با استخراج غیرقانونی معادن گچ در بلخُ سالانه ۲۵ میلیون افغانی عواید حکومت از دست می رود

مزارشریف (پژواک، ۱ ثور ۱۴۰۰): در ولسوالی های چمتال و خلم ولایت بلخ، معادن گچ از سوی برخی باشندگان منطقه و شرکت ها به طورغیرقانونی کندنکاری می شود که از اثر آن، حکوت سالانه ۲۵ میلیون افغانی عواید خود را از دست می دهد.

برخی معادن گچ، در ولسوالی های چمتال، خلم و مارمل بلخ موقعیت دارد که در ولسوالی های چمتال و خلم، به طور غیرقانونی استخراج می شود.

معلومات به دست آمدۀ پژواک نشان می دهد که در بخش استخراج این معادن، از مواد منفجرۀ دینامیت نیز استفاده می شود، که مقامات مسئول آنرا برای محیط زیست کشنده می دانند.

به اساس معلومات، ساحه معدن گچ ولسوالی چمتال در کنترول طالبان؛ و منطقۀ گچ ولسوالی خلم، زیر کنترول حکومت می باشد.

محمد صابر (نام مستعار) باشنده ولسوالی چمتال، به پژواک گفت که مدت زیادی می شود که مردم در این ولسوالی، معدن گچ را به طور غیرقانونی استخراج می کنند.

وی افزود که در بخش استخراج این معادن، برای باشندگان منطقه هیچ گونه ممانعتی موجود نیست.

موصوف گفت: "این خاک سفید که گچ هم گفته می شود، در اعمار اتاق های خانه به کار برده می شود و باشندگان منطقه می توانند به طور آزادانه آن را استخراج کنند؛ اما اگر کسی یک موتر خاک سفید می برد، باید از طالبان اجازه بگیرد."

احمد ضیا باشنده ولسوالی خلم، به پژواک گفت که در این ولسوالی هم، دو معدن گچ به طور غیرقانونی کندنکاری می شود.

موصوف افزود که در بخش استخراج این معادن، هیچ نوع محدودیت موجود نیست و هر کس می تواند گچ مورد ضرورت خود را از این معادن استخراج کند.

اما به گفتۀ وی، برخی افراد مشخص اجازه دارند تا گچ را به طور منظم از این معادن، در موترها ببرند و برای فروش به مناطق دیگر منتقل کنند.

وی گفت علاوه بر اینکه ساحه معدن گچ این ولسوالی زیر کنترول حکومت است؛ اما تمام امور استخراج معدن، با برخی قوماندانان و زورمندان منطقوی می باشد.

محمد رسول (نام مستعار) رئیس یک شرکت استخراجی گچ در بلخ، گفت که در این ولایت، حدود ۱۰ شرکت کوچک و بزرگ، مصروف کندنکاری غیرقانونی معادن گچ می باشند.

موصوف افزود که معدن گچ ولسوالی چمتال، در منطقه تحت کنترول طالبان قرار دارد، و بر معدن گچ ولسوالی خلم، قدرتمندان محلی و قوماندانان پیشین مسلط هستند.

به بیان وی، این معادن گچ، با استفاده از دینامیت (یک نوع مواد منفجره)، استخراج می شود.

محمد رسول افزود: "هر بوری مواد منفجره دینامیت، از ۳۰ تا ۴۰ هزار افغانی قیمت دارد، نزدیک به تمام شرکت های استخراجی گچ، در جریان کندنکاری معادن، از این مواد استفاده می کنند."

این مسئول شرکت کندنکاری معادن گچ گفت که به طور اوسط، روزانه حدود ۲۰۰ تن گچ در ولسوالی های چمتال و خلم، به طور غیرقانونی استخراج می شود.

موصوف افزود: "از اینکه این کار غیرقانونی است؛ پس هر موتر از ۳۰۰ تا ۵۰۰ افغانی، در کمربندهای شهر رشوه می دهند و پس از آن، موترهای گچ را داخل شهر می کنند."

وی گفت که هر روز به طور اوسط، ۱۵ موتر گچ به شهر مزار داخل می شود و در هر موتر به طور اوسط، ۱۰ تن گچ بار می شود که تمام آن ۱۵۰ تن می شود.

به گفتۀ وی، این گچ بعد از پروسس در شهر مزار، در بازار آزاد عرضه می شود.

به خاطر استخراج غیرقانونی گچ در بلخ، نه تنها عواید ملی به جیب های شخصی سرازیر می شود، بلکه سالانه تعدادی از کندنکاران به دلیل استخراج غیرقانونی، جان خود را از دست می دهند.

مسئولان محلی نیز کندنکاری غیرقانونی معادن گچ را تایید می کنند:

تاج محمد رحیمی ولسوال خلم گفت که هر سال، برخی کندنکاران این ولسوالی، در حال استفاده از مواد انفجاری دینامیت، جان خود را از دست می دهند.

به بیان او، چند ماه پیش نیز دو تن از کندنکاران معدن گچ این ولسوالی، در حال کندنکاری غیرقانونی جان باختند.

موصوف گفت که بیشتر خسارات، از اثر استعمال مواد انفجاری دینامیت به میان می آید.

