۷۷ درصد ولسوالی‌ها فاقد شفاخانه‌هایی است که در سطح ولسوالی فعالیت داشته باشد

کابل (پژواک،۲ میزان ۱۴۰۲): باشنده‌های برخی مناطق افغانستان، از کمبود داکتران متخصص، مراکز و سایر امکانات لازم صحی شکایت دارند، می‌گویند ناگزیر اند که برای دسترسی به خدمات صحی مسیرهای طولانی را طی کنند.

مقام‌های وزارت صحت عامه نیز مشکلات در این بخش را می‌پذیرند، اما می‌گویند که برای رفع آن تلاش‌ها جریان دارد.

شهروندان کشور در برخی نقاط دوردست افغانستان می‌گویند از امکانات لازم صحی برای درمان بیماران شان محروم استند و نمی‌توانند به بیماران شان رسیدگی به موقع کنند.

منطقۀ یفتل بالای بدخشان در مرکز این ولایت، چهار مرکز صحی دارد، اما با آن‌هم باشندگان آن می‌گویند که به دلیل نبود امکانات لازم صحی تا ۲۵ کیلومتر راه پر خم و پیچ و سخت گذر را شش الی هفت ساعت طی می‌کنند تا بیماران شان را به شهر فیض‌آباد مرکز این ولایت برای تداوی برسانند.

باشنده‌گان این منطقه، از مسوولان حکومت می‌خواهند تا به چالش‌های آنان توجه جدی کنند.

سید جعفر یک تن از باشنده‌گان یفتل بالا می‌گوید: «چند روز قبل خانم من حامله بود، ما مراجعه کردیم به کلینیک، در کلینیک امکانات نبود و بالاخره راهی بسیار پر خم و پیچ، یعنی راه بسیار دور و دراز، او را به پای پیاده بردیم، بعدش مشکلات خانمم زیاد شد او را به مرکز بدخشان فیض اباد انتقال دادیم.»

صیغور یک تن دیگر از باشنده‌گان این منطقه نیز می‌گوید: «راه ما بسیار دور است، وضعیت سرک هم بسیار خراب است، تا اینجا که به کلینیک می‌رسیم تقریبا شش الی هفت ساعت را در بر می‌گیرد.»

برخی باشندگان ولسوالی لجه‌منگل پکتیا می‌گویند با وجود این‌که دو مرکز صحی در این ولسوالی وجود دارد، اما همه بیماران در آنجا معالجه نمی‌شوند و مجبور می‌شوند بیماران خود را در فاصلۀ دورتر به شهر گردیز مرکز این ولایت انتقال دهند.

گل سبز یک تن از باشنده‌گان لجه‌منگل گفت: «در این ولسوالی مشکل اساسی ما نبود سرک مناسب است و به همین دلیل نمی توانیم که مریضان خود را به وخت به کلینیک و یا هم شهرنو (مرکز ولسوالی څمکنی این ولایت) برسانیم.»

عبدالواحد یک تن از باشنده‌گان ولسوالی خاص ارزگان ولایت ارزگان می‌گوید: «کلنیک داریم، مگر چهار اتاق دارد، ما به داکتران نیاز داریم، به دوا نیاز داریم و مریضانی که بسیار عاجل باشند اینجا علاج شان نمی‌شود و زمانی که او را به یک سوی دیگر می‌خواهیم ببریم، راه ما بسیار خراب است یک دو سه زنانه حتی به همین خاطر جان شان را از دست داده‌اند.»

کمبود داکتران متخصص

یافته‌های پژواک نشان می‌دهد که ۲۹۹ داکتر متخصص مرد و ۶۸ داکتر متخصص زن در مراکز صحی ۱۶ ولایت کشور فعالیت می‌کنند، اما از میان این ولایات در ۹ ولایت آن برای بیش از ۱۰۰ داکتر متخصص دیگر نیز نیاز است.

آژانس خبری پژواک از ریاست‌های صحت عامه در ۱۶ ولایت کشور (کاپیسا، پروان، فاریاب، بادغیس، کندز، فراه، کنر، بدخشان، تخار، نورستان، پکتیکا، بغلان، لغمان، غزنی، پنجشیر و میدان‌وردگ) پرسیده که چه تعداد داکتران متخصص در شفاخانه‌های دولتی و سایر مراکز صحی دولتی وجود دارند و برای چه تعداد دیگر نیاز است؟

معلومات جمع‌آوری‌ شه نشان می‌دهد که در مجموع ۳۶۷ داکتر متخصص در این ولایات مصروف کار اند که ۲۹۹ تن آنان مرد و ۶۸ تن دیگر زن هستند.

