از بی‌برنامه‌گی تا برنامه‌ریزی؛ زحل حکیمی: دروازۀ پوهنتون بسته‌است، دروازۀ علم بسته نیست

کابل (پژواک، ۱۴حمل ۱۴۰۲): محصل طب که برای خود برنامه‌های درسی ساخته و برای حدود ۲۰۰ دختر آنلاین انگلیسی تدریس می‌کند، از امارت اسلامی می‌خواهد تا هر چه زودتر دروازه‌های مکتب و پوهنتون را بر روی همه دختران باز کند.

زحل حکیمی، محصل سال اخیر پوهنځی طب معالجوی پوهنتون‌ علوم طبی کابل است و قبل از بسته‌شدن دروزاه‌های پوهنتون بر روی دختران در کنار دروس پوهنتون و فعالیت‌های بیرون‌ از پوهنتون، مصروف تدریس زبان انگلیسی در پوهنتون کاتب و انستیتوت زبان انگلیسی مسلم بود.

در دوران مکتب همواره در سه درجۀ نخست قرار داشت و از جمله شاگرد‌ان ممتاز صنفش بود؛ در اخرین سال‌های مکتب با تلاش‌های شبانه‌‌روزی در سال ۱۳۹۵ توانست به پوهنځی مورد علاقه و انتخاب اولش یعنی طب معالجوی راه یابد.

زحل می‌گوید که در دورۀ پوهنتون در کنار درس‌های اختصاصی‌شان علاقه به فعالیت‌های بیرون‌ از پوهنتون داشت، در برنامه‌های توانمندسازی جوانان شرکت می‌کرد و حدود دو سال قبل در برنامۀ جایزۀ نوبل محصل (هولت پرایز) تیم آن‌ها در مرحلۀ اول توانست مقام سوم را به‌دست بیآورد.

بعد از بسته‌شدن دروازه‌های پوهنتون زحل در یک حالت سردرگمی و افسرده‌گی بسر می‌برد و به‌گفتۀ خودش، حتی خود را تحمل کرده نمی‌توانست، اما یک روزی با خود گفت، «زحل! قرار نیست این طور ادامه پیدا کند، اگر ۱۰ چالش وجود دارد، حداقل ۵ فرصت نیز است؛ اگر دروازۀ پوهنتون بسته است، دروازۀ علم بسته نیست؛ اگر اساتید فعلن حضوری نمی‌توانند تدریس کنند، ولی هزاران مواد علمی در انترنت است.»

او تصمیم گرفت تا از همین امکاناتی که در خانه وجود دارد، استفاده بکند؛ اتاق خود را به اتاق مطالعه و درسی مبدل کرد؛ ورزش کردن را آغاز کرد و آماده‌گی برای اخذ نمره تافل (امتحان بین‌المللی زبان انگلیسی) را نزد خود برنامه‌ریزی کرد، «به فرصت‌ها دیدم و چالش‌های را یک طرف ماندم، شخص موفق کسی است که چالش‌ها را به فرصت مبدل کند.»

با گذشته چند روز بعد از این که برنامه‌های خود را منظم کرد و به خود رسید، به این فکر افتاد که برنامه‌هایش بسیار خودمحور است و باید کاری برای دیگران نیز انجام بدهد، به همین دلیل چون تجربۀ تدریس زبان انگلیسی را داشت، در یک نهادی بنام جوانه که برای ظرفیت‌سازی دختر‌ها در اواخر سال ۲۰۲۲ ایجاد شده، بصورت انلاین برای ۲۰۰ دختر زبان انگلیسی تدریس می‌کند.

نیلوفر صدیقی استاد پوهنتون کابل و موسس نهاد جوانه می‌گوید که این نهاد به دنبال وضع محدودیت‌ها بر زنان و در حمایت از دختران افغان ایجاد شد که برنامه‌های آموزشی را در بخش‌های آموزش زبان انگلیسی، کامپیوتر، مقاله‌نویسی و موضوعات تحقیقی به‌صورت آنلاین ارایه می‌کند.

