محروم شدن زنان از حق میراث؛ نجیبه: مطابق وصیت پدرم تمام ملکیت به برادرانم تعلق گرفت

بامیان (پژواک،۲۴حوت ۱۴۰۲): نجیبۀ ۳۵ ساله که باشندۀ مرکز ولایت بامیان است از آنچه که محروم شدن زنان از حق میراث می‌خواند انتقاد نموده می‌گوید که بعد از فوت پدرش برادران او حاضر نشدند که به وی حق میراث پدری را بدهند.

میراث حق شرعی هر مرد و زن است، اما دسترسی زنان هنوزهم در برخی مناطق کشور به‌خصوص در ولایت بامیان مشکل است، زنانی که به دلیل باورها و سنت‌های ناپسند به حق میراث دسترسی ندارند، خواهان تأمین عدالت می‌باشند، مسؤولین محلی اما می‌گویند، میراث یک حق شرعی بوده که همه باید از آن برخوردار باشند.

نجیبۀ ۳۵ ساله که باشندۀ فعلی قریۀ زرگران از مربوطات مرکز این ولایت است از حق میراث پدری محروم مانده‌است.

او در صحبت با خبرنگار آژآنس خبری پژواک گفت:«من شش برادر و یک خواهر دارم که مطابق وصیّت پدرم تمام ملکیت به برادرانم تعلق گرفته‌است و تنها ما دو تا خواهر از ارث پدر محروم مانده‌ایم، پدرم بر علاوۀ خانه و پول نقد ده‌ها جریب زمین زراعتی داشت که بعد از فوت‌اش یک افغانی هم به ما دو خواهر که اکنون ازدواج نموده‌ایم، نرسیده‌است.»

نجیبه افزود که در وصیت‌نامۀ پدرش به برادرانش تاکید شده بود که رضایت خواهرانش را اخذ نمایند، اما بعد از فوت پدرش هیچ‌گونه توجهی از طرف برادرانش به وی  و خواهر دیگرش صورت نگرفته‌است.

وی با آنکه با مشکلات اقتصادی نیز روبه‌رو است، اما نمی‌خواهد که با برادرانش روی ارث پدرش دعوا نموده و به مطالبۀ حق میراث پدرش که خلاف عرف و رسوم جامعه است، اقدام کند.

به باور وی، حق خواستن ارث از برادرانش ممکن روابط فامیلی را از بین ببرد و به رفت‌وآمد بین خانوادۀ شوهر و برادرانش برای همیشه نقطۀ پایان بگذارد.

این تنها نجیبه نیست که از حق میراث محروم شده‌است، زهرا یکی دیگر از باشنده‌گان مرکز ولایت بامیان می‌گوید که تنها برادرش تمام ارث منقول و غیرمنقول پدرش را تصاحب نموده و هیچ‌گونه توجهی به وی نکرده‌است.

وی تصریح نمود، با آنکه چندین بار این موضوع را به برادرش بازگو نموده، اما از طرف او جواب رد دریافت کرده و کاملا مخالف پرداخت حق میراث خواهرش می‌باشد.

به گفتۀ زهرا، هیچ خانمی تا هنوز در قریۀ وی به حق میراث پدرش دسترسی نداشته و مطالبه نمودن میراث از طرف یک زن مخصوصا بعد از ازدواج کاملا ننگ و خلاف عرف جامعه پنداشته می‌شود.

از سویی‌هم، محمدحسین یکی از موی‌سفیدان محل با آنکه می‌داند زنان نیز همانند مردان از حق میراث برخوردار است، اما در وصیت‌نامۀ خویش هیچ مال و دارایی خود را به دخترانش نه سپرده‌است.

وی می‌گوید: «درست است که دخترانم مثل پسرانم از تمام ملکیت و دارایی من حق می‌برند، ولی نمی‌خواهم از طریق دخترانم زمین‌هایم به کسی دیگر تعلق گیرد.»

نامبرده افزود که دختران وی مثل پسرانش تا هنوز از تمام امتیازات زنده‌گی برخوردار بوده و هیچ‌گونه تفاوت بین دختر و پسر قایل نشده، اما تقسیم ارث به دختر، یک امر غیرمعمول به نظر وی پنداشته می‌شود.

