کابل (پژواک، ۴ دلو ۱۴۰۰): ذبیحالله مجاهد میگوید که برای به رسمیت شناختن حکومت، چراغها سبز نشان داده شده، مخالفان نظام نمیتوانند، تهدیدات به وجود آورند، آنان سرکوب میشوند و برای امور نظام، نخست نشست علماء و سپس شوراهای ملی و علماء ایجاد میشود.
ذبیحالله مجاهد سخنگوی امارت اسلامی افغانستان و معاون امور نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ در مصاحبۀ اختصاصی به پژواک گفت، مولوی هبةالله اخندزاده زعیم امارت اسلامی افغانستان به خاطری که هنوز فضا کاملا تحت پوشش امنیتی قرار ندارد، در مقابل رسانهها ظاهر نشدهاست.
او در رابطه به اظهارات اخیر محمداشرف غنی رئیسجمهور پیشین افغانستان میگوید که «ما بالای وی کودتا نکردیم، وی خودش صحنه را ترک کرد» و نامبرده به خاطر تفاهم سیاسی «وقت کُشی» زیاد کردهاست.
او همچنان گفت، طرفدار نشر همه جزئیات قراردادها میباشد و پیرامون خبرنگاری مسلکی اعتراضی ندارد؛ اما باید جلو شایعات و پروپاگند گرفته شود.
مجاهد میافزاید که پیرامون بیرق، ارگان نمایندۀ ملت که در آینده تشکیل خواهد شد، بحث خواهد کرد. موصوف میگوید، مسألۀ ماندن ریش و به سر کردن دستار به شکل توصیه مطرح میشود و جبری نمیباشد؛ به خاطر دستگیری مجرمین فراری از زندانها در زمان تحول، نیز تلاشها جریان دارد.
مصاحبۀ کامل:
پژواک: مولوی هبتالله اخندزاده زعیم امارتاسلامی افغانستان در هرات، قندهار، هلمند و برخی ولایات دیگر با مردم و مسؤولان ملاقات کرده؛ اما چرا تاهنوز در مقابل رسانهها ظاهر نشدهاست؟
مجاهد: عالیقدر امیرالمؤمنین شیخالحدیث مولوی هبتالله اخندزاده صاحب زعیم امارتاسلامی به ولایات قندهار، هلمند، فراه و هرات سفر کردهاست، با مردم ملاقات نموده و ممکن این روند به مناطق دیگر کشور نیز ادامه یابد، با مردم رو در رو ملاقات خواهد کرد، همین اکنون در ولایت قندهار با متنفذین و بزرگان مختلف ملاقاتهای پیهم دارد؛ اما مسایل عکس و ویدیو طبعاً تا هنوز برخی ملحوظات دارد؛ ممکن است برخی مشکلات امنیتی موجود باشد یا برخی مسایل دیگر باعث شده باشد که وی تا هنوز در ویدیو و تصویر ظاهر نشدهاست؛ اما ملاقات او با مردم جریان دارد، پیامها نیز تبادله میکند و با بزرگان نیز ملاقات مینماید.
پژواک: از طرف کی تهدیدات امنیتی موجود است؟
مجاهد: شما باید به یک موضوع متوجه باشید که تا هنوز فضا به شکل کامل تحت پوشش امنیتی قرار نگرفته و ما به خاطر کنترول فضا وسایل کامل را بهدست نیاوردهایم؛ ممکن است بعضی اوقات دشمنان دین اند که گاهی ارادۀ داشته میباشند؛ طرف را مشخص کرده نمیتوانیم که از طرف کی؛ اما ما و شما اکنون نیز در برخی ولایات پروازهای درون را مشاهده میکنیم؛ هرچند در این راستا به جانب امریکایی چندین بار یادآوری شده که باید متوقف شود؛ اما تا هنوز جریان دارد؛ بعضی این چنین مسایل باعث میشود که باید در حد خود احتیاط صورت گیرد.
پژواک: عفو عمومی اعلام شده؛ اما گزارشهایی وجود دارد که شماری از منسوبین نظامی حکومت پیشین بازداشت میشوند، لت و کوب میشوند؛ چرا در این راستا از فرمان رهبری سرکشی صورت میگیرد؟
مجاهد: جامعۀ انسانی طوری ساخته شدهاست که زعیم ما یک بشر است؛ از فرمان الله (ج) نیز سرکشی جریان دارد، فطرت انسانی است که بعضی اوقات تمرد میکند؛ اما این موارد زیاد نیست؛ در 100 درصد اگر ما یک دو الی سه درصد مشاهده کرده باشیم، افرادی که برای شان عفو شدهاست، در خانه نشسته باشد و از سوی کسی تعقیب شده باشد یا با برخورد انتقامی مواجه شده باشند؛ این کار از سوی افراد امارت صورت نگرفتهاست؛ اما اگر این چنین کار صورت نیز گرفته باشد، وی از موقف خود استفاده کرده و عمل خودسرانه را انجام دادهاست. آنها بازداشت شدند، فعلاً در زندانها، از 100 الی 200 زندانی موجود اند که از این چنین موارد سرکشی کردهاند، ما گفته نمیتوانیم که چرا یک شخص سرکشی میکند؛ اما گفته میتوانیم که اگر سرکشی کند، مجازات میشود.