بر اساس معلومات مقامات محلی، ۲۰ داکتر متخصص مرد و ۶ داکتر متخصص زن در کاپیسا، ۱۶ مرد و ۶ زن در پروان، ۱۷ مرد و ۳ زن در فاریاب، ۹ مرد و ۳  زن در بادغیس، ۱۰ مرد و یک زن در کندز، ۱۶ مرد و دو  زن در فراه، ۱۷ مرد و دو زن در کنر، ۲۲ مرد و هشت  زن در بدخشان، ۳۵  مرد و ۱۲ زن در تخار، ۷ مرد در نورستان، ۲۳ مرد و دو زن در پکتیکا ، ۲۶ مرد و ۶ زن در بغلان، ۲۱ مرد و ۳ زن در لغمان، ۲۵ مرد و ۴ زن در غزنی، چهار مرد در پنجشیر و ۳۱ داکتر متخصص مرد و ده داکتر متخصص زن در شفاخانه‌های دولتی در میدان‌وردک مصروف کار هستند.

بر اساس معلومات، نورستان و پنجشیر از جمله دو ولایاتی است که هیچ داکتر متخصص زن در آن وجود ندارد.

بر اساس معلومات ریاست‌های صحت عامۀ این ولایات، به ۷۱ داکتر متخصص مرد و ۳۶ داکتر متخصص زن در ۹ ولایت کشور نیاز است تا به‌گونۀ درست برای مردم خدمات صحی را ارایه کنند.

طبق معلومات منابع محلی، به ۲۳ داکتر متخصص مرد و ۷ داکتر متخصص زن در کاپیسا، ۱۰ داکتر متخصص مرد و ۵ داکتر متخصص زن در پروان، ۲ داکتر متخصص مرد و ۵ داکتر متخصص زن در فاریاب، ۲ داکتر متخصص مرد و ۱ داکتر متخصص زن در کندز، ۶ داکتر متخصص زن در تخار، شش داکتر متخصص زن و یک داکتر متخصص مرد در نورستان، دو داکتر متخصص مرد در پکتیکا، ۲۶ داکتر متخصص مرد و ۹ داکتر متخصص زن در غزنی و دو داکتر متخصص زن در پنجشیر نیاز است.

اما مقامات ولایات بادغیس، فراه، کنر، بدخشان، لغمان، میدان‌وردک و بغلان گفته‌اند که با در نظرداشت شفاخانه‌های موجود در این ولایات، برای سایر داکتران متخصص نیاز ندارند.

داکتر شرافت زمان، سخنگوی وزارت صحت عامه می‌گوید، حدود ۵۰۰۰ داکتر متخصص در تشکیل رسمی این وزارت وجود دارد که ۳۰ درصد آن‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.

وی در پاسخ به سوالی که در حال حاضر برای چند داکتر متخصص دیگر در شفاخانه‌های دولتی در سراسر کشور نیاز است، گفت که سروی در این زمینه انجام نشده‌است، اما قرار است امسال انجام شود.

وی گفت که وزارت صحت عامه ۳۰ هزار تشکیل رسمی دارد و از آغاز سال ۱۴۰۱ تاکنون حدود ۷ هزار تن جدیدا استخدام شده‌اند که نیمی از آنان را زنان تشکیل می‌دهند.

داکتر قلندر عباد سرپرست وزارت صحت عامه کشور در ۲۹ اسد سال روان در برنامه حساب‌دهی حکومت به ملت گفت که این وزارت در سال روان ۵۵۰۰ تن کارمند جدید جذب می‌کند و تلاش خواهد شد که بیشترین سهم به خانم‌ها داده شود؛ زیرا در حال حاضر بخش زنان خدمات به حدی نیست که به آن نیاز است.

وی خاطر نشان کرد که در جریان دو سال گذشته شمار زیادی از داکتران زن به بخش‌های گوناگون تخصص جذب شده است و بعد از اتمام این برنامه به مردم خدمت خواهند کرد.

این در حالی است که برخی از داکتران و متخصصان پس از تحول سیاسی، افغانستان را ترک کردند و وزارت صحت عامه در آغاز سال جاری از داکتران افغان مقیم خارج به ویژه متخصصین خواست تا به کشور شان بازگردند.

کمبود دوا و تجهیزات لازم طبی

باشنده‌گان برخی ولسوالی‌ها می‌گویند که به دلیل نبود و یا کمبود تجهیزات لازم صحی مجبور می‌شوند مریضان شان برای تداوی به مراکز ولایات انتقال دهند.

عبدالمجید باشند‌ۀ ولسوالی چهاربولک بلخ که خانمش را برای تداوی به مرکز این ولایت آورده، می‌گوید: «دارو در شفاخانه‌ها بسیار کم است، یا بیخی وجود ندارد، زمانی که ما به دوا ضرورت داشتیم برای ما می‌گویند که دوا وجود ندارد، ما از مسوولین می‌خواهیم برای حل این مشکل توجه کند.»

گل‌احمد یک تن از باشنده‌گان ولایت غور که برادر بیمارش را به شفاخانۀ حوزی هرات آورده، از کمبود خدمات صحی شکایت دارد و می‌گوید:«دوا از بیرون می گیریم، اکثر اوقات، دیگه مردم را نمی‌دانم خود مردم غور بسیار با مشکلات اقتصادی روبرو اند، بالخصوص خود من، یک پسر من مریض بود، دو هزار افغانی از بیرون دوام گرفتم، معاینه خود را در بیرون انجام دادم، یک سی‌تی‌سکن را در داخله شفاخانه انجام دادم و در بدلش ۵۰۰ افغانی دادم.»

