آگاهان امور از خطرات احتمالی مسلح سازی افراد نگران اند

کابل (پژواک، ۳ سرطان ۱۴۰۰): برخی آگاهان امور می گویند که اگر مسلح سازی افراد برای مقابله با طالبان به درستی مدیریت نشود، ممکن است سبب مواجه شدن امنیت مردم با خطر، جنگ داخلی درازمدت و حتی کودتای نظامی در کشور شود.

بر بنیاد گزارش­ها، پس از سقوط ده ها ولسوالی در حدود یک ماه به دست طالبان، شماری از مردم  در ولایت های جوزجان، ننگرهار، لغمان، کاپیسا، پروان، بلخ، فاریاب، تخار، بغلان، هرات و سمنگان، سلاح برداشته و بر ضد مخالفین مسلح دولت در کنار نیروهای دولتی بسیج شده اند.

بسم‌الله محمدی سرپرست وزارت دفاع ملی از مردم خواسته است، در هرجایی که هستند در کنار نیروهای امنیتی بسیج شوند و دولت آماده است که تسهیلات لازم برای حمایت از نیروهای مردمی علیه طالبان را فراهم کند.

همچنان نقیب الله فایق معین پالیسی وزارت امور داخله گفته است که نیروهای بسیج مردمی که در برابر طالبان می ‌جنگند، به هر میزان سلاح، مهمات و امکانات نیاز داشته باشند، وزارت داخله برای ‌شان فراهم می ‌کند.

با این حال، طالبان هشدار داده و گفته اند، با آنانی برخورد «بسیار جدی» خواهند کرد که افراد غیرمسئول را مسلح و از مردم ملکی به عنوان خیزش استفاده می ‌کنند.

دیدگاه های آگاهان امور:

شهلا فرید استاد حقوق و علوم سیاسی پوهنتون کابل، به این باور است که انسجام مردم به خاطر دفاع از خاک شان یک کار خوب است؛ اما مسلح سازی به یک بارگی مردم، ممکن است سبب شود تا افغانستان به دهه هفتاد برگردد.

به گفته او، توزیع سلاح در ولایات مختلف به مردم، برنامه خلع سلاح و غير نظامی کردن افراد مسلح (دی دی آر) را که چند سال ادامه داشت، زیر سوال می برد و ممکن در صورت عدم کنترول افراد مسلح غیرمسئول، زمینه برای کودتای نظامی در کشور مساعد شود.

او برعلاوۀ نگرانی از سوء استفاده از این روند، هراس دارد که با مسلح شدن افراد غیرمسئول، امنیت مردم نیز با خطر مواجه شود.

وی در پاسخ به سوالی که ممکن است مسلح شدن افراد بر ضد طالبان، سبب شسکت طالبان شود؛ در حالیکه نیروهای ناتو با امکانات زیادی که داشتند، نتوانستند طالبان را با شکست مواجه کنند، گفت: «هدف ناتو و امریکا شکست طالب نبوده است و حالا هم هدف برای شکست طالب نیست، صرف با بسیج مردم می خواهند در صفوف طالبان هراس ایجاد کنند.»

خانم فرید افزود که موقف طالبان و اختلافات میان ارگ (ریاست جمهوری) و سپیدار (دفتر شورای عالی مصالحه)، سبب شده تا روند صلح متوقف شود.

به گفتۀ او، باید برای آغاز گفتگوهای صلح تلاش شود و از زورآزمایی دو طرف در مقابل یکدیگر دست کشیده شود؛ زیرا به باور وی، ممکن است این وضعیت زمینه را برای جنگ داخلی در کشور با حمایت برخی کشورها مساعد سازد.

جاوید کوهستانی آگاه امور نظامی گفت که بی برنامگی طالبان، تجارب مردم از گذشتۀ این گروه و قصد طالبان برای تصرف اراضی بعد از خروج نیروهای خارجی از کشور، از عوامل آغاز «دفاع ملکی و بومی» در برابر طالبان شده است.

همچنان وی افزود: «اشتباهات حکومت، زمینه را برای مسلح ساختن مردم فراهم ساخت، حالا وظیفۀ دولت است که چگونه تنظیم می کند آنها را، بخواهیم و نخواهیم مردم مسلح می شوند، سلاح وافر دولتی و غیردولتی به دسترس مردم است، و مردم واقعاً خسته و ناراضی استند.»

به گفتۀ او، در صورتی که افراد مسلح شده به درستی مدیریت نشوند، برای مدیریت خیزش های مردم، از افراد با نفوذ جهادی و کدری استفاده نشود و در سطح ولایات افراد با تجربه و با نفوذ توظیف نشوند، ممکن است افغانستان به جنگ داخلی درازمدت برود.