پژواک: در حال حاضر کمکهای بشری با افغانستان روبه افزایش است؛ باوجود اینکه این کمکها برای افراد عام میباشد؛ اما گزارشهایی وجود دارد که در این کمکها مسؤولان حکومتی تقلب میکنند و حتا سهمی برای نیروهای فعلی نیز از آن گرفته میشود، چه فکر میکنید که حکومت نمیتواند، به نیازمندیهای نیروهایش رسیدهگی کند؟
مجاهد: اصلاً موضوع این است که کمکهای بشردوستانه چند نوع است؛ یک آن کمکهایی است که مستقیماً توسط مؤسسات به یک قشر اختصاص داده شده و مؤسسات خود شان آن را تطبیق میکنند؛ حکومت بر چنین کمکها نظارت دارد؛ یعنی در عموم نظارت میکند که حق به مردم برسد و به مردم نیازمند توزیع شود. نوع دوم کمکهایی است که در اختیار حکومت میباشد. چنین کمکها از سوی پنج اداره توزیع میشود؛ از سوی صلیبسرخ توزیع میشود، به مساکین؛ این اداره سروی را تجدید کرده و طبق آن سروی، توزیع میکند. دوم اگر مواد طبی یا ادویه باشد، از سوی وزارت صحت توزیع میشود. سوم از سوی ادارۀ ضد حوادث تقسیم میشود؛ در بخش چهارم از سوی وزارت مهاجرین و بخش پنجم از طرف وزارت شهدا و معلولین توزیع میشود. در این زمینه، اگر افراد محتاج، معلول و نیازمند در نظر گرفته شده باشند، ممکن است؛ اما این هیچوقت به این معنا نیست که دیگر افراد بیبضاعت مورد توجه قرار نگرفته و از فهرستها خارج شدهباشند و برخی کمکهای من خود دیدهام که برخی تاجران به نیروهای ما انجام دادهاند؛ زیرا نیروهای ما که شش ماه است به کابل یا ولایات دیگر آمدهاند، به کارهای امنیتی مشغول اند، اما معاش نگرفتهاند و برای غذا هم چیز معین ندارند. برخی تاجران به آنان کمکها کردهاند، حتا این کمکها توسط من هم به نیازمندان توزیع شده که در وزارتخانۀ ما داده شدهاست؛ کسانی که گارد اند و به خدمت مشغول باشند، پس این به معنای این نیست که ما حق دیگران را دادهایم؛ این کمکها برای این افراد اختصاص یافتهاست. بنابراین، شکایتهایی در این مورد موجود خواهد بود، مردم افغانستان طبیعتاً به آسانی قناعت نمیکنند و زمان میگیرد؛ اما در مورد تقلبها صد در صد اطمینان میدهم که در این مورد تقلب کرده نمیتوانند.
پژواک: مقامها در ارزگان و پکتیا گفتند که کارمندان دولتی باید ریش شان را نتراشند و دستار به سر کنند، و همچنین آلات موسیقی در پکتیا به آتش کشیده شد. حکومت چرا در این شرایط حساس بر چنین موارد تمرکر دارد، اینکه اولویتهای دیگری نیز دارد.
مجاهد: نمیدانم، این هم در جایی از سوی افرادی گفته شده باشد، اگر حکومت چنین برنامهیی داشته باشد، پس این در یک یا دو ولایت نه بلکه در تمام ولایات تطبیق خواهد شد و آلات موسیقی که در پکتیا به آتش کشیده شده، … ما پیگیری کردیم. آن ویدیوی از گذشته بود، از زمان حال نیست؛ اما باز هم میگویم گاهی اوقات برخی برداشتهای افراد شخصی میباشد، یا برخی اقدامات شان شخصی میباشند، جلو آنها گرفته میشود؛ این برنامهیی نیست که هر روز تکرار شود، یا در قالب یک برنامه تکرار شود و یا عام باشد که همه مردم از آن متآثر شوند؛ چنین رویدادها گاهگاهی واقع میشوند؛ ما و شما که به جایی سفر میکنیم، با یک تصادم روبهرو میشویم و یا حادثۀ ترفیکی رخ میدهد، یک قضیه است که بهمیان میآید؛ فردی از احکام حکومت تمرد میکند و یا کسی را اذیت میکند یا با کسی به تندی صحبت میکند، یا موردی را مطرح میکند که این کار را حتما انجام بدهد، اما پس از آنکه مسؤولان آگاه شوند، آن را حل میکنند؛ یعنی این مورد عام نیست.
پژواک: والیان در ولایتها از مقامات درجه یک اند؛ اما در رابطه به این مسایل، اکثریت سفارشها از سوی والیان داده شدهاست.
مجاهد: من باز هم میگویم که این مورد به خاطر توصیه انجام میشود؛ همه بزرگان زمانی که سخنرانی میکنند، وعظ میکنند، به مسؤولین، افراد و مردم توصیه میکنند؛ اما به حیث حکم جبری که حتما مردم به سبب آن مجازات شوند، چیزی انجام نشدهاست.
پژواک: یعنی این مسایل تاکنون اجباری نیست؟
مجاهد: نه، این مسایل تاهنوز در چوکات حکومت وضع نشدهاست، البته توصیه شدهاست؛ علمای ما تمام اوقات در منبرها توصیه میکنند، وزارت امر بالمعروف توصیه میکند و والی هم که در یک ولایت حاکم باشد، او در آنجا به مردم توصیه میکند؛ پس اگر مردم توصیه را پذیرفت خوب میشود؛ زیرا احکام شرعی را برای شان بیان میکنند، چیزی دیگری را.
پژواک: حکومت بارها میگوید که کارمندان ادارات دولتی حکومت پیشین را به وظایف شان خواسته اند؛ اما معلومات نشان میدهد که تاکنون یک قاضی و څارنوال حکومت قبلی هم خواسته نشده، آیا آنها مستثنی میباشند؟
مجاهد: همین اکنون هم در تمام ادارات ۸۰ درصد کارمندان حکومت قبلی اند، با ما کار میکنند؛ به اخلاص کارهای روزمرۀ خود را به پیش میبرند؛ برخی افراد، طور مثال در بخش نظامی، یا در بخش قضاء، آز آنان ترس این موجود بود که نظم ما دوباره خراب نشود، رشوت، اختلاس و دزدی در اداره عام نشود؛ پس برخی افراد خواسته نشدهاند. البته افراد بخش اداری همه ادارهها خواسته شدهاند، اما افراد دارای صلاحیت چون قاضی، معاون قاضی و افراد نزدیک به آنان، به خاطر مجبوریتی که نمیخواهیم قضا مانند گذشته باشد، تغییر مثبت در آن بهوجود آید و مطابق شریعت باشد- [خواسته نشدهاند]. افرادی که در گذشته بدنام بودند، باید در این بخش نباشند.
پژواک: در مورد بیرق ملی امارت تا چه زمانی ساکت خواهد بود؟
مجاهد: این یک مسئلۀ ملی است، امارت ان شاءالله در این مورد میتواند در زمان خود – زمانی که یک ارگان نمایندۀ ملت بهوجود آید – باز در این مورد بحث خواهد کرد.
پژواک: بیرق موجود در کنار شما، ملی نیست؟
مجاهد: این را هم ما برق ملی میدانیم، تمام ملت با «لااله الا الله» و بیرق سفید کدام مشکلی ندارند، از تمام ملت نمایندهگی کرده میتواند.
پژواک: پس چرا بر بیرق ملی دیگر تمرکز میشود؟
مجاهد، بلی، اگر خواستهها موجود باشد، زیر بحث قرار گرفته میتواند.
