یونس مهمند: از اقتصاد کاذب به سوی اقتصاد راستین می‌رویم

کابل (پژواک، ۱۴ دلو ۱۴۰۰): سرپرست اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری، وضعیت اقتصادی افغانستان را رو به بهبود دانسته و محدودیت‌های بانکی و انجماد ذخایر ارزی افغانستان را توسط امریکا، بزرگ‌ترین چالش فراراه سرمایه‌گذاری خوانده و بر نیاز روابط اقتصادی دوجانبه میان افغانستان و جهان تاکید کرد.

محمدیونس مهمند سرپرست اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری در عین حال، جلوگیری از قحطی در بازار‌ها در طول این شش ماه را از دستاورد‌های این اتاق دانسته و می‌افزاید: «حالا درایت امارت اسلامی است تا با استفاده از فرصت ایجادشده؛ امنیت و ثبات حاکم؛ نبود فساد و اخاذی‌های بیجا؛ تلاش کند تا جامعۀ‌جهانی را قناعت دهد که افغانستان ظرفیت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ را دارد.»

به باور مهمند، جهان باید مشکلاتی را که با حکومت‌ها دارد، جدا مورد بحث قرار دهد و نباید مردم عام و سکتور خصوصی را دخیل آن سازد، تا به مردم عام و سکتور خصوصی، صدمه نرسد.

از سوی دیگر او، به سرمایه‌گذاران و تجاری که به خارج از کشور رفته‌اند، پیام می‌دهد که هیچ  تهدیدی متوجه آن‌ها نیست و می‌توانند دوباره به وطن خود برگشته و سهم خود در آبادی کشور شان ادا کنند.

اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان، در سال ۱۳۱۰ ش. یعنی ۹۱ سال قبل از امروز  برای اولین بار توسط تاجران افغان به منظور رسیده‌گی به منازعات تجارتی و همچنان انسجام فعالیت‌های خود، مجمع حکمیت تجاری را تاسیس کردند که در نهایت این مجمع به اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان تبدیل شد.

محمدیونس مهمند، از چندین سال در بخش‌ها مختلف این اتاق کار کرده و از دو سال به اینسو به حیث سرپرست این نهاد فعالیت دارد، او در بخش زراعت و اقتصاد پلان‌گذاری زراعت تحصیلات دارد.

به گفتۀ او، وظیفۀ این اتاق ایجاد ارتباط میان حکومت و سکتور خصوصی است، تا چطور بتواند برای مردم از طریق سکتور خصوصی، خدمت ارائه کند.

تفاوت‌ها با دورۀ جمهوریت

مهمند می‌گوید، بزرگ‌ترین تفاوت با سال قبل این‌ است که حالا در کشور جنگ نیست و فرصت وجود دارد، تا افغانستان اقتصاد متکی به خود را داشته باشد.

به گفتۀ‌ او: «سال‌های قبل اقتصاد کاذب داشیم، اما حالا  کوشش داریم که از اقتصاد کاذب به یک اقتصاد خودکفا برسیم.»

او با اشاره به اخاذی‌های غیرقانونی در سال‌های قبل می‌گوید: «در گذشته موتر‌های ترانزیتی از هرات تا تورخم برای حدود ۱۵۰ پوسته‌ پول می‌دادند؛ اما حالا این مشکلات نیست.»

مهمند می‌گوید، با آمدن تحول و چالش‌های ایجادشده در طول این چند ماه، جلوگیری از قحطی در بازار‌ها، یکی از دستاورد‌های این اتاق بود.

در عین حال، آزاد‌سازی کانتینر‌های بند‌شده در بندر کراچی، از دیگر دستاوردهایی بود که به گفتۀ او، با تلاش‌های این اتاق، وارد کشور شدند.

وضعیت صادرات و واردات

به گفتۀ مهمند صادرات افغانستان نسبت به سال گذشته افزایش زیاد دارد: «سال قبل در همین وقت ۷۲۹ میلیون دالر صادرات داشتیم؛ اما امسال ۱۰۹۶ میلیون دالر صادرات داریم.»

او می‌گوید، در قسمت صادرات هیچ مشکلی وجود ندارد و در حال حاضر، صادرات به حالت عادی با کشورهای مختلف جریان دارد؛ اما او تاکید دارد، با آغاز فصل جدید و رسیدن میوه‌های تازه و سبزیجات، باید بازاریابی بیشتر صورت گیرد و صادرات بیشتر شود.

در همین حال، مهمند می‌گوید، واردات از کشور‌های مختلف نیز به صورت عادی جریان دارد و روزانه صدها موتر مملو از کالا‌های تجارتی از کشور‌های همسایه، وارد افغانستان می‌شوند.

او در پاسخ به این سوال که صنایع دستی در چه وضعیتی قرارا دارد؟ گفت، در سال گذشته، روند صادرات قالین ۳۰ درصد افزایش داشته، اما او تصریح می‌کند: «مشکلات موقتی وجود دارد، اما تلاش‌ها جریان دارد، تا دونرها و موسسات با قالین‌بافان کمک کنند.»

چالش‌ها و فرصت‌ها

محدودیت‌های بانکی و منجمد‌ماندن ذخایر ارزی افغانستان از سوی امریکا، از نظر او بزرگ‌ترین چالش فراراه سرمایه‌گذاران و تجار است که مستقیا روی سرمایه‌گذاری تاثیر دارد.

او می‌گوید، خریداری مواد خام و قرارداد با کمپنی‌های بزرگ باید از طریق بانک انجام شود؛ اما چالش‌ها و محدویت‌های موجود، بر سیستم دادوستد تاثیر منفی کرده‌است.