در همین حال، مسئولان ریاست معادن و پترولیم بلخ تایید می کنند که در این ولایت، برخی معادن گچ بطور غیرقانونی استخراج می شود.

حاجی عثمان مدیر عمومی بخش کادستری ریاست معادن و پترولیم، به پژواک گفت که از سال ۱۳۹۴ بدینسو، این ریاست در بخش استخراج معان گچ، هیچ قراردادی را با هیچ شرکتی امضا نکرده است.

موصوف گفت که تمام کندنکاری معادن گچ در این ولایت، غیرقانونی و غیرمعیاری می باشد.

وی افزود: "این نگرانی ها را با اداره محلی بلخ و مسئولان وزارت معادن در میان گذاشته ایم، که معادن گچ در بلخ بطور غیرقانونی کندنکاری می شود، در این کندنکاری باشندگان منطقه، طالبان و زورمندان دخیل هستند؛ اما متاسفانه که تا هنوز جلو این استخراج غیرقانونی گرفته نشده است."

موصوف گفت که در ولایت بلخ، تعداد زیادی معادن گچ موجود است، که بیشتر آن در مناطق ناامن قرار دارد.

مسئولان ریاست معادن بلخ می گویند که سه سال می شود، آنها با کدام شرکت قرارداد گچ ندارند و تمام کندنکاری ها در این بخش، غیرقانونی می باشد.

طبق معلومات آنها، به اساس قانون، از هر تُن گچ باید ۴۶۰ افغانی مالیه اخذ شود؛ پس یک موتر که ۱۰ تُن گچ بار باشد، باید ۴۶۰۰ افغانی مالیه بدهد.

با این حساب که در حال حاضر ١٥ موتر به شهر مزارشریف داخل می شود و هر موتر ۱۰ تُن گچ بار می باشد؛ پس در یک روز ۱۵۰ تن گچ می شود، و مالیۀ یک روز آن ٦٩٠٠٠، و از یک ماه دو میلیون و هفتاد هزار افغانی می شود.

به اساس معلومات ریاست معادن، با این حساب، سالانه حدود ٢٥ میلیون افغانی، به عواید دولت واگذار نمی شود.

به گفتۀ وی، از همین خاطر مقامات ریاست معادن و پترولیم، نمی توانند به این مناطق سفر کنند، و نه هم کدام سروی را در مورد این معادن انجام داده می توانند.

محمد افضل حدید رئیس شورای ولایتی بلخ گفت که ناامنی های جاری، نقش اساسی در استخراج غیرقانونی معادن گچ دارد.

وی افزود که در هفت ولسوالی بلخ، جنگ جریان دارد و با استفاده از این فرصت، مخالفان مسلح دولت و برخی افراد دیگر، به استخراج غیرقانونی معادن روی آورده اند.

حدید همچنین تأیید کرد که پولیس در کمربند مزار شریف، از موترهای گچ، رشوه می گیرد.

در عین حال، صاحب نظران محیط زیست، استفاده از مواد منفجرۀ دینامیت در استخراج غیرقانونی معادن گچ را، برای محیط زیست خطرناک می دانند.

رحمت الله زاهد عادلی رئیس اداره حفاظت از محیط زیست بلخ، گفت که استفاده از مواد دینامیت در بخش معدن، جنگل ها و زندگی پرندگان و حیوانات را تهدید می کند و همچنین باعث رانش کوها می شود.

وی افزود که در اثر استفاده از این مواد منفجره، آلودگی صوتی نیز ایجاد می شود و مقامات باید از استفاده از مواد منفجره دینامیت، جلوگیری کنند.

منیر فرهاد سخنگوی والی بلخ نیز تایید کرد که در برخی ولسوالی های این ولایت، معادن گچ بطور غیرقانونی استخراج می شود؛ اما افزود که مناطق یادشده، در کنترول دولت نیست.

وی گفت که در پروسه کندنکاری غیرقانونی، بیشتر باشندگان منطقه درگیر هستند.

وی امیدواری کرد که وزارت معادن و ریاست معادن بلخ، بر اساس رویکرد یک جدید برای حل این مشکل کار کنند.

فرهاد گفت که اداره محلی بلخ، در مورد چالش به میان آمده در بخش معادن گچ، بی تفاوت نمی باشد.

در همین حال، سید معراج الدین سادات قوماندان امنیۀ بلخ گفت که آنها هیچ شکایتی در مورد استفاده از مواد منفجرۀ دینامیت در استخراج معدن، دریافت نکرده اند.

اما وی افزود که علیه آن عده پولیس اقدامات جدی را انجام داده اند، که در کمربندها از موترهای باربری، پول غیرقانونی می گیرند.

قوماندان امنیه گفت: "ما هر منسوبی را که بطور غیرقانونی از موترها پول اخذ کند، به پنجه قانون می سپاریم. در چندین روز اخیر، چند پولیس را در این مورد دستگیر کرده و به څارنوالی معرفی کرده ایم."

ذبیح الله مجاهد سخنگوی طالبان، به پژواک گفت که در مورد کندنکاری غیرقانونی معدن گچ در مناطق تحت کنترول طالبان در بلخ، معلومات ندارد.