پژواک: میزان تعامل میان افغانستان و پاکستان بسیار بیشتر شده، شما به یاد دارید که در اوایل رئیس آی. اس. آی به کابل سفر کرد، پس از آن وزیر امور خارجۀ آن کشور به کابل آمد و قرار بود که هفتۀ گذشته مشاور امنیت ملی پاکستان نیز به افغانستان سفر کند که سفرش لغو شد، در حالی که بر روی خط فرضی دیورند از سوی هر دو طرف واکنشهای تندی ابراز میشود؛ حتا منازعۀ لفظی رخ داد، نیروهای سرحدی افغان از نصب سیمخاردار بر خط دیورند جلوگیری کردند و به پاکستان جواب حملۀ راکتی دادند، شما روابط میان افغانستان و پاکستان را چهگونه ارزیابی میکنید و چرا در این زمان حساس هر دو کشور بر این مسأله تمرکز دارند؟
مجاهد: نخست تعامل و رفتوآمد میان نمایندهگان کشورها امری معمول است؛ طوری که ما با پاکستان رفت و آمد (تعامل) داریم؛ بیشتر از آن با قطر داریم؛ بیشتر از آن با ترکمنستان داریم؛ بیشتر از آن با ایران داریم، با چین داریم. نمایندهگان تمام کشورها به افغانستان آمدهاند، البته به سطوح مختلف، اما به سطح وزرای خارجه به اینجا اشخاص آمدهاند و به شکل روزمره هم نمایندهگان کشورها به اینجا میآیند. افغانستان به روابط ضرورت دارد؛ یک روابط است و دیگر پذیرفتن خواستههای نامشروع یک کشور؛ افغانستان به این نیاز دارد که با پاکستان روابط خوب داشته باشد؛ زیرا که یک خط طولانی با هم داریم، ملتهای ما شریک اند، ارزشهای ما مشترک است، مذهب، زبان و بسیار چیزهای ما مشترک است، همچنان با ایران نیز این گونه است، بر این اساس باید با ایران تعامل داشته باشیم، مقامهای حکومت باید بروند و بیایند که برای مشکلات راهحل پیدا کنند و یا اینکه گاهی در بارۀ خط دیورند برخوردها صورت میگیرد، ما طرفدار این کار نیستیم؛ زیرا نگهداری حکومت به ثبات نیاز دارد، ملت به آرامش نیاز دارد، موضوع دیورند موضوع ملت است و برای ملت باید فرصت داده شود، زمانی که ملت آرام شود و مشکلات خود را حل کند، سپس چنین قضایا را به منظور حل پیشکش خواهیم کرد.
پژواک: این تقابل چه زمانی حل میشود؟
مجاهد: ما تلاش داریم که سیاست تقابل تعقیب نشود؛ سیاست همکاریها تعقیب شود؛ هر باری که ما با آنان مجلس کردیم، از جهت پاکستان نیز چنین خواستهایم، ما باید در مقابله واقع نشویم و باهم همکاری داشته باشیم؛ زیرا کشورهای همسایه به همدیگر متکی میباشند، ما اگر بخواهیم یا نخواهیم پاکستان در همینجا خواهد بود و افغانستان به جای خود موقعیت خواهد داشت؛ همچنان ما با ایران، ازبکستان، ترکمنستان و چین طرفدار روابط خوب هستیم، با آمدن ما روابط با کشورها بهبود یافته و دیگر هم تلاش میکنیم.
پژواک: در تماسها با مقامهای پاکستانی کدام وقت موضوع دیورند را مطرح کردهاید؟
مجاهد: نه، من قبلاً هم اشاره کردم، موضوع دیورند بسیار کلان است، موضوع سطح حکومتها نیست.
پژواک: اما بر خط فرضی دیورند گاهی اوقات تقابل و مشکلات بهمیان میآید!
مجاهد: بلی، این مشکل برای این هم ایجاد شده بود که باعث اذیت ملتها شود، این خط برای همین هدف کشیده شدهاست، اما در اینجا به عقلانیت نیاز است که ملتهای هر دو طرف و هر دو کشورها در این موضوع حساس، باید برخورد مسؤولانه داشته باشند، راه برای اقدامات باز نگذارند؛ برخی برخودها در سطح محل ممکن رخ داده باشد، اما ما هم اجازه نمیدهیم که دامن آن وسیعتر شود و از طرف پاکستان هم حس کردهایم که آنها هم اجازۀ چنین کار را نمیدهند، کوشش میکنیم که این وضعیت کنترول شود، اگر به سطح محلی برخوردی بهوقوع میپیوندد، برای حل آن حکومتها وظیفه دارند که این مشکل بزرگ و بحرانی نشود و خدانخواسته به یک تنش تبدیل نشود.
پژواک: در زندانهای افغانستان زندانیان بسیار مهم بودهاند؛ چرا با آمدن امارت یا سقوط نظام پیشین، زندانها شکست و مجرمین آزاد شدند، اکنون به مردم چه قدر اطمنان داده میتوانید که مجرمان آزاد شده از محبسها، دوباره بازداشت خواهند شد یا خیر؟
مجاهد: بلی متاسفانه این کار صورت گرفت؛ زمانی که امارتاسلامی وارد شهرها شد؛ پیش از اینکه ما کنترول شهر را در دست بگیریم، کمربندهای امنیتی شکسته شد، زندانها نیز شکست، زندانیان حتا در سرکها پیشروی ما برآمدند، در آن زمان کنترول، تفکیک و دوباره زندانی کردن آنها کاری سخت بود؛ روزهای نخست آمدن ما در کابل همچنین در ولایات. متاسفانه زندانیان باید چنین آزاد نمیشدند؛ ما تلاش داشتیم، در کابل وضعیت امنیتی به شکل بهتر تغییر نماید و تسلیمدهی صورت گیرد؛ اما این کار نشد و اکنون دوباره اطمینان میدهیم که به خاطر دستگیری مجرمان ذکرشده تلاشها جریان دارد، حتا تا حد زیاد افراد پدیدۀ داعش دوباره بازداشت شدهاند؛ به همین ترتیب، تعقیب مجرمان دیگر نیز جریان دارد؛ اگر دعوه موجود باشد، آنها هم دوباره بازداشت میشوند، تلاش جریان دارد؛ ان شاءالله سطح واقعات سرقت و جرایم را دوباره به سطح پایین خواهیم آورد و تلاش میکنیم که کنترول شود.