او با اشاره به اینکه این نهاد توسط گروهی از دختران افغان اداره می‌شود که یکی از اعضای آن زحل حکیمی است، افزود که تجربه، تعهد و اشتیاق زحل باعث بهبود کیفیت تدریس و احیای انگیزه نزد شاگران گردیده‌است.

از سویی هم، سحر محمدی یک تن از فارغ‌تحصیلان رشتۀ فارمسی پوهنتون کابل است که در نهاد جوانه تحت نظر زحل حکیمی انگلیسی می‌آموزد، می‌گوید با تلاش‌های استادشان توانسته پیشرفت قابل‌ملاحظۀ را در بخش زبان انگلیسی داشته باشد.

او با سپاس‌گذاری از نهاد جوانه که برای دختران در این شرایط چنین برنامه‌های آموزشی را به صورت آنلاین ارایه می‌کند گفت، امیدوار است تا این نهاد در بخش‌های بیشتر زمینۀ آموزش را برای دختران فراهم کند.

فرشته رستمی، دوست و همصنفی زحل حکیمی که بیشتر از ۱۰ سال است او را می‌شناسد، می‌گوید، زحل یک دختر مهربان، شخصیت آگاه و با انگیزه است که بیشتر وقت تلاش کرده تا برای دیگران نفع برساند.

زن بی‌سواد، جامعۀ بی‌سواد را به بار می‌آورد

این برنامه‌هایی که برای خود ساخته اما به گفته او، به این معنی نیست که حالا به فکر پوهنتونش نباشد و یاد آن زمان‌هایی که می‌توانیست به پوهنتون برود و درس بخواند، همواره باعث رنج او می‌شود.

زحل در حالی‌که ناامیدی در چهره‌اش هویدا بود گفت، بیشتر از یک‌و‌نیم سال می‌شود که مکتب بر روی دختران بسته است و در این اواخر پوهنتون‌ها نیز بر روی دختران بسته شد، همچنان امتحان «ایگزت» که برای فارغین رشتۀ طب یک نیاز است، از دختران اخذ نشد.

او با اشاره به احکام اسلامی و فرهنگ افغانی گفت، هیچ افغانی این اجازه را نمی‌دهد تا خانم، دختر و یا خواهرش را یک داکتر مرد معاینه کند، پس چطور ممکن است در صورت ممانعت برای تحصیل دختران، داکتران زن تقدیم جامعه شود.

به باور او، اگر این ممانعت‌ها ادامه پیدا کند، تا چند سال آینده هیچ داکتر زنی در کشور وجود نخواهد داشت.

زحل تاکید کرد که محدود ساختن زن به معنای محدود ساختن جامعه است و زن بی‌سواد، اولاد بی‌سواد و بالاخره جامعۀ بی‌سواد را به بار می‌آورد.

با این حال، او از امارت اسلامی خواست تا هر چه زودتر دریچه‌های علم و تحصیل را بر روی دختران باز کند و برای تمام زنان اجازۀ تعلیم و کار را بدهد.

این درحالی است که با گذشت ۵۶۲ روز هنوز دروازۀ مکتب بر روی دختران بالاتر از صنف ششم بسته است؛ پوهنتون‌ها نیز در اواخر ماه قوس سال گذشته بر روی دختران الی «امر ثانی» بسته شد و کار زنان در نهاد‌های غیر‌دولتی داخلی و خارجی در اوایل ماه جدی سال گذشته ممنوع گردید.

این ممنوعیت‌ها بر زنان و دختران در کشور واکنش‌های داخلی و خارجی را به دنبال داشت و سازمان‌های بین‌المللی و کشورهای جهان بارها از امارت اسلامی خواستار رفع این ممنوعیت‌ها بر تعلیم و کار زنان شدند.

امارت اسلامی اما همواره تاکید کرده که متعهد به تامین حقوق زنان در چهارچوب شرعیت اسلامی و فرهنگ افغانی است.