«ما از تشنگی می‌میریم، ایران از ما آب می‌خواهد»

زرنج (پژواک، ۸ جوزا ۱۴۰۲): شماری باشنده‌گان نیمروز از خشکسالی و کمبود جدی آب شکایت نموده می‌گویند، ایران درحالی دعوۀ حق‌آبه را دارد که برخی‌ ساکنان این ولایت به دلیل خشکسالی مجبور به ترک مناطق زیست شان می‌شوند.

این در حالی است که مقام‌های ایران با لحن تهدیدآمیز از حکومت سرپرست افغانستان خواستار «حق‌آبه» از دریای هلمند شده‌اند.

حکومت سرپرست افغانستان اجرای معاهدۀ سال ۱۳۵۱ هجری شمسی در خصوص آب هلمند بین دو کشور را راه‌حل مناسب برای مشکل حق‌آبۀ ایران دانسته می‌گوید که مقام‌های ایران نخست معلومات‌شان را از راه‌های قانونی تکمیل و سپس درخواست خود را با الفاظ مناسب مطرح کنند. همچنان، مقام‌های افغان بر حل این مشکل از طریق گفتگو و تفاهم تاکید کرده‌ می‌گویند که تغییرات اقلیمی  سبب کم‌آبی شده و ایران نباید این موضوع را سیاسی سازد.

شکایت باشنده‌های نیمروز از خشکسالی

محمدسرور تاجیک یک تن از دهاقین منطقۀ نادعلی شهر زرنج مرکز ولایت نیمروز امروز (۸جوزا) به آژانس خبری پژواک گفت: «از پنج سال به این طرف نبود آب و خشک‌سالی تمام سرمایۀ ما دهاقین را نابود کرده است.»

وی گفت: «من صاحب ۳۵۰ جریب زمین هستم، پنج سال است کشت می‌کنم حاصل به دست نمی‌آورم، بر علاوه پول کارگران، تیل تراکتور، پول تخم، همه بالایم تاوان میشه، زحمت بیهوده می‌کشم.»

او افزود: «در شرایطی که مردم نیمروز یک تانکر آب مصرفی  را به ۵۰۰ افغانی و ۲۰ لیتر آب نوشیدنی را ۱۵ افغانی می‌خرند، جمهوری اسلامی ایران از ما حقابه می‌خواهد، ما از تشنگی می‌میریم، ایران از ما آب می‌خواهد، از کجا آب بیاریم بدهیم، در طول پنجاه سال که آب فراوان بود تمام آب به ایران می‌رفت کسی ممانعت نمی‌کرد.»

محمدسروز از حکومت خواست تا از بند کجکی هلمند به مردم نیمروز آب بدهد، زیرا نیمروز در آب بند کجکی بیست درصد سهمیه دارد.

این درحالی است که مولوی امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجۀ افغانستان چند روز پیش در واکنش به سخنان مقام‌های ایران در مورد حق‌آبه از آب هلمند گفته بود که آب بندکمال خشک شده و آب بند کجکی هلمند نیز کاهش چشمگیر داشته‌است.

عبدالروف آخندزاده یکی دیگر از زمینداران منطقۀ سردشت مرکز این ولایت نیز می‌گوید که از پنج سال به این طرف به علت خشکسالی هیچ حاصلی از ۵۰۰ جریب زمین خود نگرفته است .

او افزود، پارسال گندم، جو، جواری، خربوزه و تربوز کشت کرده بود، اما تاوان کرد چون تنها یک بار آبیاری شد و بدون مقدار کمی گندم حاصلی از آن برداشت نکرد.

آخندزاده می‌افزاید: «بسیاری از دهاقینی که دو سال کشت کردند تاوان کردند، امسال حاضر نیستند کشت کنند، دهاقین حتی زمین ما را رها کردند، می‌گویند سر فلکه کارگری کنیم مزد خوب به دست میاریم از این زمین هیچ حاصلی نیست، زمین حالا به خودم مانده و آب هم نیست.»