اما به نظر آگاهان اجتماعی، باورهای غلط و سنت‌های ناپسند تبدیل به یک عرف اجتماعی گردیده که از تأمین عدالت و دسترسی زنان به حق میراث جلوگیری نموده‌است.

علی دانشیار، یکی از آگاهان اجتماعی در این مورد می‌گوید که زنان به دلیل سنت‌های ناپسند و ترویج باورهای غلط  نمی‎خواهند از راه قانونی خواهان حق میراث از خانوادۀ پدر شان شوند.

به باور وی، نهادینه شدن رسوم و سنت‌های ناپسند در جامعه باعث شده تا زنان نتوانند ارث پدرش را مطالبه نمایند و اکثراً از حق میراث خود می‌گذرند.

به گفتۀ این آگاه مسایل اجتماعی، زمین از دیدگاه سنتی حیثیت شرف و عزت خانوادۀ پدری را دارد و شوهر دختران شان که بیگانه به حساب می‌آیند و از خون آن‌ها نیستند، طبعا به مال و جایداد آن‌ها نمی‌توانند از طریق خانم شان دسترسی پیدا نمایند.

در عین حال، علما باورمند هستند که که قبل از اسلام تمام حقوق اجتماعی زنان نقض می‌شد، اما در دین اسلام زن و مرد از حقوق انسانی به‌صورت عادلانه برخوردار بوده و ملاک در تقسیم ارث موقعیت و جایگاه زن و مرد در نظام خانواده‌گی می‌باشد.

نعمت‌الله صادقی یکی از علمای دینی در مرکز بامیان در صحبت با خبرنگار آژانس خبری پژواک گفت که از نگاه قانون و شریعت اسلامی برای زنان سه حق مالی نفقه، مهر و میراث در نظر گرفته شده که هر زن می‌تواند از آن برخوردار گردد.

به گفتۀ وی، از آنجایی که مهریه، نفقه و جهاد بر مرد واجب است و زن در این موارد تکلیفی برعهده ندارد، ممکن در مواردی ارث مرد بیشتر از ارث زن باشد که در اسلام عین عدالت است.

وی تصریح نمود که هیچ‌کس حق محروم کردن زنان را از حق میراث نداشته و در اکثر خانواده‌ها که جایداد و ملکیت به پسران تعلق گرفته، دختران را محروم می‌سازند، ریشه در عرف و سنت‌های ناپسند جامعه دارد.

این اگاه مسایل دینی افزود که جهت تحقق عدالت و دسترسی زنان به حق میراث لازم است تا از راه‌های مختلف جلو ترویج باورهای غلط و عنعنات ناپسند در جامعه گرفته شده، برای مردم آگاهی لازم مطابق دستورات دین مقدس اسلام داده شود.

مسؤولین محلی در بامیان نیز می‌گویند که حق میراث یک امر شرعی و قانونی است که باید به وارثین از جمله زنان داده شود.

مولوی شمس‌الله احمدی، رئیس ارشاد، حج و اوقاف ولایت بامیان در صحبت با پژواک گفت که مطابق دستورات قرآن‌کریم و شریعت پیامبر بزرگ اسلام (ص) تمام وارثین به‌شمول زنان از حق میراث برخوردار می‌باشند.

به گفتۀ وی، افرادی که طبقۀ اناث را از حق میراث محروم می‌سازند، آگاهی کامل از شریعت و دستورات الهی ندارند.

 نامبرده افزود که جهت اطلاع‌رسانی باشنده‌گان محل اخیراً کمیتۀ متشکل از ادارات حج و اوقاف، محکمه، امربالمعروف و شورای علما ایجاد شده که از طریق منابر به مردم اطلاع‌رسانی گردد تا مردم مخصوصا زنان از حقوق شرعی خویش برخوردار شوند.

 وی همچنان تصریح نمود در صورتی‌که زنان از حق شرعی و اسلامی شان محروم گردند، نهادهای عدلی به شکایت آن‌ها رسیده‌گی می‌کنند.

این در حالی است که دو سال قبل رهبری امارت اسلامی طی فرمانی به مراجع ذيربط هدايت داد که در زمینۀ جلوگيری از ازدواج‌های اجباری، دادن زن در بد و عدم دسترسی زنان به حق ميراث اقدامات لازم نمایند.