در قرارداد معدن فلوراید کندهار، ۷۰۰ هزار دالر اختصاص یافته برای خدمات هزینه نشده است

کندهار (پژواک، ۲٥ سنبله ۱۴۰۰): یافته های پژواک نشان می دهد که کمپنی امانیه ماینینگ (AMC)، که در ولسوالی نیش کندهار مسئولیت استخراج معدن فلورایت را بر عهده دارد، خلاف قرارداد انجام شده برای باشندگان ولسوالی، ۷۰۰ هزار دالر را به خدمات اجتماعی هزینه نکرده است.

مقامات و ساکنان ولسوالی می گویند که این امر، فساد آشکار بوده و نقض قرارداد انجام شده، می باشد.

طبق قراردادی که بین کمپنی یادشده و وزارت معادن و پترولیم افغانستان صورت گرفته، کمپنی مرتبط مسئولیت دارد که علاوه بر استخراج معدن، هر سال ۱۰۰ هزار دالر امریکایی برای باشندگان ولسوالی، به خدمات اجتماعی هزینه کند.

مسئولان کمپنی امانیه ماینینگ می گویند که برای ساکنان ولسوالی خدکات ارایه کرده اند؛ اما ناامنی و نبود هماهنگی با وزارت یادشده، این امر را با مشکل مواجه کرده بود.

جزئیات قرارداد استخراج معدن فلورایت ولسوالی نیش:

ولسوالی نیش در ۱۶۰ کیلومتر سمت شمال شهر کندهار موقعیت دارد که معدن فلورایت، در منطقۀ باخوت این ولسوالی می باشد.

از سنگ های فلورایت، در صنعت و ذوب آهن استفاده می شود.

امور استخراج این معدن، به اساس قرارداد شماره FL.001 که به تاریخ ۲ حوت سال ۱۳۹۱، بین وزارت معادن و پترولیم و کمپنی امانیه ماینینگ امضا شده، به این کمپنی سپرده شده است.

این قرارداد برای مدت ده سال است، که سه سال نخست برای روند انکشافی و هفت سال باقیمانده، برای استخراج و بهره برداری معدن، اختصاص یافته است.

در قرارداد آمده است که کمپنی باید در بدل هر تن فلوراید، ۱۸ دالر امریکایی و یا معادل آن افغانی، به حساب دولت تحویل دهد.

در مادۀ ۳۲ قرارداد، زیر عنوان خدمات اجتماعی آمده است: “کمپنی مکلف است که طبق پروپوزل، خدمات اجتماعی از جمله، اعمار سرک، اعمار مکتب ۱۵ صنفه، پلها و پلچک، مسجد، مرکز صحی، ساحۀ تفریحی، کورسهای آموزشی، کمک با فقیران و… را به هزینۀ خود آنجا دهد.”

اظهارات مقامات ریاست معادن و پترولیم کندهار:

انجنیر خان آقا تره خیل رئیس سابق ریاست معادن و پترولیم کندهار، به آژانس پژواک گفت که قرارداد استخراج فلورایت در ولسوالی نیش کندهار، با کمپنی امانیه ماینینگ در مرکز، از سوی وزارت ذیربط امضا شده؛ اما نظارت و امور دیگر آن، بر عهدۀ ریاست معادن و پترولیم در کندهار می باشد.

وی افزود که قرارداد در سال ۱۳۹۱ انجام شده، که سه سال برای انکشاف معدن اختصاص یافته بود، و امور استخراج و بهره برداری آن از سال ۱۳۹۳ آغاز گردیده است.

به گفتۀ وی، به اساس قرارداد انجام شدۀ ده ساله بین دو جانب، کمپنی یادشده باید بعد از تکمیل کردن روند انکشافی سه ساله، در هفت سال باقیمانده هر سال باید ۱۰۰ هزار دالر در ولسوالی نیش برای خدمات اجتماعی هزینه کند که اعمار سرک، مکاتب، کلینیک، پارک تفریحی و… در آن شامل می باشد؛ اما این کارها را انجام نداده اند.

وی همچنان گفت که کمپنی یادشده؛ از ساکنان ولسوالی نیش، ۷۰۰ دالر امریکایی قرضدار است که در بدل آن، باید خدمات اجتماعی ارایه می کرد.

موصوف گفت که این امر، فساد آشکار سرپیچی از قرارداد یاشده می باشد.

تره خیل افزود که در مدت یادشده، از سوی ریاست مرتبط و ادارۀ ولایتی، مکاتیب مختلف به کمپنی امانیه ماینینگ ارسال شده و از آنها خواسته شده است که طبق قرارداد برای ساکنان ولسوالی نیش، خدمات ارایه کنند.

اما وی یادآوری کرد که کمپنی یادشده، علاه بر وعده های کتبی، اقدامی در این رابطه نکرده است.

موصوف، مکتوب شماره ۶۵۹-۶۶۲/۳۶۲-۳۶۵ را مثال داد که به تاریخ ۲۹ سنبله سال ۱۳۹۵، به امضای تره خیل، از طرف ریاست معادن و پترولیم به ریاست هماهنگی ولایات، محول گردیده است.