او که عضو انجمن بند کمال خان است می‌افزاید: «امسال ۵۰ مرتبه به بند رفتم، اما در کاسۀ بند کمال‌خان آبی وجود ندارد که حتی نیمروز را آبیاری کند، چه برسد که به ایران آب برسد، اگر آب وجود داشته باشد، همسایۀ ماست بخالت نمی‌کنیم، اما حالا که آب نیست.»

وی می‌گوید که او با دهاقین جلسه مشترک با مقام ولایت داشته تا آب بند کجکی هلمند را به طرف نیمروز رها کنند، اما مسؤولان گفته اند که در بند کجکی نیز آب کم است.

او طی پیامی به حکومت ایران گفت: « دولت و ملت افغانستان به پیمان سال ۱۳۵۱ متعهد است، اگر ایران آب داشته باشد ما مرزنشینان منفعت می‌بریم و برعکس ما آب داشته باشیم منفعت آن به زابل و زاهدان می‌رسد، اگر آنها خراب شوند ما هم نقص می‌کنیم، اگر زابل آب می‌داشت به ما هم می‌رسید، تقاضا می‌کنیم تا وضعیت خشک‌سال نیمروز را دیده بعدا دعوا بالای آب داشته باشند .»

امین‌الله باشندۀ ولسوالی چخانسور این ولایت گفت که سال پار برخی باشنده‌گان چخانسور مواشی شان را از خشک‌سالی از دست دادند و به ایران آواره شدند.

به گفتۀ او، اگر حکومت افغانستان به معضل خشک‌سالی توجه نکند، نیمروز با خاک یک‎سان می‌شود.

حکمت‌الله باشندۀ ولسوالی کنگ ولایت نیمروز می‌گوید: «نیمروز گرم است، در این فصل سال قیمت آب در زرنج سه برابر می‌شود، در کنگ مردمی که چاه آب دارند، دروازه می‌زنند و قفل می اندازند تا اهالی قریه آب نگیرند زیرا چاه‌ها ظرف دو ماه خشک می‌شود.»

او افزود: «در این فضل سال امراض گوناگون در کنگ از آب‌های کثیف، چاه‌های سر باز، و آلودگی پیدا می‌شود، مردم از خاطر نبود آب از نیمروز فرار می‌کنند ایران از حلقوم خشکیده ما آب می‌خواهد، تاسف آور است .»

در همین حال  گل احمد فضلی آمر بخش حیوانی ریاست زراعت نیمروز گفت که از دو سه سال به این ‌طرف دهاقین و زمیندارن در این ولایت به دلیل خشکسالی ضرر می‌کنند.

وی اضافه کرد: «حکومت محلی بار بار بخاطر سهمیه آب به مرکز ” وزارت انرژی و آب” فریاد زده اند اما کسی توجه نکرده اند.»

موصوف می‌گوید: «دهاقین به امید آب بند کمال خان کشت کردند اما اول سال یک بار آب می‌آید تخم شان در زمین خشک می‌شود خصوصا مردم زرنج و ولسوالی‌های چخانسور و کنگ هیچ حاصل نگرفتند .»

بنا بر معلومات او، در نیمروز ۹۰ هزار راس مواشی وجود دارد که سال گذشته در نیمروز ۵۰۰۰ مواشی تلف شدند  مالداران را بسیار خساره مند کرد، آب زیر زمینی در ولسوالی چخاسنور و کنگ وجود ندارد، ساحه علفزار نیست، مالداران حدود ۳۰ هزار مواشی خود را به ولایات همجوار بردند، اگر به مشکل آب نیمروز رسیدگی نشود ۴۰ فیصد مواشی که در نیمروز مانده هم امسال می‌میرند.»

 فضلی می‌فزاید، نیمروز ۱۶۰ هزار هکتار زمین قابل زراعت دارد که از آن جمله امسال ۸۰ هزار هکتار کشت شده، ولی امیدواری برای حاصل وجود ندارد و در دو ولسوالی (کنگ و چخانسور) اصلا کشت صورت نگرفته است .