پژواک: در برابر نظام فعلی کدام تهدیدی موجود است؟
مجاهد: فعلاً نظام جدید است؛ مشکلات مختلف وجود دارد؛ من در پیشرو کدام تهدیدی را نمیبینم؛ به خاطری که تهدید زمانی موجود میبود که خداناخواسته جنگ بزرگی در پیش میبود؛ پس آن زمان تهدید می بود؛ فعلاً تهدید وجود ندارد، اما مشکلات است، مشکل عمده، مشکل اقتصادی است که باید به پای خود ایستاده شویم، سطح بیکاری کاهش یابد و مشکلات اقتصادی مردم حل شود. دوم مسألۀ امنیت است که تاحد زیاد ما ان شاءالله موفق شدیم که تأمین شود، یک چند درصد واقعات سرقت و اختطاف هنوز هم به وقوع میپیوندد، این درصدی نیز باید منفی شود؛ این مشکل بزرگ است و سوم مشکل روابط با کشورهاست، مشکل تعامل بهتر با همه کشورهای جهان است که باید حل شود، نمیتوانیم آن را تهدید بنامیم؛ این همه مشکلات موجود است، طبعاً زمانی که حالت جدیدی بهوجود میآید، چنین مشکلات موجود میباشد.
پژواک: شما در کنفرانس نخست تان گفتید که در افغانستان جنگ به پایان رسیده؛ چرا روز گذشته قل اردوی الفتح گفت که در ولایت بلخ 10 تن از افراد جبهۀ مقاومت به قتل رسید، همچنان گزارشهایی در مورد برخی انفجارات و تلفات نیز وجود دارد، در این مورد چه میگویید؟
مجاهد: بلی! جنگ خاتمه یافته است، ما در برابر خود جبهۀ مقاومت نداریم و شما نیز نمیتوانید به شکل فزیکی کدام جبهه نشان دهید که در فلان جای جبهه است؛ اما این کارهای پنهان یا جنایات که در بعضی مناطق کسی انفجار نماید، یا کسی حمله کند و کسی دیگر را به قتل برساند، در بیشتر حکومتها و نظامها موجود است؛ اما حکومت وظیفه دارد که جلو آن را بگیرد، این که بازداشت شدهاند یا از بین برده شدهاند به این معنی است که حکومت در مقابل آن بسیار جدی است.
پژواک: برخی حلقاتی که بعضی اوقات انفجارات را انجام میدهند، کیها اند؟
مجاهد: این دو سه جانب است، یک طرف آن گروه فتنهگر به نام داعش است که خود را مطرح میکند؛ هرچند ما حضور فزیکی آن را نمیبینیم؛ اما به شکل پنهان بعضی انفجاراتی انجام میدهد، و گاه، گاه به نام مقاومت نیز کسی صدای خود را بلند میکند، آنها نیز بعضی وقت مزاحمت میکند… جانب سوم آن، اختطاف و جنایت است که جنایتهای شخصی را انجام میدهند و دست به فعالیتهای تخریبی میزنند.
پژواک: اتحادیۀ ملی ژورنالیستان در افغانستان بر اساس یک نظرسنجی گفته است که 95 درصد خبرنگاران به معلومات دسترسی ندارند و اطلاعات بهدست آمده را به شکل آزاد نشر کرده نمیتواند. همچنان طی پنج ماه گذشته شماری از خبرنگاران لت و کوب شدند و خبرنگاران اکنون نیز برای ما میگویند که بعضی اوقات که در ولایات گزارشها تهیه میکنند، اول آن را به ریاست اطلاعات و فرهنگ ارسال میکنند؛ چرا حکومت بر رسانهها چنین حالت را آوردهاست؟
مجاهد: موضوع اصلی دیگر است، این به معنای سانسور رسانهها نیست، من به یاد ندارم که طی شش ماه گذشته که من در معینیت نشرانی کار می کنم و ما در رابطه به کدام خبر پژواک گفته باشیم که این گزارش را نشر نکنید. شما همان طوری که نشرات داشتید همان قسم نشرات خواهید داشت، چیزی اساسی این است که ما شایعه افگنی و پروپاگند را از خبر جدا نماییم، اگر خبرنگاران برخورد مسلکی داشته باشند، بر خبرنگار مسلکی هیچکس اعتراض ندارد، حق را بگوید، چیزی که رخ می دهد بیان کند، هیچ کس به او نمی گوید که حق را بیان نکنید و حقیقت را نشر نکنید. یک شایعه است و یک پروپاگند و وارد کردن اتهام است، این مسؤولیت رسانهیی نمی باشد، و رسانه ها نیز آن را نمی پذیرند؛ در اصول چنین رسانه هایی نیز وجود دارند، پس ما جلو آن را می گیریم. در ولایاتی که به خبرنگاران گفته شده است که شما با ریاست اطلاعات و فرهنگ هماهنگی نمایید و بعداً این کار را انجام دهید مقصد این جای دیگر است، این محدودیت نیست که ما خواهان محدودیت رسانه ها هستیم، آن این است که همه ادارات ما جدید است و در رأس ادارات نیز افراد تازه گماشته شده اند، اکثریت اوقاتی که خبرنگاران به ادارات مراجعه می کنند، مسئولین ادارات حاضر به مصاحبه نمی شوند و آنها را جواب می نمایند، یا آنها به لحاظ برخورد با خبرنگاران مسلکی نمی باشند، بعضی اوقات خبرنگاران به حوزهها مراجعه می کنند، به مکان های امنیتی می روند در آنجا با مشکلات مواجه می شوند؛ مثلی که ما شاهد لت و کوب خبرنگاران بودیم، وسایل آنها گرفته می شود، پس به این خاطر که خدای ناخواسته خبرنگاران تهدید نشوند، ما بر ریاست های اطلاعات و فرهنگ لازمی ساختیم که اگر کدام خبرنگار با کسی مصاحبه میکرد، شما برای شان زمینه سازی کنید؛ اگر ارگان امنیتی باشد یا ارگان قضایی، ما برای شان میگوییم که این خبرنگار است، با این رسانه کار می کند و میخواهد در این مورد گزارش تهیه کند، پس خبرنگار به آسانی میتواند این کار را انجام دهد، و اگر ما نباشیم و یک خبرنگار و خبر به قوماندانی امنیه یا حوزه برود و با برخورد نامناسب مواجه شود، تهدید شود و وسایل شان ضایع شود، این موضوع باز مربوط خبرنگار میشود.