در این مکتوب آمده است: “شرکت قراردادی معدن فلورایت ولسوالی نیش ولایت کندهار، بعد از طرح منظور شدۀ کمپنی امانیه ماینینگ، امور استخراج و بهره برداری معدن در جوزای در سال ۱۳۹۳ را آغاز کرده؛ اما پس از همان تاریخ تاکنون، طبق قرارداد اجراآت درست انجام نشده است.”

کمپنی یادشده، باید به اساس مادۀ ۳۲ قرارداد که هر سال باید ۱۰۰ هزار دالر در ساحه به خدمات اجتماعی هزینه کند، هیچ اجراآت نکرده، این شرکت درحالیکه چندین بار به مقام ولایت و ریاست معادن، وعده های کتبی سپرده؛ اما کدام اقدام عملی انجام نداده است.

در مکتوب از برخی سرپیچی های دیگر شرکت یادشده نیز یادآوری شده و از ادارۀ ذیربط خواسته شده است که این شرکت را احضار کند، و در رابطه به موارد یادشده با وی گفتگو نماید.

در ضمن، رئیس پیشین معادن در کندهار گفت که عبدالعلی شمسی معاون والی آن زمان- که بعداً در یک انفجار کشته شد، در سال ۱۳۹۴ به قوماندانی امنیه، یک مکتوب فرستاده و از آنها خواسته بود که فعالیت این شرکت را به اتهام سرکشی از قرارداد متوقف نماید.

در این مکتوب شمارۀ ۱۳۹۶/۲۳۰۳ که به تاریخ ۱۸ دلو ۱۳۹۴ به قوماندانی امنیه فرستاده شده، آمده است: “از وزارت معادن و پترولیم دولت جمهوری اسلامی افغانستان، مکتوب دارای شماره ۱۵/۱۱، ۲۲/ ۱۰/۱۳۹۴ به مقام ولایت رسیده و نگاشته است که کمپنی قراردادی استخراج معدن فلورایت در ولسوالی نیش ولایت کندهار “امانیه ماینینگ”، مکلف است که مطابق شرایط قرارداد عقد شده پس از سال دوم، به ارزش ۱۰۰ هزار دالر امریکایی یک سلسله کارهای انکشافی را در این منطقه انجام دهد؛ اما شرکت مذکور با درنظر داشت شرایط در این منطقه، کارهای انکشافی را انجام نداده است.”

از طریق این مکتوب، از مسئولان قوماندانی امنیۀ کندهار و ولسوالی نیش تقاضا شده است که برای اینکه شرکت مذکور، به ارائۀ خدمات در عرصه های مختلف به مردم حاضر شده باشد، اجازۀ استخراج و فعالیت را ندارد.

اما تره خیل افزود که علاوه بر این همه، شرکت مذکور به کارهای استخراج ادامه می داد.

با این حال، عبدالحکیم حکیمی رئیس سابق خدمات سکتوری و تخنیکی ولایت کندهار نیز به تاریخ ۱۰ ماه سنبلۀ سال ۱۳۹۵، به استناد مکتوب مدیریت عمومی کادستر ریاست معادن، به ریاست صحت عامۀ این ولایت، مکتوب شمارۀ ۹۷۷/۱۲۸۴ را فرستاده و از آنها خواسته است که در اسرع وقت، برای یک باب کلینیک  BHC، نقشه ای دیزاین کنند که کمپنی امانیه ماینینگ، آن را اعمار نماید.

اما در کنار برخی کارهای انکشافی دیگر، این کلینک نیز ساخته نشد.

پاسخ کمپنی امانیه ماینینگ:

نصرت احمدزی رئیس اجرائیوی (CEO) این کمپنی، به آژانس خبری پژواک گفت که کمپنی امانیه ماینینگ، یک شرکت قانونی می باشد که در سال ۱۳۹۱ قرارداد استخراج معدن فلورایت در منطقۀ باخوت ولسوالی نیش ولایت کندهار را امضاء کرده است.

وی افزود که از سال ۱۳۹۱ الی ۱۳۹۳ مرحلۀ انکشافی معدن بود؛ اما پس از آن کمپنی مربوطه ضمن استخراج معدن برای باشندگان محل، وقت به وقت خدمات اجتماعی ارائه کرده است.

به گفتۀ وی، این کمپنی در کنار اینکه بر ساختن تاسیسات و ماشینری برای استخراج معدن در منطقۀ باخوت، میلیون ها دالر هزینه کرده؛ از این محل تا راه کندهار- ترینکوت ۱۰ کیلومتر سرک اعمار کرده است.

نامبرده همچنان یادآور شد که در عین حال، آنها چاه های آب اشامیدنی حفر کرده اند، در اوقات مختلف با مساجد کمک کرده اند، کلینیک سیار ساخته اند که ۹۷۱۴ باشندۀ منطقۀ غنیگی و مناطق دیگر را به شکل رایگان معالجه کرده است.

وی همچنان گفت که در مدت استخراج معدن، ۲۰۰ الی ۲۵۰ تن از باشندگان این ولسوالی را به کار گماشته بودند که برخی ها رانندگی و شماری دیگر آنها، در استخراج معدن کار می کردند.

