از ناامیدی تا ترک هنر؛ ځدران: دو هزار اثر خلق کرده‌ام اما هیچ‌ کس توجۀ برایم نکرده‌است

شهر خوست‌ (پژواک، ۱۱ ثور ۱۴۰۴): حکاک و میناتور به‌نام اسماعیل ځدران در خوست که سه‌و‌نیم دهه را در این هنر سپری کرده و دو هزار آثر را خلق کرده، می‌گوید که دیگر ناامید و از این هنر خسته است؛ زیرا نه حکومت برایش توجۀ دارد و نه قدر هنر در جامعه باقی مانده‌است.

در اتاقی خلوت و خاموش تابلوی میان چوب‌ها، مرمر و سایر سنگ‌های قیمتی و کاغذها به چشم می‌خورد که در آن نوشته‌است: «به کسی نگو امروز خودم را برایت معرفی می‌کنم اما؛ هنرمند در وطن بی‌هنران»

این جملۀ مشابه به بیت نوشته شده به روی این تابلو حال قلب اسماعیل ځدران ۵۰ ساله را بیان می‌کند؛ هنرمندی که ۳۶ سال به هنر حکاکی و میناتوری متعهد مانده و آثار زیادی را خلق کرده‌است، اما اکنون این هنر را ترک کرده‌است؛ زیرا وی می‌گوید که نه حکومت برایش توجه می‌کند و نه هم قدری در جامعه دارد.

ځدران، باشندۀ ولسوالی نادرشاه‌کوت خوست است، نزدیک به دو هزار آثر را خلق کرده‌است اما اکنون فقط یک هزار آثر با او باقی مانده‌است؛ وی می‌گوید که سایر آثارش را به مقامات وقت، دوستان و شاگردانش هدیه داده‌است.

وی در صحبت با خبرنگار آژانس خبری پژواک به گونۀ شکایت گفت: «سی‌وشش سال عمرم را در هنر سپری کردم، نتیجۀ آن چی شد که نه کسی را در این هنر رساندم و نه هم به بیوه‌ها، یتیم‌ها و مردم غریب خدمت کردم.»

وی در ادامۀ صحبت‌هایش افزود: «تقریباً دو هزار اثر را خلق کردیم که از آن میان یک هزار آثر نزد خودم موجود است و یک هزار اثر دیگر را به رئیس‌جمهور اشرف غنی، رئیس‌جمهور حامد کرزی، رئیس‌جمهور صبغت‌الله مجددی تحفه داده‌ام، برعلاوۀ این به شاگردانم تحفه داده‌ام و آنان را تشویق کرده‌ام که مقام اول خطاطی و رسامی را از آن خود کرده‌اند.»

به باور وی، هنر تنها نمایش، آهنگ و فلم نیست، بلکه حکاکی و میناتوری یک هنر عمیق و پیچیده است که باید به آن ارزش داده و شناخته شود.

اسماعیل می‌افزاید، از جملۀ آثار وی یک اثر مهم آن یک تختۀ هنری است که از سنگ‌های قیمتی ساخته شده و ده سال روی آن زحمت کشیده‌است. به گفتۀ وی، این اثر را به این منظور ساخته‌است تا مردم با ذخایر طبیعی کشور آشنا شوند.

اسماعیل گفت: «این معدنیات را در ده سال جمع‌آوری کردیم، این را بخاطری جمع‌آوری کردیم تا شاگردان، محصلین، جوانان و مردم افغانستان معدنیات را بشناسند که معدن به چی چیزی گفته می‌شود و مواد را از ولایت‌های مختلف به همکاری دوستان و در بدل پول جمع‌آوری کرده‌ام.»

وی افزود، دیگر از کار خود خسته است، نمی‌خواهد که پس از این به کار خود ادامه دهد؛ چون به گفتۀ وی، تمام عمر و سرمایۀ خود را در آن باخت اما هیچ نتیجه نداشت.

موصوف گفت: «معنای هنر این نیست که آهنگ است، خواننده است و اکتور است، نخیر، این بخش مهم هنر است، چرا به این بخش توجه نمی‌شود، چرا در این بخش هنری مسابقات و نمایشگاه‌ها برگزار نمی‌شود، در این سه سال کسی برایم زنگ نه زده که شما به یک نمایشگاه، ورکشاپ یا سیمینار بیایید، چرا؟»

مسؤولین ریاست اطلاعات و فرهنگ خوست نیز این مشکل را می‌پذیرند که تاکنون برای پیشرفت حکاکی و میناتوری گام مثبت برداشته نشده‌است.

شاه‌حسین مسجدی، رئیس اطلاعات و فرهنگ خوست می‌گوید، تاکنون برای پیشرفت حکاکی و میناتوری گام مثبت برداشته نشده‌، اما پلان دارد که از طریق نمایشگاه‌ها و پروگرام‌های فرهنگی این هنر را رشد دهد.

وی افزود: «برای هنر حکاکی و میناتوری مؤثر خواهد بود که نمایشگاه‌ها را برگزار کنیم، در مکان‌های مختلف مانند ستدیوم خوست یا در پارک شاروالی و مکان‌های مختلف دیگر نمایشگاه‌ها برگزار گردد، این کار زیاد مؤثر خواهد بود.»

هرچند اسماعیل ځدران می‌گوید که دیگر با این هنر خدا حافظی کرده اما از صحبت‌هایش قسمی معلوم می‌شود که تا هنوز هم امید دارد، می‌خواهد که از وی حمایت شود، قدردانی شود و به هنر وی ارزش داده شود، تا بتواند که آثار هنری خود را حفظ کند و دوباره به کار خود روی بیآورد.