داکتر محمد عارف جلالی، سرطبیب شفاخانه حوز‌وی هرات می‌گوید که در قسمت تجهیزات لابراتواری و همچنان دستگاه‌های «سی تی اسکن» و «سونوگرافی» کمبود وجود دارد.

وی گفت: «ما روزانه حد اوسط دربخش سی‌تی‌سکن ۵۰ مریض داریم، اما به دلیل کمبود دستگاه، تنها ۲۰ مریض را می‌توانیم تشخیص کنیم.»

درعین حال جلیل احمد همدرد، مسؤول بخش دواخانۀ شفاخانه حوزوی‌ هرات می‌گوید: «۲۲۰ قلم دوای مصرفی و ادویه داشتیم و فعلا هیچ نوع دوا نداریم، چهار – پنج ماه می‌شود که برای ما دوا نه رسیده است. شفاخانه خیلی مشکلات زیاد دارد، ما برای مریضان خود دوا نداریم، اکثریت مریض‌ها دوای خود را از بیرون می‌گیرند.»

پرویز احمد فیضی، سخنگوی کمیتۀ بین‌المللی صلیب می‌گوید که به دلیل مشکلات اقتصادی که این کمیته در سطح جهان با آن مواجه است، کمک‌های خود را با شفاخانه‌ها به شمول شفاخانۀ حوزوی هرات در ماه اپریل سال روان متوقف کرده است.

وزارت صحت عامه: تلاش برای رفع چالش‌ها ادامه دارد

داکتر قلندر عباد سرپرست وزارت صحت عامه در ۲۹ اسد سال روان در برنامه حساب‌دهی حکومت به ملت در پاسخ به سوالی که مراکز صحی در ولایت با کمبود امکانات رو به رو است، گفت: «در این شکی نیست و به این کسی چشم پوشی کرده نمی‌تواند، بعضی از پروژه‌های ما مربوط دونرهای بین‌المللی می‌شود که به همین وجه ما گاه گاه با مشکلات روبه‌رو می‌شویم، دلیل بنیادی آن هم این است که ما می‌خواهیم برای مردم خود خدمات معیاری برسانیم ولی زمانی که پلان آنها را می‌بینیم در آن این نوع خدمات موجود نمی‌باشد، این مشکلات را از بیست سال بدینسو داشتیم و حالا هم از این مشکلات به آن اندازه بیرون نشدیم که حل شده باشد، ما برای این مشکل بودیجه انکشافی را نیز در نظر گرفتیم و زودتر مشکلات کمبود خدمات صحی در ولایات رفع خواهد شد.»

سرپرست وزارت صحت عامه می‌گوید: «ما در افغانستان ۴۰۰ ولسوالی داریم، مگر جایی بسیار تاسف است که در زمان‌های پیشین فقط و فقط در ۹۰ ولسوالی به سطح ولسوالی یا “دستریک لیول هسپتال” ساخته می‌شود، حالا شما خود تان فکر کرده می‌توانید که خدمات صحی در ولایات، اطراف یا هم به سطح ولسوالی چقدر متاثر خواهد بود، در حالی که نزدیک به ۳۰۰ ولسوالی شما یک شفاخانه و یا کلینکی به سطح ولسوالی نداشته باشد، مردم ۳۰۰ ولسوالی برای خدمات صحی به کجا بروند.؟ مگر الحمدالله ما بنا بر ظرفیت وزارت صحت عامه تلاش کردیم که بسیار زود در دو فاز در ۳۰۰ ولسوالی کار ساختن کلینیک‌ها را آغاز کنیم که در آن ما چهار بخش مهم چون جراحی عمومی، داخله عمومی، نسایی ولادی و بخش اطفال را در نظر گرفتیم، متخصصین ما در همین ۴۰۰ کلینیک به سطح ولسوالی فعالیت خود را آغاز خواهند کرد، انشاءالله اگر خداوند خواسته باشد.»

سرپرست وزارت صحت عامه می‌گوید که در سطح کشور در مجموع نزدیک به ۴۲۵۸ مرکز صحی وجود دارد و این وزارت در مجموع حدود یک صد و یازده هزار تشکیل دارد که ۲۲ در صد آن را کارکنان زن تشکیل می دهد.

داکتر شرافت زمان سخنگوی وزارت صحت عامه می‌گوید: «مقام‌های حکومت پیشین خود شان گفته بودند که ۴۰ در صد جغرافیایی کشور ساحه سفید است؛ یعنی خدمات صحی به مردم آنجا نه رسیده، ولی اگر در حقیقت ببینیم به ۵۰ در صد خاک افغانستان خدمات صحی نه رسیده بود، ولی الحمدالله حالا حدود ۳۰۰ مرکز صحی جدید ساخته شده است و دسترسی مردم به خدمات صحتی خوبتر شده است.»

او می‌گوید که در مناطقی که از خدمات صحی محروم مانده ۵۰۰ تیم سیار صحی گماشته شده تا به مردم خدمات صحی را ارایه کنند.

بازدیدها: 160