احمدزی گفت که از اثر ناامنی و شیوع ویروس کرونا، فعالیت استخراج معدن را برای سه الی چهار سال متوقف کرده بود که آنها وقت به وقت، به وزارت معادن و پطرولیم معلومات داده اند.

وی در این خصوص از حمله ای یادآوری کرد که در سال ۱۳۹۶ از سوی مخالفان مسلح، بر دفتر و کارمندان این شرکت صورت گرفته بود، که در کنار تلفات جانی، به آنها خسارات مالی نیز وارد کرده بود.

در مکتوب شمارۀ ۳۳۸۳/۱۵۴۶ که از سوی نرگس نهان سرپرست وزارت معادن و پطرولیم آن زمان به تاریخ سوم ماه اسد سال ۱۳۹۶ به وزارت امور داخله ارسال شده، آمده است که افراد مسلح در جریان استخراج معدن، بر شرکت امانیه ماینینگ حمله کرده اند که در نتیجۀ آن دو تن کشته، یک تن لادرک و به شمول شش عراده وسایط مختلف، تاسیسات شرکت را به آتش کشیده اند.

وزارت مربوطه برای بررسی این رویداد، یک هیئت موظف کرده و از وزارت امور داخله تقاضای تامین امنیت این شرکت شده بود.

احمدزی گفت که علاوه بر رویدادهای مشابه ناامنی، تحمل خسارات جانی و مالی، ضمن استخراج معدن خدمات اجتماعی را ارائه کرده؛ اما از سوی وزارت مربوطه قبول نشده است.

وی افزود که نه تنها کارهایی که صورت گرفته پذیرفته نشده است؛ بلکه وزارت مربوطه تا آخر پلان ترتیب شده از سوی آنها برای ارائۀ خدمات اجتماعی را قبول نکرده است.

وی افزود: “این پلان، به تاریخ ۲۰ ماه قوس سال ۱۳۹۸ در مقام ولایت کندهار، در حضور حیات الله حیات والی کندهار، خواجه محمد طراح ولسوالی نیش و متنفذین ولسوالی ترتیب شد که بر اساس آن، کمپنی امانیه در ۱۱ قریۀ ولسوالی، شبکه های آب اشامیدنی و زراعتی را مجهز به سیستم سولری می سازد.”

به گفتۀ وی، کمپنی مربوطه، این پلان خدمات اجتماعی را با وزارت مربوطه شریک کرد؛ اما تا آخر قبول نشد که از اثر آن، تطبیق این پلان به تعویق افتاده است.

وی افزود اکنون که نظام تغییر کرده است، آنها نیز در حالت بی سرنوشتی قرار دارند و فعالیت شان متوقف شده است.

مقامات سابق و متنفذین نیش چه می گویند؟

خواجه محمد طراح ولسوالی سابق نیش، به آژانس خبری پژواک گفت که کمپنی امانیه ماینینگ، سالها در این ولسوالی در بخش استخراج معدن فلورایت فعالیت نمود؛ اما طبق قرارداد، خدمات اجتماعی به مردم ارائه نکرده است.

وی افزود که ولسوالی نیش، از جمله ولسوالی های عقب مانده و دوردست کندهار بود، باشندگان آن نیاز شدید به خدمات اجتماعی، سرک، مکتب، کلینیک صحی و غیره داشتند.

وی گفت که آنها در آن زمان نیز چندین بار این موضوع را با ادارۀ ولایتی شریک کردند؛ اما اقدام عملی صورت نگرفت.

طراح گفت که بار اخیر، در مقام ولایت در حضور والی و مسئولان شرکت، با متنفذین قومی نشستی برگزار شد و فیصله شد که این شرکت، برای حل مشکل کمبود آب در ۱۱ قریه، شبکه های آب را اعمار خواهد کرد؛ اما در عمل هیچ کاری صورت نگرفت.

حاجی ملا شکور متنفذ قومی ولسوالی نیش، به پژواک گفت که بر اساس قرارداد، باشندگان ولسوالی نیش حق داشتند که کمپنی امانیه ماینینگ، برای آنها خدمات اجتماعی ارائه نماید؛ اما آنها این کار را نکردند.

وی افزود در قرارداد آمده است که شرکت مربوطه در این ولسوالی سرک، مکتب ۱۵ صنفه، پل و پلچک، مسجد، مرکز صحی، پارک تفریحی و کورس های آموزشی تاسیس می کند؛ اما در این ولسوالی هیچ کاری صورت نگرفته است.

نامبرده از حکمرانان جدید خواست که شرکت متذکره را مجبور نماید تا طبق قرارداد به باشندگان این ولسوالی، خدمات اجتماعی ارائه نماید.

تلاش کردیم که نظر مقامات طالبان در این مورد را داشته باشیم؛ اما علاوه بر دو روز انتظار، موفق به این کار نشدیم.
پژواک، به همکاری مالی دنمارک و برنامه انکشافی ملل متحد (UNDP)، این گزارش را تهیه کرده است.

بازدیدها: 282