پژواک: یعنی خبرنگارانی که تاکنون لت و کوب شدهاند، به دلیل اشتباهات آنها میباشد؟
مجاهد: نه! بعضی موارد لت و کوب که صورت گرفته است، ناشی از ناآشنایی نیز میباشد؛ در بیشتر موارد به دلیل ناآشنایی پولیس ما نیز است؛ زمانی که نیروهای امنیتی در یک محل جلو بینظمی را میگیرند، به این نگاه نمیکند که اینجا خبرنگار است، با خود کمرهدار دارد، یا کسی مسلکی است؛ این عدم آشنایی با حالات میباشد؛ اما ما تلاش داریم که این آگاهی را به وجود آوریم، پس از آن همه چیز عادی خواهد شد و در ولایات نیز این قید برداشته خواهد شد که با ریاستهای اطلاعات و فرهنگ ما هماهنگی نمایند؛ اما این هماهنگی تنها به خاطر مصئونیت خبرنگاران است؛ نه به خاطر چیز دیگر، سانسور نمیکنیم، آنها که هر قسم سوال دارد بپرسند، هر قسم معلوماتی که می خواهند بخواهند؛ اما صرف اینکه ما بین آنها و ادارات مربوط واسطه شویم.
پژواک: مجاهد صاحب! چرا میان خبرنگاران یک نوع ترس موجود است؟ من برای اولین بار دو ماه قبل یک مقاله را از یک ویب سایت حذف کردم؛ یعنی به شکل ناخودآگاه من تشویق شدم که این مقاله را حذف نمایم تا تحت نظارت استخبارات قرار نگیرم، چرا با ما این نوع ترس موجود باشد؟
مجاهد: من باز هم میگویم که نیاز شدید به هماهنگی وجود دارد؛ اگر شما با ما یا استخبارات ما بیشتر رفت و آمد داشته باشید و بین ما اعتماد باشد، این ترس از بین میرود؛ در یک چیز باید احتیاط صورت گیرد که ما شایعه و پروپاگند را با گزارش و خبر از هم جدا سازیم؛ اگر خبرنگاران برخورد مسلکی نمایند ما با آنها مشکلات نداریم، در کدام مناطقی که ما مشکلات پیدا کردیم، یا کسی احضار شده، یا به کسی خبر رسیده که این کار را نکند؛ مواردی بوده که خلاف مسلک خبرنگاری بوده و این را رسانهها هم نمیپذیرد.
پژواک: شایعات زمانی از بین میرود که حکومت پاسخگوی باشد، در خصوص آن با خبرنگاران و رسانهها معلومات شریک نماید؛ زمانی که با خبرنگاران معلومات شریک نشود و منابع حکومت پاسخ ندهد، رسانهها نیز با توجه به مسؤولیتهای خود ممکن است، گزارش نشر نمایند. این هم ممکن است که در گزارش مشکل باشد، مشکلی که ممکن با اظهارات منبع حکومتی، اصلاح میشد.
مجاهد: تاهنوز تا حد زیاد ما این مشکل را حل کردیم؛ مثلاً من برای خود سه معاون تعیین کردم که اگر من مصورف باشم و مشکل داشته باشم، معاونین من پاسخ دهند، در ولایات نیز این کار جریان دارد، در وزارت خانهها نیز سختگویان تعیین کردیم، آهسته آهسته میزان چنین بیخبری کاهش مییابد؛ پیرامون موضوع کار جریان دارد.
پژواک: حکومت پیشین جزئیات پروژهها را در سایتهای مربوط نشر میکردند و رسانهها از آن استفاده مینمودند؛ اما فعلاً چنین چیزی وجود ندارد؛ چند روز قبل یک پروژۀ معادن به داوطلبی سپرده شد؛ اما رسانهها اسناد مربوط آن را به دست نیاوردهاند؛ در مجموع اگر بپرسم، مشکل دسترسی به اطلاعات چه زمانی حل خواهد شد؟
مجاهد: بلی! اول اگر شما در مورد این قرارداد شنیده باشید، همه جریان آن اعلام شد؛ ادارۀ تدارکات نیز فعال شده؛ البته اگر فعالیت آن تکمیل نشده باشد، تلاش جریان دارد که این کار صورت گیرد و ما طرفدار این هستیم، هر قراردادی که صورت میگیرد، باید با تمام جزئیاتش با مردم شریک شود، تا شفافیت به وجود آید و حکومت و شرکت مجبور شود که مطابق قرارداد عمل نمایند، این گام بهتر است و ما تلاش داریم، چنین کار صورت گیرد.
پژواک: راجع به تحول اخیر، بخش مهم این تحول محمداشرف غنی رئیسجمهور پیشین بود، او کشور را ترک کرده و در مصاحبۀ اخیرش با بی. بی. سی گفته که بر وی کودتا صورت گرفتهاست؛ یعنی از کلمۀ کودتا استفاده کردهاست، به گفتۀ او، تفاهم سیاسی صورت نگرفت؛ شما چه پاسخی برای او دارید؟
مجاهد: من نمیدانم که او کودتا چه را میگوید، ما بالای او کودتا نکردیم؛ او خودش صحنه را ترک کرد و ما وارد کابل شدیم، جنگ بود؛ او دوست امریکایها بود؛ زمانی که امریکاییها از افغانستان خارج شدند، وی قبل از آنان از کشور خارج شد.
پژواک: غنی دلیل کودتا را تفاهم سیاسی میخواند که صورت نگرفت؟
مجاهد: اگر او از کودتا چنین تعریفی دارد که او خود به آن اشاره کرده که مسؤول امنیت ملی آمد و او را در حالی که چپلک به پایش بود، خارج کرد؛ او شاید این مسأله را یادآوری میکند، این را نمیگوید که ما بر وی کودتا کردیم؛ ما تحویل را به میان آوردیم، تا لوگر، سروبی، میدانشهر و پروان رسیدیم، به آنها گفتیم که ما وارد کابل نمیشویم، شما حوصله کنید، بمانید و امنیت را تأمین کنید؛ اگر آنها می ماندند، تحول بسیار خوب میآمد، زیانهایی که وارد شد، جلو آن نیز گرفته میشد؛ اما او تا آن زمان نماند، فرار کرد و مسؤولیت فرار نیز بر دوش خودش است.
