خشکسالی‌های اخیر در نیمروز باعث کوچ اجباری برخی مردم شده‌است

زرنج (پژواک، ۱۱ حمل  ۱۴۰۴): برخی منابع می‌گویند، نیمروز با داشتن اقلیم خشک و بیابانی همواره با کمبود آب مواجه بوده، اما خشک‌سالی‌های دو سال اخیر دهاقین و مالداران مرکز و برخی ولسوالی‌های این ولایت را شدیداً متضرر نموده و حتی منجر به کوچ اجباری آنان شده‌است.

رحمت‌الله مشهور به حاجی عبدالرحمان یکی از زمین‌داران و رئیس قریۀ «رحمان» در ولسوالی چخانسور به آژانس خبری پژواک گفت: «سال گذشته در قریۀ ما ۳۰۰۰ جریب زمین کشت شد، صدها دهقان از بام تا شام برای پیدا کردن لقمه نانی روی این زمین‌ها کار می‌کردند، اوایل سال یک‌بار آب آمد و مردم کشت کردندف اما بعد از آن مردم آب را ندیدند.»

وی که اکنون زمین را برای کشت آماده می‌سازد می‌گوید: «سال گذشته مردم پالیز کشت کردند، تخم خریدند، پول تراکتور دادند، زمستان سیل آمد و پالیزهای مردم را از بین برد، حالا که در تمام چخانسور بگردی یک بته گندم یا جو نیست مردم دربدر شدند.»

موصوف آهی سرد  می‌کشد و می‌گوید: «مالداران نیز دربدر شدند، اکثرا مال‌های شان را طرف ولسوالی لاش جوین فراه، هرات و هلمند یا زرنج بردند، خودم مال‌های خود را هلمند بردم … اما یک تعداد مالداران، مال‌های شان را فروختند.»

به گفتۀ وی، در قریۀ رحمان که قبلا ۱۱۲ خانواده زندگی می‌کردند، اکنون همه از بیکاری و خشک‌سالی کوچ کرده‌اند و اکنون در این قریه ۶۴ خانواده باقی مانده‌اند.

در همین حال، نعیم بلوچ یکی از مالداران در این ولسوالی می‌گوید، ۳۰۰ رأس بز و گوسفند داشت، ولی به دلیل خشکسالی تعدادی آن تلف شده و تعدادی هم برای اینکه زنده بماند به ولسوالی جوین فراه برده و اکنون می‌خواهد راهی برای مهاجرت به ایران را جستجو کند.

وی افزود: «تمام دارائی زنده‌گی مه همین مال‌ها بود؛ چون من سال‌ها است از همی طریق روزی خانواده را پیدا می‌کردم،‌ ۱۰۰بز و گوسفند پارسال از نبود علف تلف شد بیشتر از ۱۰۰ تا هم امسال تلف گردید، تعدادی که باقی مانده بود به ولسوالی لاش جوین فراه بردم تا زنده بمانند، حالی مجبورم که از بیکاری به ایران بروم.»

اما این مشکل تنها در ولسوالی چخانسور نیست، بلکه باشنده‌گان ولسوالی کنگ نیز شکایت مشابه دارند.

رحیمۀ ۴۵ ساله، باشندهٔ قریۀ «مولانا» شهر زرنج با وصف ناتوانی مجبور است یک مرتبه صبح و یک مرتبه عصر برای آوردن دو بشکه آب زمین‌های پست و بلند و مملو از خار و خاشاک را طی کند تا به چاه آب برسد. او با دو دخترش بشکه‌ها را به دست می‌گیرند و می‌آورند.

به گفتهٔ او، در قریهٔ شان بیشتر آب که یافت می‌شود، شور است و قابل خوردن نمی‌باشد.

همچنان، عبدالله ۵۰ ساله یکی از باشنده‌گان قریۀ «خدای‌رحیم» شهر زرنج که سوار بر مرکب بود و با تعدادی از زنان و کودکان که با پای پیاده در حرکت بودند، برای آوردن آب به محل دورتر می‌رفتند.

وی که می‌گفت از قریهٔ هم‌جوار شان (قریه بلوچ) آب می‌آورند افزود: «چاه‌ها در قریۀ ما خشکیده، من با خر یک ساعت می‌آیم و میرم، اما زنانی که پیاده می‌آیند دو ساعت میشه، آب چاه شور است، اما مجبوریم از همین آب استفاده کنیم آب شیرین یافت نمیشه.»

به گفتهٔ او، در قریۀ شان بیش از ۷۰ خانواده زندگی می‌کنند که همه شان از آب همین چاه استفاده می‌کنند اما در فصل تابستان با کمبود شدید آب مواجه می‌شوند؛ زیرا باشدت گرمی، آب چاه این قریه نیز کم می‌شود.