مهمند همچنان تصریح می‌کند: «در گذشته برای انتقال صدهزار دالر، دوصد الی سه‌صد دالر، مصرف داشتیم؛ اما حالا بعد از تحول برای انتقال صدهزار دالر باید چهار الی چهارونیم هزار دالر مصرف بپردازیم.»

او‌ اما تاکید دارد که کار شان به سوی عادی ‌شدن روان است.

درهمین حال، او از جامعۀجهانی می‌خواهد، تا با آزادسازی پول‌های منجمد‌شدۀ افغانستان، جلو سقوط بانک‌ها را در این‌کشور بگیرند و به سپرده‌های مردم توجه کنند، تا مردم برای کارهای تجاری‌ شان، دست‌باز داشته باشند.

به گفتۀ او، بانک‌ها در یک کشور حیثیت شاهرگ و اقتصاد قلب را دارد؛ وقتی شاهرگ به قلب خون رسانده نتواند، هیچ کاری نمی‌توان کرد.

به باور او، افغانستان به کمک‌های جهانی نیاز دارد؛ اما او تاکید دارد که این کمک‌ها باید در جهت خودکفایی افغانستان باشد.

جهان و اقتصاد افغانستان

به باور مهمند ، جهان باید مشکلاتی را که با حکومت‌ها دارد، جدا مورد بحث قرار دهد و نباید مردم عام و سکتور خصوصی را دخیل آن سازد، تا به مردم عام و سکتور خصوصی صدمه نرسد.

به گفتۀ او، تا حالا صدها فابریکه به دلیل نبود مواد خام، پرزه‌جات و نبود بازار به سقوط مواجه شده‌اند.

در همین حال او افتتاح دهلیز هوایی با چین را یک دستاورد می‌داند که از آن طریق جلغوزۀ افغانستان به قیمت مناسب به چین انتقال می‌شود.

در همین حال، او سفر موید یوسف، مشاور امنیت ملی پاکستان را به افغانستان یک گام مثبت دانسته و می‌گوید: «افغانستان و پاکستان شرکای خوب اقتصادی هستند و ضرور است که با آن کشور همکاری‌های نزدیک داشته باشیم.»

او‌ تصریح می‌کند، در سفر اخیر هیأت پاکستانی به کابل، روی تجارت بین خودی و مسأله ترانزیتی صحبت‌های خوب شده؛ همچنان تاکید دارد که باید قراردادهای ترانزیتی خوب متکی به منافع اقتصادی هر دو کشور، در نظر گرفته شود.

در عین حال او تاکید دارد، در حال حاضر با تأمین امنیت در افغانستان، یک راه امن ترانزیتی هم برای آسیای مرکزی و هم برای آسیای جنوبی فراهم شده که می‌تواند برای افغانستان از بعد ترانزیتی سودمند باشد.

دیدگاه مهمند در مورد هند متفاوت است و می‌گوید، در این اواخر از سوی هند بی‌علاقه‌گی نشان داده می‌‌شود؛ اما او تاکید دارد، هند باید بدون در نظر گرفتن مسایل سیاسی، تجارت خود را با افغانستان ادامه بدهد؛ چون از دید او، هند بهترین شریک تجارتی افغانستان است و در سال قبل به این کشور به ارزش نزدیک به ۵۰۰ میلیون دالر صادرات میوۀ خشک را داشته‌اند.

او هم‌چنان می‌افزاید: «واردات از طرق بندر واگه جریان دارد، اما کمرنگ شده‌است و ما خواهان بیشترشدن دادوستد میان افغانستان و هند استیم.»

موصوف تاکید دارد: «هدف ما این است که افغانستان باید با تمام کشور‌ها، تجارت خوب داشته باشد.»

دورنمای افغانستان از منظر تجارتی و اقتصادی

مهمند می‌گوید، وضعیت اقتصادی افغانستان روبه بهبود است و در عین حال می‌افزاید: «حالا از یک اقتصاد کاذب به سوی اقتصاد راستین می‌رویم.»

به گفتۀ او، افغانستان و جهان نیازمند یکدیگر اند؛ به همین دلیل، نیاز به ارتباط دوجانبه دارند.

او از امارت‌اسلامی می‌خواهد، قناعت جامعۀ‌جهانی را حاصل کند و در مقابل، جامعۀ‌جهانی نیز باید با افغانستان کنار بیاید.

مهمند می‌گوید، حالا درایت امارت اسلامی است، تا با استفاده از فرصت ایجادشده؛ امنیت و ثبات حاکم؛ نبود فساد و اخاذی‌های بیجا؛ تلاش کند تا جامعۀ‌جهانی را قناعت بدهد که افغانستان ظرفیت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ را دارد.

در همین حال، مهمند می‌گوید، برای سرمایه‌گذاران و تجاری که به خارج از کشور رفته‌اند، بارها پیام داده‌اند که هیچ مشکلی برای‌ شان نیست می‌توانند، دوباره به کشور خود برگردند. به گفتۀ‌او، آن‌ها نیز وعده داده‌اند که دوباره بر‌خواهند گشت.

او تاکید دارد: «اگر بتوانیم از متخصصین عرصۀ تجارتی خود استفاده کنیم؛ معادن افغانستان را به صورت معیاری استخراج کنیم و تجارت منظم منطقه‌یی و بین‌المللی را ایجاد کنیم؛ بدون‌شک شاهد افغانستان متکی به خود خواهیم بود.»