پژواک: رئیس جمهور سابق در باروۀ خروج خود سخن دیگر میزند، میگوید: «من میخواستم برای آشتی سیاسی راه را باز کنم، اکنون تسلط طالبان بر افغانستان، صلح و اتحاد ملی را ایجاد نکرده، اما من در این باره بحثی دارم.» دیگر اینکه با وی و تیم وی حکومت کنونی کدام ارتباط دارد یا خیر؟
مجاهد: یک حرف این است که او هم افغاناست، در بارۀ افغانستان فکر خواهد داشت، آن را رد کرده نمیتوانیم، ولی یک چیزی که باید بگویم، به طور صلح آمیز اگر این جریان حل میشد، این کار را انجام نداد، بسیار وقت کشی کرد، از وضعیت درک درست نداشت، ما برای شان بار بار گفتیم، وضعیت طوری نیست مثلی که تو فکر میکنی و ما مجبور میشویم که برای تحول از طریق نظامی راهحل پیدا کنیم؛ ولی شما دیدید که موضوع آزادی زندانیان را به تعویق انداخت، قضیۀ آغاز مذاکرات را به تعویق افتاد، حتا اخطارها میداد و در اخیر جنگ اعلام کرد، میگفت که در شش ماه تمام ساحات را خواهم گرفت، این را شما در آرشیف رسانهها ببینید؛ زمانی که چنین موقف گرفته میشود، پس این راهحل نیست، این امر، از جهت مقابل درک و شناخت درست نیست که قدرت آنها چه مقدار است و به کدام میزان نمایندهگی ملت با آنهاست، او فکر میکرد که یک گروه کوچکی است و ممکن کسی تشویق کرده باشد، جنگ بکند و در شش ماه وضعیت تغییر کند، پس سنجیده روان نبود. این کار، باعث آن هم شد که حرکت ناسنجیده و موقفگیری او ما را به راهحل نظامی مجبور کند.
پژواک: چرا چنین موقف را اختیار کرده بود؟
مجاهد: نمیدانم، یا درک درست نداشت و یا شناخت درست از ما نداشت و یا این بود که افرادی در نزدیک او بود که آنها جنگ طلب بودند؛ آنها امروز هم سخن از جنگ میزنند، ده سال بعد هم خواهند زد؛ در جنگ بزرگ شده اند، آشوب را دیده و از طریق آشوب میخواستند پیش بروند؛ او زیر تأثیر همان افراد قرار گرفته خواهد بود.
پژواک: اکنون نظام تشکیل شده، از تشکیل آن حدود پنج ماه میگذرد، اما کشورها تاهنوز به رسمیت نشناخته، حتی چراغ سبز هم ندادهاند؟
مجاهد: چراغها است، اینکه وزیر امورخارجه و هیأتهای ما به کشورهای خارجی میروند، با پروتوکول مشابه مواجه میشوند، این به معنای رسمیت شناختن است؛ صرف به رسمیت شناختن اعلام نشده است؛ یک این مشکل است، چند روز قبل ما کنفرانس اقتصادی داشتیم، نمایندهگان بیست کشور با ما حضور داشنتد و 40 کشور دیگر به گونۀ آنلاین اشتراک کرده بودند؛ سفارتخانهها باز است؛ روز گذشته دفتر اتحادیۀ اروپا هم گشوده شد، امروز هیأت ما به ناروی رفته و در آنجا با وزیر امورخارجۀ آن کشور ملاقات میکند. اما تاکنون به گونۀ رسمی به رسمیت شناختن نشدهاست، همه به چشمهای امریکا نگاه میکنند و امریکا طبعاً، با ما دشمنی درازمدت داشته، اینکه ما و آنان به حالت عادی برمیگردیم، این وقت میگیرد و موضوع آسان نیست.
پژواک: برای از بین بردن چنین حالت شما چه تصمیم دارید، شما میگویید که چراغ به رسمیت شناختن روشن شده، اما هنوز اعلام نشده، حکومت باید چه کند که این امر اعلام هم شود؟
مجاهد: ما تلاش میکنیم؛ به دنیا قناعت بدهیم که از سیاست تقابل بیرون شود، به سیاست همکاری بیاید، برندۀ آن هم جهان است هم افغانستان، تا ما به ثبات برسیم و ثبات اقتصادی هم بیاید، به رسمیت شناخته شویم، روابط دیپلوماتیک با کشورها داشته باشیم، تشویشهایی که در رابطه به ما و افغانستان در جهان موجود است، این هم رفع میشود.
پژواک: جهان از موضوع ایجاد حکومت همهشمول، اشتراک زنان در حکومت و باز شدن مکاتب دختران در افغانستان یادآوری میکنند، چه فکر میکنید که از حکومت همهشمول تعریف جهان چیست و به نظر شما، کابینۀ کنونی افغانستان همهشمول است یا خیر، امارت چرا به این دو سه مسأله جواب مثبت نمیدهد؟
مجاهد: این موضوعات بهشکل بهانه استفاده میشود؛ موضوع اصلی این است که ممکن آنها در اینجا در بارۀ ایجاد نظام نگرانی داشتهباشند، یا از لحاظه امنیتی تشویش خواهند داشت، مثلی که کدام تعهدات کردیم، به آن باور قوی نخواهند داشت، برخی حلقات برای شان شکها ایجاد میکنند، مثلی که در امریکا هم آنان گروه گروه اند، یک گروه با ما مخالفت قوی نظامی داشت، آنها اکنون هم تشویش میاندازند و پروپاگند میکنند و گروه دیگر آمد با ما مذاکرات کرد و کامیاب هم شدند که جنگ به پایان رسید. موضوع همهشمول موضوع ذاتالبینی خود افغانهاست، با جهان هیچ تعلق ندارد، کدام کشور به مزاج ما حکومت ساخته که ما به مزاج آنان ایجاد کنیم؟ در جهار دیگر هم اگر حکومتها ساخته شده، به مزاج امریکا نیست، نه همهشمول در آن شرط شده و نه موضوعات زنان در آن شرط شدهاست.
پژواک: هر کس حق دارد که در کابینۀ خود نماینده داشته باشد، اما تاکنون در کابینۀ سرپرست فقط افراد امارت اسلامی اند؟
مجاهد: این موضوع جداست؛ اگر آن گروهها را که یکبار امتحان دادهاند، به کابینه بیاوریم، این کابینه هم دوباره تقسیم میشود، یا حکومت با مشکلاتی- که در بیست سال گذشته با آن مواجه بود، روبهرو میشود- این امر به ضرر مردم افغانستان است، ما برای تحقق خواستههای برخی افراد، کشور را به بحران نمیبریم. یک نمایندهگی در کابینه است، مردم نمایندهگان دارند، من در کابینه نشستهام، اکثر وقتی که من فکر میکنم، ازبک هم در کابینه حضور دارد، پشتون، تاجک و بلوچ هم.
پژواک: اما اعضای کابینه با امارت تعلق دارند، کس دیگری در آن نیست.
