلقات فکر می کنند که عناصر که در این هیئتی رفته موجود است، با طالبان یک روند سوم اتخاد کنند که آن پروسۀ باشد که ممکن داکتر عبدالله هم در آن دخیل شود و کمک امریکا هم با وی باشد، و به یک حکومت بی طرف و موقت فیصله کنند، تا در نتیجۀ آن داکتر صیب [غنی] را مجبور کند تا ازین موقف صرف نظر کند و مردم بیطرف و غیر وابسته وارد حکومت شوند.”

روزنامۀ هشت صبح نیز به نقل برخی از منابع نوشته کرده است که بر طرزالعمل توافق صورت گرفته است و رئیس جمهور غنی به رئیس هیئت مذاکره کنند به شدت گفته است که چرا با توافق با طالبان رضایت داوطلبانه را نشان داده است.

منبع می نویسد، غنی گفته است که به جای هیئت، امیر قطر از پیشرفت مذاکرات صلح به وی خبر داده است.

به اساس گفته های منبع، رئیس جمهور غنی می خواهد که با متن این طرزالعمل یک ضمیمه اضافه شود، که در آن به تصمیم لوی جرگۀ مشورتی صلح و قطعنامۀ شماره ۲۵۱۳ ملل متحد جا داده شده است.

این روزنامه همچنین می نویسد که غنی تلاش دارد که مذاکرات صلح را تا زمانی اغاز کار جوبایدن رئیس جمهور تازۀ امریکا، که دو ماه بعد مراسم تحلیف آن برگزار می شود؛ به تاخیر اندازد. زیرا به باور وی ممکن سیاست امریكا در مورد افغانستان تغییر كند و دست زلمی خلیلزاد نمایندۀ ویژه امریكا برای صلح افغانستان نیز كوتاه شود.

روزنامۀ نیویورک تایمز نیز یک گزارش را پخش کرده است که رئیس جمهور غنی علاوه به پیشرفت ها در مذاکرات صلح، در برابر این گفتگوها ایستاده است.

اما صدیق صدیقی سخنگوی ریاست جمهوری می گوید که رئیس جمهور غنی هرگز مانع برای گفتگوهای صلح را ایجاد نمیکند، بلکه برای پیشرفت آن تلاش می کند.

صدیقی گفته است که رئیس جمهور با رهایی ۵۰۰۰ زندانی طالبان گامی خوبی در جهت صلح برداشت، اما طالبان به این حسن نیت حکومت پاسخ مثبت ندادند و به خشونت ها افزود، اما رئیس جمهور علاوه به این با ادامۀ گفتگوهای صلح متعهد است و این گام دیگر شجاعانۀ وی در راه صلح است.

وی گفته است که رئیس جمهور برای برقراری صلح در افغانستان تلاش ها را دریغ نخواهد کرد.

از سوی هم، وحید عمر مشاور رئیس جمهور در تویتر خود نګاشته است: “ما مذاکرات صلح را متوقف نکردیم؛ بلکه ما به گروهی که حتی حاضر نیستند ما را به حیث یک دولت بشناسند، امتیاز داده ایم که در جهان هیچ کشوری این کار را انجام نداده است.

پس از آنکه در باره توافق و نه توافق بر سر طرزالعمل جنجالها به میان آمد، ملل متحد تلاش های در مورد حل مشکل اغاز کرده است.

دفتر سیاسی ملل متحد در افغانستان (یوناما) صبح امروز در تویتر خود نوشته است که خانم دیبرا نمایندۀ ویژۀ ملل متحد به دوحه رسیده است.

منبع افزوده است که خانم دیبرا در مورد پیشرفت های اخیر مذاکرات صلح با هیئت های افغانستان و طالبان در قطر گفتگوگو خواهد کرد.