کابل (پژواک، ۲۹ جدی ۱۴۰۰): برخی منابع می‌گویند که آب بند کمال‌خان به سوی ایران رها شده‌است؛ اما حکومت و برخی منابع محلی با رد این سخنان، می‌گویند که این آب به دنبال پرشدن کاسۀ بند، برای رفع نیازمندی مردم این ولایت رها شده‌است.
بربنیاد گزارش‌ها، کار ساخت بند کمال‌خان – که در ولایت نیمروز بالای رود هیرمند قرار دارد و توانایی تولید نه میگاوات برق و آبیاری ۸۰ هزار هکتار زمین زراعتی را دارا می‌باشد- در اوایل سال روان خورشیدی تکمیل شد و به دنبال بارنده‌گی‌های اخیر کاسۀ این بند پر از آب شده است.
اکنون رسانه‌های ایرانی گزارش داده‌اند که آب این بند در بستر رود هیرمند، روز گذشته به سوی آن کشور باز شده‌است.
حسن کاظمی قمی، نمایندۀ ویژۀ ایران در امور افغانستان، به سایت افغانستان خبرگزاری فارس، گفته است: «من مراتب تشکر خود را از مقام‌های طالبان برای وفای به‌عهد خود در رهاسازی حقابۀ جمهوری اسلامی ایران در سد کمال‌خان اعلام می‌دارم.» منبع دیروز نوشته‌است، پیش‌بینی می‌شود، تا فردا آب به مرز ایران در استان سیستان و بلوچستان برسد.
بی‌بی‌سی نیز امروز گزراش داده و نوشته‌است: «طالبان دریچه‌های سد/بند کمال خان را به سمت ایران باز کرده‌اند و آب هیرمند امروز به سوی هامون در ایران جاری شده‌است.»
اما چندین منبع حکومت افغانستان گزارش‌های نشر شده در مورد آزادسازی آب بند کمال‌خان به سمت ایران را رد کرده و گفته اند که این آب به قدر ضرورت و براساس نیازمندی و خواست مکرر دهاقین و مردم این ولایت، رها شده‌است.
مولوی اخترمحمد نصرت سخنگوی وزارت انرژی و آب افغانستان، به آژانس خبری پژواک گفت، گزارش‌هایی که گویا آب بند کمال‌خان به سوی ایران رها شده، نادرست می‌باشند.
به گفتۀ او، آب این بند به دلیلی رها شده که از یک سو به دنبال باران‌های اخیر، کاسۀ بند یادشده پُر شده و از سوی دیگر، باید نیازمندی باشنده‌گان و دهاقینی که زمین‌های شان تحت آب این بند قرار دارند، مرفوع شود.
نصرت افزود: «دهاقینی که زمین‌های شان تحت آب این بند قرار دارند، چندین بار به مقام ولایت و همچنان به ریاست آب عارض شدند و آنها این موضوع را با وزیر صاحب انرژی و آب شریک کردند و وزیرصاحب امر رها شدن آب بند را داد. »
شهاب‌الدین تیموری، یکی از کارمندان ریاست آبیاری ولایت نیمروز نیز می‌گوید: «بر اساس تقاضاهای مکرر مردم و بزرگان نیمروز که چندین بار با مسؤولان مقام ولایت و مسؤولین ریاست آبیاری دیدار و درخواست کرده اند که آب را به خاطر دهقانان و زمین‌های تشنۀ شان رها کنند، تا آب بیاید و آنها کشت و زراعت شان را بکنند، دیروز آب را به خاطر دهقانان، مقام ولایت و ریاست آبیاری نیمروز رها کردند که به نهر لشکری جریان دارد و می‌آید، به طرف شهر زرنج، آب به خاطر ایران رها نشده، به خاطر زمین‌های زراعتی مردم رها شده‌است.»
از سوی دیگر، یک منبع معتبر دیگر در ریاست آبیاری نیمروز که نمی‌خواهد، نام او در گزارش ذکر شود، ضمن اظهارات مشابه، گفت که آب بند یادشده رها شده، اما هنوز به شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز نرسیده‌است.
این منبع اضافه نمود که آنان به مقدار 25 متر مکعب آب را از مقام‌های مرکزی برای مردم درخواست کرده‌اند، نه برای کشور ایران.
براساس گفته‌های این منبع، هم اکنون پاک‌کاری بخش‌هایی از نهر لشکری در همکاری با مردم و دهاقین جریان دارد، تا آب به خوبی برای مردم و زارعان این ولایت برسد.
