روانشناسان: برخورد نادرست و خشونت‌بار با کودک عواقب ناگوار دارد

کابل(پژواک، ۵ دلو ۱۴۰۱): برخی از کودکان درحالی از برخورد توهین‌آمیز و خشونت‌بار در اجتماع و حتا خانواده‌های‌شان شکایت دارند که روانشناسان هشدار می‌دهند، برخورد نادرست و خشونت‌بار با کودک عواقب ناگوار داشته و باعث می‌گردد، برخی همچو کودکان در انزوا قرار گرفته و با گروهای بی‌بند و بار بپیوندند.

برخورد تحقیرآمیز، توهین آمیز و خشونت‌بارعلیه کودکان در سطح اجتماع و خانواده سخن جدید نیست، بلکه از سالیان متمادی در کشور برخی کودکان در سطح خانواده و اجتماع از همچو برخورد‌های ناسالم رنج می‌برند.

مسعود ۱۳ ساله، باشندۀ مکروریان شهرکابل که در صنف نهم یکی از مکاتب خصوصی درس می‌خواند، از برخورد خشونت‌آمیز خواهران و برادر بزرگترش شکایت داشته می‌گوید: «از وقتی که پدرم فوت کرده، برادرم که کلان ماست و سه خواهرم همرای مه برخورد خوب ندارند اگر شوخی کنم، اگر شوخی نکنم هرچه که کنم همراهم رویه خوب ندارند، گاهی مره میزنند و گاهی هم گپ‌های بسیار بد برایم می‌گویند.»

مسعود در ادامه می‌افزاید: «مه حق ندارم که در پهلوی‌شان بشینم، یا در پیاله‌شان چای بخورم و یا در یک غوری ‌شان نان بخورم اگر خوردم باز مره میزنن.»

این پسر که از برخورد خشن برادر و خواهرانش و حتا برخی اوقات مادرش به ستوه آمده، اشک از چشمانش جاری شد و گفت: «اگر پدرم زنده می‌بود باز ایقدر سرم ظلم نمی‌شد.»

مهریه مادر مسعود که در یکی از مکاتب شهرکابل به صفت معلم ایفای وظیفه می‌کند، با تایید سخنان مسعود گفت: «راست می‌گوید، همه اعضای خانوادۀ ما همراه همی بچه رویۀ خوب ندارند، خودش هم هر روز که تیر می‌شود، شوختر می‌شود، ما مجبور می‌شویم که لت و کوبش کنیم و همراهش رفتار خشونت‌آمیز داشته باشیم.»

خلیل الله، متعلم صنف سوم یکی از مکاتب که در کوتۀ سنگی شهرکابل زنده‌گی می‌کند، نیز شکایت مشابه با مسعود دارد و گفت: «بیادر کلانم مره خوش ندارد، هر وقت مره میزنه و از مه کرده یک بیادرک خوردم است او ره دوست دارد.»

شکیبا مادر خلیل است درحالی که نزد یک داکتر روان درمان آمده بود، به پژواک گفت: «پسر کلانم به ناحق با همی بچه گکم خوب نیست، هر وقت بالایش پتکه می‌کند، میزنیش و توهینش می‌کند، حالی همی بچه گکم به تکلیف روحی دچار شده و به حدی شده که ناخن‌های خوده می‌خورد.»

وی می‌گوید هرقدر که برای پسر بزرگش توصیه می‌کند که همراه برادران و خواهران خوردتر از خودش برخورد خوب داشته باشد اما اصلاح نمی‌شود.

روانشناسان: برخورد نادرست و خشونت‌بار با کودک عواقب ناگوار دارد

در همین حال، داکتر عبدالجلیل امرخیل، روانشناس و مشاور در موسسۀ بین‌المللی پاملرنه (Care international)  در کابل به آژانس خبری پژواک گفت: «نتیجۀ روش‌های نادرست هم‌چون لت وکوب، توهین، تحقیر … این است که همچو کودکان با عزت نفس و اعتماد به نفس پائین بزرگ شوند، تا سن نوجوانی به این باور می‌شوند که هیچ کاری از دست شان ساخته نیست، این همه باعث می‌شود که آن‌ها ترک مکتب کنند و با گروه‌های بی‌بند و بار بپیوندند و سرانجام معتاد و به ده‌ها مشکل دیگر دچار شوند.»

