افزایش برنامه‌های آموزشی آنلاین؛ آگاهان اما این برنامه‌ها را غیرمؤثر می‌دانند

کابل (پژواک، ۷ عقرب ۱۴۰۲): به دنبال ممنوعیت رفتن دختران به مراکز تعلیمی و تحصیلی، کورس‌های آموزشی آنلاین برای دختران در حال افزایش می‌باشد، اما آگاهان راه‌‌اندازی این چنین برنامه‌ها را غیرمؤثر خوانده می‌گویند، آموزش آنلاین جایگزین دروس حضوری شده نمی‌تواند.

پس از تغییر نظام سیاسی در ۲۴ اسد سال ۱۴۰۰هجری شمسی، رهبری امارت اسلامی افغانستان، دروس دختران بالاتر از صنوف ششم را الی امر ثانی معطل قرار داد و به دنبال آن در تابستان سال ۱۴۰۱ رفتن دختران به پوهنتون‌ها را نیز ممنوع کرد.

هرچند مقام‌های حکومت سرپرست بارها تاکید کرده‌اند که مخالف تعلیم و تحصیل دختران نیستند و با تهیۀ طرحی، برای دختران اجازۀ رفتن به مراکز تعلیمی و تحصیل داده خواهد شد اما تاکنون این وعدۀ آنان جامۀ عمل نپوشیده‌است.

پس از این‌که ممنوعیت رفتن دختران به مراکز تعلیمی و تحصیل طولانی شد، برخی نهاد‌ها برنامه‌های آموزشی آنلاین را آغاز کرده‌اند و در حال حاضر هزاران دختر در سطح کشور مصروف آموزش‌‌های آنلاین اند.

ایجاد ده‌ها مرکز آموزشی آنلاین برای دختران طی دو سال گذشته

یافته‌های آژانس خبری پژواک نشان می‌دهد که  طی دو سال گذشته ۸۰ برنامۀ آموزشی آنلاین در مرکز و برخی ولایات کشور برای دختران ایجاد گردیده که برخی به‌طور رایگان و برخی هم در مقابل یک مقدار فیس، برای مشمولین خود خدمات آموزشی آنلاین را عرضه می‌کنند.

این کورس‌ها بیشتر در بخش زبان‌های مختلف، مضامین مکتب، قرآن مجید، کمپیوتر وغیره می‌باشد و   برخی مراکز تحصیلی تدریس آنلاین رایگان را برای دختران فراهم کرده‌اند.

به‌طور مثال «پوهنتون آزاد افغانستان» و «پوهنتون آنلاین زن» در رشته‌های مختلف دختران را جذب نموده‌اند و برای آنان به‌طور رایگان تدریس می‌نمایند.

قابل تذکر است که فیس این کورس‌ها ماهوار از ۵۰۰ تا ۳۰۰۰ افغانی می‌باشد اما فیس دوره‌های آموزشی در مراکز تحصیلی بلندتر بوده و نظر به رشته‌ها فرق می‌کند.

مشمولین کورس‌های آنلاین با نظریات متفاوت

ساره صالحی، محصل سال دوم پوهنځی زبان و ادبیات انگلیسی پوهنتون کابل به آژانس خبری پژواک گفت که پس از ممانعت رفتن دختران به مراکز تحصیلی در چندین کورس آنلاین مصروف آموزش است.

وی افزود: «در این شرایطی که ما از درس و تحصیل به دور ماندیم، کورس‌های آنلاین هرچند جای دروس حضوری را نمی‌گیرد و بی‌نهایت مشکلات خود را دارد، اما باز هم غنیمت است.»

ساره در حال حاضر، در کنار یادگیری زبان انگلیسی، از طریق آنلاین مصروف یادگیری زبان‌های عربی، ترکی و آلمانی نیز می‌باشد.

موصوف گفت که کورس‌های آنلاین رایگان است و از طریق واتسپ دروس تدریس می‌گردد.

اما هاجره، باشندۀ شهر کابل که در یکی از دوره‌های آموزشی آنلاین ثبت‌نام کرده بود می‌گوید: «من دو شب درس خواندم اما مفید نیست، کسی چیزی را یاد نمی‌گیرد و مصرف انترنت بسیار بلند است.»

وی از امارت اسلامی می‌خواهد که هرچه زودتر دروازه‌های مدارس تعلیمی و تحصیلی به‌روی دختران باز گردد.

کارشناسان: در دراز مدت کورس‌های آموزشی آنلاین عواقب خطرناک را در پی خواهد داشت

جاوید مومند، استاد در یکی از مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی در شهر کابل گفت: «زمانی که امارت اسلامی حاکمیت را در دست گرفت یک بخش از جامعه که زنان و دختران می‌باشند، از تعلیم و تحصیل محروم شدند، به این دلیل بعضی کورس‌ها، نهادها و پوهنتون‌ها دروس آنلاین را پیش گرفتند که بتواند از این طریق محرومیت دختران را از آموزش جیران نماید.»