ولسوالی کنگ نیز از خشکسالی متضرر شده‌است.

گل بی‌بی باشندهٔ قریۀ «درویشک» این ولسوالی که با ۳ فرزندش برای بردن آب، در صف انتظار می‌کشید گفت: «در قریۀ ما همه مردم از خشک‌سالی فرار کرده، زراعت نیست، گندم کشت نشده،  مالداری نیست، به نان شب خود درماندیم.»

موصوف در ادامه اضافه کرد: «در تابستان چهار سطل آب می‌کشیم، آب چاه خشک میشه، باز دو ساعت همین‌جا میشینیم که در چاه آب بیاید، باز به نوبت آب می‌گیریم.»

با این حال، مولوی محمد جمعه اسلام‌یار، رئیس شورای ولسوالی کنگ با ابراز نگرانی از وضعیت رقت بار مردم ناشی از خشک‌سالی می‌گوید: «کنگ که در گذشته آباد و سرسبز بود، پرجمیعت‌ترین ولسوالی نیمروز بود، خشکسالی مردم را به ستوه آورده، همه فراری شدند و کنگ خالی از سکنه شده‌است.»

به گفتهٔ وی، آن‌عده از خانواده‌ها که توانایی حفر چاه در خانۀ شان را دارند، چاه حفر می‌کنند، اما برای این‌که دیگه مردم از چاه آنان استفاده نکنند، بر چاه قفل می‌زنند.

مولوی احمدثابت، معاون ولسوالی کنگ می‌گوید: «در اثر خشکسالی۸۰ فیصد مالداری در کنگ از بین رفت… برخی از مالداران که وضعیت شان خوب بود به ولایات بادغیس، فراه و هلمند کوچ کردند و برخی که توان کوچ نداشتند، مال‌های خود را فروختند.»

وی در ادامه اضافه کرد: «در کنگ مردم برای زنده ماندن نیم بشکه آب شور را با نیم بشکه آب شیرین آن‌هم اگر پیدا شد، مخلوط می‌کنند که از نظر صحی حتا برای حیوانات قابل استفاده نیست، انسان خو بجایش باشد.»

براساس معلومات این منبع، نفوس ولسوالی کنگ در سال‌های گذشته به ۲۰ هزار تن می‌رسید، اما به علت کمبود آب و خشک‌سالی مردم کوچ کردند یا مهاجرت کردند، حالا به ۱۰ هزار رسیده‌است، بیشتر قریه‌ها خالی شده‌است.

با این حال، مولوی عبدالخالق حکیم‌الله، رئیس زراعت و مالداری نیمروز از کاهش چشمگیر مالداری و محصولات زراعتی در مرکز و سه ولسوالی این ولایت سخن می‌زند.

وی می‌گوید که در این ولایت‌ حدود ۸۵ هزار ۸۸۶ هکتار زمین زراعتی وجود دارد که به اثر نبود آب و خشک‌سالی‌های پی‌هم ساحات تحت کشت در مرکز و ولسوالی‌های کنگ، چخانسور و ۴ برجک کاهش چشم گیری داشته‌است.

رئیس زراعت و مالداری نیمروز، دلیل اساسی کاهش محصولات زراعتی را خشک‌سالی و نبود باران‌های فصلی در این ولايت ياد کرد.

در همین حال، انجینیر ابراهیم رئیسی آمر منابع آب ریاست حوزۀ فرعی پاینی زرنج از کاهش آب‌های زیرزمینی سخن زده گفت، آب زیرزمینی ولایت نیمروز وابسته به آب‌های سطحی است  که اگر در طول چند ماه جریان نداشته باشد، آب زیرزمینی نیمروز خود به خود کاهش پیدا می‌کند.

وی می‌گوید: «منبع آب‌های زیرزمینی نیمروز رابطۀ صد در صدی با آب دریای هلمند دارد،‌ در سال‌های اخیر آب‌های زیرزمینی نیمروز کاهش چشمگیر داشته که بنابر دیتای اخذ شده از چاه‌ها آب‌های زیرزمینی نیمروز، نسبت به سال قبل دو متر سطح آب زیرزمینی پایین آمده‌است که دلیل آن نبود آب سطحی بوده‌است.»

این درحالی است که خشکسالی نه تنها در سطح ولایت نیمروز و سایر ولایت‌های کشور، بلکه در بیشتر کشورهای جهان وجود دارد و مسوولان هموار تاکید شان براین است که نباید از آب‌های زیرزمینی استفادهٔ بی رویه صورت گیرد.