وی در ادامه افزود: «چون در خانه کسی برای اطفال ارزش قایل نیستند بعدا هرجای که ارزش خود یافت داخل می‌شوند، چی جای خوب و یا خراب باشد و روش‌های نادرست باعث کم جرأتی، انزوا، ترس، هراس و مشکلات روانی گوناگون دیگر نیز می‌شوند.»

موصوف می‌گوید، برخورد خانواده‌ها با اطفال‌شان باید نرم و پر از صمیمیت باشد، به جای لت و کوب، همکاری، به‌جای توهین، تشویق، به‌جای تحقیر حرف زدن نرم با او و به جای مقایسه با دیگران او را با توانایی‌های شان مقایسه کنند.

وی افزودکه اکثر خانواده‌ها چنین نظر دارند که باید تمام مسایل بالای کودکان تحمیل و به جبر بالای آنان بقبولانند درحالی که این کار نادرست است.

او می‌افزاید: «خانواده‌ها در نخست باید رفتارهای خود را اصلاح کنند، خود به خود کودک هم اصلاح می‌شود، اگر به طور مداوم از نرمش کار بگیریم کودک به تدریج اصلاح می‌شود، چون او با روش‌های سخت‌گیرانه عادت کرده و تا که به روش‌های نرم و صمیمی عادت می‌کند، وقت‌گیر است و باید والدین حوصله کنند.»

در همین حال، داکتر شرف الدین عظیمی استاد دیپارتمنت روانشناسی پوهنتون تعلیم و تربیه کابل گفت: «روش‌های نادرست با کودکان زیان‌های بسیار زیاد دارد، طفلی که در یک خانه با روش‌های نادرست بزرگ می‌شود، دچار مشکلات شخصیتی، روانی، اجتماعی و فردی خواهد شد؛ زیرا در خلای عاطفی رشد می‌کند ترسو بار می‌آید، در حل مسایل ناتوانی احساس خواهد کرد و چندان رشد تحصیلی خوبی نخواهد داشت.»

به گفتۀ وی، والدین باید خودشان یک الگوی خوب باشند باید خودشان برخورد خوب کنند مسئوولیت پذیر باشند در کنار مسئوولیت خود، به اطفال خود نیز مسئوولیت بدهند، اقتدار و صمیمت و علاقه بین خود داشته باشند، به جای خشونت، تنبه، توهین و تحقیر به تشویق و احترام رجوع کنند.

موصوف افزود: «اگر خانواده‌ها از تنبه زیاد و رفتارهای خشونت‌آمیز استفاده کنند، سبب می‌شود بر رشد اجتماعی و عاطفی کودک تاثیر منفی بگذارد و کودکان را نیز پرخاشگر بسازد، کودکان با دیگران پرخاشگری کنند، اعتماد به نفس خود را از دست خواهد داد کمی که بزرگتر شود از خانه فرار خواهد کرد.»

به گفتۀ وی، هرقدری که با یک کودک رفتار خوب، محبت‌آمیز، صورت گیرد کودک در آینده مهربان، با تربیه و صادق به بار خواهد آمد؛ زیرا کودکان در زمان کودکی همه رفتار خوب و بد را از خانواده‌های شان کاپی و می‌آموزند.

عظیمی چنین توصیه نمود: «توصیۀ من به عنوان یک روانشناس به خانواده‌های عزیز و گرامی این است که تلاش بکنند، سبک فرزند پروری درستی را انتخاب کنند.»

موصوف در ادامه توصیۀ خود گفت، به کودک خود وقت دهید تا که بتواند به گونۀ خوب زنده‌گی خود را و روابط خود را با کودکان خود پیش ببرند از کودکان خود انتظارات معقول داشته باشید، به کودک خود آزادی با حدود مشخص بدهید، رفتارهایی را که با کوکان می‌کنند، بیشتر تشویقی و تحسینی باشد.

بازدیدها: 90