وی در ادامه افزود: «اما ممکن بعضی نهادها باشند که بخواهند از همین طریق امتیاز بدست بیاورند، از نهادهای خارجی پول بدست آورده و  پروژه‌ها را از این طریق بدست بیارود و باید گفت که اگر ایجاد کورس‌های آنلاین با انگیزۀ امتیاز گرفتن باشد، نتیجۀ مطلوب و تاثیرگذار را در پی نخواهد  داشت.»

اما منبع تصریح کرد که هیچ‌گاهی دروس آنلاین جای دروس حضوری را گرفته نمی‌تواند و به اندازۀ دروس حضوری مؤثر نمی‌باشد.

موصوف افزود: «در افغانستان که یک کشور فقیر و عقب مانده است، مشکلات زیاد در زمینۀ دروس آنلاین وجود دارد یکی از آن مشکلات انترنت است، بسیار محصلین است که کرایۀ موتر ندارند و بسیار خانوداه اند که پول نان خود را ندارند، چطور می‌تواند که پول انترنت را بپردازند، مشکلات برق است، مشکلات اقتصادی، مشکل مدیریتی می‌باشد، به نظر من دروس آنلاین در کشورهای جهان سوم و عقب مانده نتیجۀ خوبی را نمی‌دهد، ولی می‌تواند که بعضی مشکلات را  در کوتاه مدت رفع کند.»

همچنان، فرید محمدی یک تن از استادان در پوهنتون تعلیم و تربیۀ شهر کابل می‌گوید، در این اواخر دیده می‌شود که کورس‌های آنلاین در حال افزایش است و این برنامه در کوتاه مدت می‌تواند مؤثر واقع گردد، اما در دراز مدت می‌تواند خسارات جبران ناپذیر را در کشور به بار بیارود.

وی در ادامه می‌افزاید: «آن زمان هیچ مرجع که بتواند جبران این همه خسارات و زیان مادی و معنوی را برای جامعۀ  افغانستان  انجام بدهد، وجود ندارد.»

او می‌گوید که درس حضوری تاثیرات خود را روی افکار و اندیشه دارد، حضور یک محصل در درس‌های حضوری خودش یک رقابت را ایجاد می‌کند و این رقابت سبب می‌شود که آنان به رشد و بالنده‌گی برسد.

به گفتۀ وی، اما به دروس آنلاین، محصل و شاگردان زیاد توجۀ خاص برای کسب علم نمی‌کنند؛ چون می‌فهمند که حضور مطرح نیست، غیرحاضری مطرح نیست، کامیابی و ناکامی مطرح نیست و توجۀ جدی نمی‌کنند.

مؤسسین کورس‌های آنلاین

رافع کاتب، رئیس «آموزشگاه پیام نور» می‌گوید، از ایجاد این کورس که در بخش‌های مختلف از جمله  زبان‌های خارجی، ریاضیات و آماده‌گی کانکور فعالیت دارد، ده سال می‌شود.

وی افزود: «یکی از دلایلی که قرار شد ما صنف‌های آنلاین برگزار نمایم این‌ است: ما می‌خواستیم که فراتر از یک محدوده باشیم و خدمات آنلاین ما از حضوری کرده نتیجۀ بهتر داده‌است و دلیل دوم اینست که برای دختران بازمانده از درس و تعلیم نیز زمینۀ آموزش فراهم گردد.»

به گفتۀ موصوف، تعداد شاگردان در صنف آنلاین بیش از ۵۰۰ تن که اکثریت شان پسران اند و در صنف‌های حضوری شان بیش از ۷۰۰ شاگرد پسر مصروف آموزش اند.

او گفت که سیستم درسی آنان از طریق آنلاین سه ماه، شش ماه و یک ساله می‌باشد که هر ماه مقدار ۵۰۰ افغانی از هر شاگرد اخذ می‌گردد.

این کورس که بیشتر برنامۀ درسی آنلاین خود را از طریق واتسپ پیش می‌برد گفت که کیفیت پایین انترنت و قیمت بلند انترنت و بی‌برقی از مشکلات عمدۀ شاگردان می‌باشد.

در همین حال، محمد داود  نیکزاد مؤسس «کورس خانۀ زبان انگلیسی نگرش» گفت، سه سال می‌شود که فعالیت خود را در بخش تدریس زبان انگلیسی از طریق آنلاین آغاز کرده و بیشتر شاگردان شان پسران اند.

به گفتۀ او، فیس هر سمستر که در این کورس ۱۰۰۰ افغانی می‌باشد، پس از شیوع ویروس کرونا و وضع محدودیت‌ها در قسمت تعلیم و تحصیل دختران، تدریس آنلاین را آغاز کردند و از برنامۀ گوگل مت تدریس می‌نمایند.

منابع یادشده می‌گویند که هدف از ایجاد این کورس‌ فراهم نمودن زمینۀ آموزش برای دختران می‌باشد.