کوهستانی مدعی شد که هر دو طرف، علاقه مند به گفتگوهای صلح نیستند و باور به مذاکره ندارند؛ چون به گفتۀ او از اقتصاد جنگی بیشتر نفع می برند و مردم را مجبور ساخته اند تا از خود شان دفاع کنند.

جنرال دولت وزیری یک تن از نظامیان پیشین نیز به این باور است که بسیج مردم به نفع نظام است؛ اما باید تحت نظر حکومت فعالیت نمایند تا نتایج منفی را به بار نیاورد.

وی افزود: «اگر افراد مسلح از کنترول خارج و به خاطر منافع شخصی بین هم درگیر شوند، به ضرر نظام تمام خواهد شد، توزیع سلاح باید جدی کنترول شود تا از بسیج مردمی سوء استفاده صورت نگیرد.»

او گفت که مردم طرفدار طالبان نیستند و از همین رو در برابر آنها مقاومت را آغاز کرده اند.

وزیری افزود که حکومت افغانستان به منظور تامین صلح، حسن نیت نشان داد؛ اما طالبان آماده پیشبرد گفتگوهای صلح نیستند و درصدد گرفتن قدرت از راه نظامی می باشند.

بشیر بیژن یک تن از آگاهان امور، با آنکه از آینده مسلح سازی افراد غیرمسئول نگران است؛ اما گفت که مردم در شرایط کنونی «به خاطر نجات افغانستان» بسیج شده اند؛ زیرا به گفته او«طالبان که از حمایت ایران، پاکستان و برخی کشورهای دیگر برخوردار می باشند، قصد نابودی افغانستان را دارند.»

وی افزود: «باید این حق از گذشته به مردم داده می شد، این را به فال نیک می گیریم؛ اما باید حکومت هر چه عاجل میکانیزم و اصولی را تهیه کند تا پس از سرکوب مخالفین مسلح دولت، مسلح سازی به معضل درونی مبدل نشود.»

بیژن در خصوص اینکه چرا در عوض زورآزمایی های نظامی برای صلح تلاش نمی شود؟ گفت: «روند صلح افغانستان از سوی امریکا به انحصار گرفته شده و با این شیوه ما به صلح نمی رسیم؛ تا اینکه این روند از انحصار بیرون نشود، کشورهای منطقه و جهان در پروسه صلح دخیل نگردد، بر طالبان، حامیان شان و حکومت از سوی جامعه جهانی فشار وارد نشود، ما به صلح نمی رسیم.»

«بسیج مردمی تحت نظارت حکومت می باشد»

طارق آرین سخنگوی وزارت امور داخله گفت حرکت هایی که اخیراً تحت نام بسیج مردمی شکل گرفته، خودجوش بوده و زیر نظارت سکتور امنیتی و حکومت قرار دارد.

او تاکید کرد که این حرکت ها به منظور حمایت از نیروهای دولتی بوده، هدف دیگری را دنبال نمی کند و رهبری سکتور امنیتی، بر این حرکت ها نظارت دارد.

به گفتۀ آرین، افرادی که در راس این حرکت ها قرار دارند، از جمله افراد با نفوذ منطقوی و ساحوی می باشند و حرکت های آنها در همکاری با سکتور امنیتی به پیش می رود تا مخالفین مسلح دولت سرکوب شوند.

خواستیم نظر فواد امان معاون سخنگوی وزارت دفاع ملی را نیز در مورد داشته باشیم؛ اما او با وجود تماس های مکرر حاضر نشد در مورد پاسخ دهد.

هشدار طالبان

طالبان در بخشی از اعلامیه ای که نشر نموده، در اشاره به مسلح شدن مردم در برابر آنان گفته اند: «آنانی که هنوزهم در کشور به آتش جنگ و جدل دامن می‌زنند، به نام خیزش‌ های مردمی، اربکی‌ها و افراد غیرمسئول را مسلح می‌کنند و یا برای دوام قدرت نامشروع خود از مردم ملکی به عنوان خیزش استفادۀ سوء می‌کنند، باید بدانند که برخورد امارت اسلامی در برابر آن‌ها بسیار جدی خواهد بود، آن‌ها از عفو محروم خواهند شد،‌ بناءً باید از هرگونه حرکت خصمانه خودداری کنند، مردم نیز باید اولاد خود را به خدمت چنین حلقات جنگ‌طلب نگذارند و از پیوستن با آنان جلوگیری کنند.»