مجاهد: امارت هم یک دستگاه است، یک حکومت است؛ یعنی با یک حکومت ربط دارد، امارت حزب دیگر نیست، ما یک حزب جدا نیستم، ما ترکیبی متشکل از مردم هستیم؛ البته اگر دیگر جریانهای سیاسی در حکومت نیستند، در حال حاضر با آنها برخی مشکلات داریم، به این معنا که بیثبات شدن مجدد حکومت به آنها ربط دارد، باز مطالبات حق است و به تحریک تعصبات قومی، زمینه مساعد میشود.
پژواک: چرا با جریانهای سیاسی مشکلات دارید؟
مجاهد: مشکل این است که آنها یکبار امتحان دادهاند، امتحان مثبت ندادهاند؛ مردم از آنان خاطرۀ خوب ندارند، نظام ما با آنها هم، چنین میشود.
پژواک: چند روز قبل وزیر امورخارجۀ افغانستان با احمد مسعود و اسماعیل خان در ایران دیدار کرد؛ گفته میشود که آنها برخی پیشنهادها پیرامون اشتراک در قدرت را داده اند، شما در این مورد چه میگویید؟
مجاهد: اصلاً دیدار ما با قوماندان اسماعیل خان و احمد مسعود برای این بود که به آنها اطمینان داده شود، آنها در ایران به سر میبرند، آنها در بارۀ امنیت، مصئونیت اموال خود تشویش خواهند داشت، برای رفع این نگرانی ما به آنجا رفته بودیم و با آنان گفتگو کردیم، با آنها نه دربارۀ نظام صحبت شده و نه این اجندا بود، آنها خواستهها خواهند داشت و صحبت خواهند کرد، اما این موضوع از سوی امارت مطرح نیست.
پژواک: قدرت دوباره تقسیم نمیشود؟
مجاهد: نه، ما بر تقسیم قدرت باور نداریم؛ زیرا ما وقتی به بحران بیست سالۀ کشور یا همین کشمکش چهلساله نگاه میکنیم، این نتیجۀ تقسیم بندیها بود که افغانها را هم تقسیم کرد، یک ملت بودهایم، یک مردم بودهایم، در یک جغرافیه برای یک هدف کار میکردیم که این کشور آباد شود؛ ولی چنین تقسیم بندی بهمیان آمده است، کشمکش قوی بهمیان آمد، کشمکشهای سیاسی و حزبی؛ کابل به ویرانه مبدل شد، کشور ما دربدر شد، بیست سال به اینجا پول زیاد آمد، به افغانستان، جایی را هم نگرفت؛ این پولها دوباره خوراک زدوبندها، اختلافات، بی باوری حیف و میل شد، زمینه فراهم شد که به خارج بروند؛ پس اکنون افغانستان وارث خود را پیدا کرده، هیچزمان به چنین حالت اجازه نخواهیم داد که خداناخواسته کشور دوباره به بحران برود و یا تقسیمات بهمیان آید.
ژواک: یونس قانونی یک عضو مقاومت دوم هم مصاحبه کرده، او میگوید، حتا هشدار میدهند، در بهار حالات مبدل خواهد شد و اگر طالبان، یعنی حکومت کنونی به یک مرحلۀ سیاسی داخل نشود؛ از بین خواهد رفت؛ آنها میگویند که این مقاومت نیز به همین هدف ایجاد شده که برای رسیدهگی به خواستههای حق مردم تلاش کند، اگرنه جنگ آپشن اخیر آن است، شما در این باره چه میگویید؟
مجاهد: نه، ما در راستای حقوق مردم جوابگو هستیم، حق هیچکس تلف نشده، از ولایتهای شمالی تا ولایات جنوبی، ما با مردم در ارتباط هستیم، این مسؤولیت حس کردهایم که حق مردم باید داده شود، این مشکل حل است؛ البته حقوق این چند شحص فراری اگر به خطر افتاده باشد و حق خود را این میدانند که بر چوکی نشسته باشند، باید قدرت داشته باشند، باید به رشوت دسترسی داشته باشند، غصب هم کرده بتوانند؛ اگر این را حق میدانند، این حق را کسی به او نمی دهد؛ افغانستان دیگر وارث و صاحب خود را پیدا کرده، نظام را پیدا کرده؛ با هیچ مشکل مواجه نمیشویم، ما با قوت آمدهایم و با قوت از این کشور محافظت خواهیم کرد، ما چنان ادارۀ سست و کمزور نیستیم که در بهار در برابر ما تهدید ایجاد شود و ما از بین برویم، این خواب و خیال باید دیگر ار سر بیرون شود. موضوع اصلی این است که افغانستان را باید به حیث یک ملت بپذیریم. این یک ملت است، به تفرقههای حزبی، تفرقههای قومی و دیگر تضادها اجازه داده نمی شود، اگر کسی حق میخواهد، آغوش ما برای شان باز است، مطرح کنند، کدام حقشان ماندهاست که ما آن را بدهیم؟ این جنابها که به خارج رفتهاند، ملکیتهای شان همه محفوظ است، در اینجا که کدام بلدینگها داشتند، اگر خانهها داشتند، محفوظ است؛ در اختیار شان است، آمده میتوانند، زندهگی در آن کرده میتوانند؛ و اگر میخواهند که دوباره بر چوکیها بنشینند، آن ها این امتحان را دادهاند؛ ملت دیگر آنان را نمیخواهند؛ پس بهتر این است، آنها خود شان این ذهنیت را مبدل کنند.
پژواک: اما آن ها میگویند که برخی مناطق در جریان بهار دوباره آزاد خواهد شد و جنگ آپشن نهایی خواهد بود.
مجاهد: نه، این قسم شده نمی تواند، شما مطمین باشید، به ملت از طریق شما اطمینان می دهم، هیچ امکان ندارد که از سوی آنها مزاحمت صورت گیرد یا آنها از سوی کسی پذیرفته شود، بسیار جدی سرکوب خواهد شد و بسیار جدی برای شان پاسخ داده می شود.