اظهارات ضد و نقیض مردم
شماری از باشنده گان این ولایت می‌گویند که آنان بارها از مسؤولان محلی این ولایت به خاطر کشت و زراعت شان، تقاضای آب کرده بودند و اکنون آب بند بر بنیاد خواست آنها رها شده‌است، اما برخی‌ها می‌گویند که آب یادشده برای سرازیر شدن به ایران، رها شده‌است.
سیدجمال یک تن از باشنده‌گان ولسوالی چهار برجک می‌گوید: «باران اخیر و سرازیر شدن سیلاب‌ها در نیمروز باعث شد، تا کاسۀ بند کمال‌خان پر آب شود، اما مقام‌ها به عوض اینکه آب بند کمال‌خان را به طرف زمین‌های کشاورزان ولسوالی رها بکنند، به طرف ایران رها کرده و ما تا حال از آب بند کمال خان مستفید نشدیم.»
یک منبع ریاست آبیاری نیمروز می‌گوید که بعضی بخش‌های ولسوالی چاربرجک تحت آب این بند قرار می‌گیرد.
یک تن از باشنده‌گان دیگر این ولایت که نمی‌خواهد نامش در گزارش ذکر شود، می‌گوید: «بند کمال‌خان که در منطقۀ چهاربرجک موقعیت دارد که از کانال لشکری شروع می‌شود، اگر آب شدید باشد، به طرف ایران می‌رود که این کانال ادامه دارد، تا سرشیله‌پنج، اما به قسمت‌های آخری نمی‌رسد. یعنی ولسوالی کنگ از سه رود آب می‌گیرد و به احتمال زیاد به خاطر کنگ ایلا نکرده، بلکه به خاطر ایران ایلا کرده‌است.»
اما عبدالحمید وطندوست، یکی از باشنده گان نیمروز گفت: «همه بزرگان و علمای ولایت نیمروز از مقام ولایت نیمروز تقاضا داشتیم که هرچه زودتر آب را به شهر زرنج و ولسوالی کنگ رها کنند؛ به همین دلیل، بزرگان و مقامات نیمروز به بند کمال‌خان رفته بودند و آب را رها کردند که تا هنوز هم به شهر زرنج نرسیده و این آب به خاطر مردم و زراعت است نه ایران، این تقاضای ما بود.»
از سوی دیگر، در عریضۀ زمینداران نهر لشکری و ولسوالی کنگ که عنوانی ادارۀ محلی این ولایت نوشته شده و کاپی آن به دسترس پژواک قرار گرفته، آمده‌است: «مدت دو هفته می‌شود که آب بند کمال‌خان رسیده، ولی تا فعلاً آب را رها نکردید، از اینکه وقت کشت و زراعت خیلی کم مانده، از مقام محترم خواهشمندیم که هر چه عاجل آب را به خاطر کشت و زراعت مردم رها نمایید، بعید از لطف مقام عالی نخواهد بود.»
از سوی دیگر، کاپی پیشنهاد مؤرخ 28 جدی که از سوی حوزۀ فرعی دریای هلمند پایین زرنج به وزارت انرژی و آب فرستاده شده، آمده‌است: «زمینداران مرکز و ولسوالی کنگ این ولایت نسبت به کشت و زراعت، خواهان جریان آب از بند کمال‌خان به سمت کانال لشکری می‌باشند، در ابتدای جریان آب، به 25 متر مکعب آب فی ثانیه ضرورت دیده می‌شود.»
موافقتنامۀ افغانستان و ایران
بر بنیاد گزراش‌ها، موسی شفيق، نخست‌وزير دولت شاهی افغانستان و اميرعباس هويدا نخست‌وزير دولت ايران، در ۲۲ حوت ۱۳۵۱ موافقتنامه‌یی را که در برگيرندۀ يک مقدمه، ۱۲ ماده و دو پروتوکل ضميمه است، امضاء کرده بودند.
مطابق مادۀ دوم اين معاهده، مجموع مقدار آبی که از هيرمند در سال عادی يا غيرعادی از طرف افغانستان به ايران تحويل داده می‌شود، محدود به متوسط جريان ۲۲ مترمکعب در ثانيه و يک مقدار اضافی متوسط جريان که ۴ متر مکعب در ثانيه می‌شود و متناسب به تقسيمات ماهانه که در مادۀ سوم اين معاهده توضيح داده شده‌است، به سابقۀ حسن‌نيت و علايق برادرانه از طرف افغانستان به ايران تحويل داده می‌شود.
Views: 657