پژواک: در مورد لویه جرگه یا شورای علما حرف زده می شود، آیا این دو جرگه تشکیل می شود؟ یا از این دو جرگه یکی آن تشکیل می شود؟ حامد کرزی رئیس جمهور پیشین و سیاسیون دیگر به خاطر مشروعیت داخلی حکومت تشکیل لویه جرگه را پشنهاد می کنند و امارت از شورای علما حرف می زند؟ کدام یک فعلا اولولیت دارد؟
مجاهد: اصلاً موضوع این است که حکومت به خاطر تشکیل، تقویت یا قوت خود از آپشنهای مختلف استفاده می کند و باید صورت گیرد، موضوع فعلی شورا که مطرح می شود، به خاطر حل موضوعات بزرگی که بُعد شرعی یا دینی داشته باشند، تدویر یک نشست علماء ضروری خوانده میشود، بالای این موضوع کار جریان دارد، امید است که این نشست برگزار شود که مسایل بزرگ ما – که اکثریت آن بُعد شرعی دارند- به خاطر پاسخگویی به آن از نظر اسلام، به حکومت حکم نماید، به حکومت هدایت کند که این راه را دنبال نماید. موضوع دوم این است که تدویر شورا نیز مهم است، این شورا طوری خواهد بود که به سطح ولایات نمایندهگان خواهد داشت، این شورا شورای ملی خواهد بود، این شورا در پلان آینده قرار دارد. همچنین یک شورای دایمی علماء نیز در نظر است که عهده دار امور مهم و شرعی خواهد بود، این کار در آینده صورت خواهد گرفت، نظام برای تدویر این شورا نیاز می بیند؛ اما پس از حل مشکلات اقتصادی و تامین و ادامۀ ثبات این کار در نظر است.
پژواک: شما سه انتخاب را برجسته ساختید؛ یک شورای علماء را یاد کردید، دیگر شورای ملی و دیگر از شورای دایمی علماء نام بردید؛ شورای علمایی که در ابتداء تشکیل می شود، آنها پالیسی امارت را هدایت خواهند کرد و یا در خصوص نوع جدید نظام گفتگو خواهند کرد؟
مجاهد: این در اصل پیشبینی شده که ما مسایل بزرگی را پیشرو داریم؛ حل مشکل زنان، تعلیم زنان، کار، به میان آوردن محیط مناسب برای آنان و مسایل دیگری مثل سیستم بانکی، تطبیق طرزالعمل شرعی در این مورد، این موارد نیاز دارد که از لحاظ شرعی حل گردد، به حکومت پلان داده شود که چنین کند، این کار برای شما مجاز است؛ به این خاطر تشکیل می شود.
پژواک: یعنی به امارت اسلامی پلان دهد؟
مجاهد: بلی! به حکومت پلان دهد که این چهارچوب شریعت است، شما می توانید در این چارچوب حرکت کنید؛ دو کار خواهد شد، هم حکومت از لحاظ شرعی و خواستهای مردم از مسؤولیت خلاصی می یابد و هم در برخی قضایا به جهانیان گفته می توانیم که این طرزالعمل ما به این اساس است که علماء و مردم ما آن را تقاضا دارند.
پژواک: این شورا چه وقت تشکیل می شود؟
مجاهد: بالای آن کار جریان دارد؛ امیدواری است که در آینده تدویر گردد.
پژواک: شما از شورای ملی نام بردید؛ از شورای ملی هدف تان چیست؟ این شورا به خاطر رسیده گی به کدام امور تشکیل می شود؟
مجاهد: حکومت و نظام به تشکیل شورا نیاز می داشته باشد، در آینده پلان است، اینکه چه وقت ما به آن می رسیم، مسایل اقتصادی نیز در این بین مطرح است؛ این شورا برای این خواهد بود که از مردم نماینده گی کند، از ولایات مختلف، جهتهای مختلف، اقوام مختلف نمایندهگی نماید، برای حکومت به حیث یک ارگان مشاور باشد و ارگان ممد و همکار باشد، این باید تشکیل شود و به شکل دایمی کار نماید.
پژواک: اگر مهربانی کنید در خصوص شورای علماء معلومات ارائه کنید!
مجاهد: این شورا بُعد دینی دارد که شورای حل و عقد نیز نامیده می شود و شورای خبره نیز برایش می گویند، این شورا باید ایجاد شود، در آن باید شخصیت های علمی بانفوذ کشور شامل باشند.
پژواک: مثلاً کی، میتوانید آن را مشخص نمایید؟
مجاهد: نام های شان گرفته نمی توانم؛ به خاطری که با پلان رهبری ربط دارد؛ اما این مواصفات را گفته می توانیم که علمیت بسیار عالی داشته باشند؛ افراد باخبر باشند، افراد دانا باشند، دانش سیاسی داشته باشد، باید چنین افراد گردهم آورده شوند که به تعداد موارد اندکی که در کشور برخی اوقات رخ می دهد، یک بار امیر نمی باشد، یا نیاز به تغییر حکومت پیدا می شود، یا ترمیم نظام و فیصله های بزرگ صورت می گیرد، آنها در چنین موارد صلاحیت داشته باشند که اعمال نفوذ نمایند.
پژواک: حکومت سرپرست فعلی تا چه وقت ادامه خواهد داشت؟
مجاهد: این هم یک موضوع است که باید بالایش بحث صورت گیرد و نیازهایی که سرپرستی را ایجاد نماید، پوره شود، زمانی که حکومت قوی شود و در ادارات مختلف همه شمولیت افزایش یابد، پاسخگویی افزایش یابد، بعداً ان شاءالله این نظام به حالت عادی برمی گردد.
پژواک: حکومت در جریان هفتۀ گذشته بولی اسعار را ممنوع کرد و اکنون «د افغانستان بانک» نرخ روزانه را تعیین می کند؛ اما صرافان این کار را مخالف بازار آزاد می خوانند و می گویند که بازار شکل انحصاری را اختیار نموده است. شما در این مورد چه می گویید؟
مجاهد: موضوع اقتصاد و بازار برای هر کشور وابسته به منافع آن کشور می باشد؛ منافع ملی آن مهم است؛ مقصد آزادی بازار اگر فعلا در این زمینه موجب سودمندی و نفع می شد، در این صورت این مسأله مطرح می شد؛ اما اکنون به نفع ما نبود، ما و شما دیدیم که به ارزش افغانی صدمه وارد کرد و قیمت ها را بسیار بلند کرد؛ بخصوص با مشکل مواد خوراکی مواجه شدیم؛ برخی حلقات، حلقات مافیایی می باشند که این کار را انجام می دهند؛ پس به خاطر اینکه حکومت مسؤولیت دارد، بخصوص بانک و ادارۀ مالی، آنها باید به مشورۀ کارشناسان برای صرافی ها و تاجران یک طرزالعمل اقتصادی تهیه کند و بالای آن عمل نماید، پس ما خواهان آزادی مطلق بازار نمی باشیم، باید تا یک حد انحصار باشد.
بازدیدها: 106
GET IN TOUCH
NEWSLETTER
SUGGEST A STORY
PAJHWOK MOBILE APP