کابل (پژواک، ۶ جوزا ۱۴۰۴): یک مسؤول وزارت صحت عامۀ افغانستان میگوید، با وجود پیشرفتهای سه ساله در بخش صحت روانی در کشور، هنوز هم مشکلات در این بخش وجود دارد و برای بهبود خدمات به همکاری دوامدار جامعۀ جهانی نیاز میباشد.
بربنیاد گزارشها، وزارت صحت عامۀ افغانستان در سال ۱۳۹۸ اعلام کرد که ۴۷ درصد از جمعیت ۳۲ میلیونی این کشور از مشکلات روانی از جمله افسردهگی رنج میبرند. مقامهای این وزارت در آن زمان گفته بودند که مشکل ۲۶ درصد این بیماران جدیتر از دیگران است، طوری که فعالیت روزانه آنان را مختل میکند.
یک مقام سازمان جهانی صحت برای مدیترانۀ شرقی، سال گذشته گفته بود که نیمی از جمعیت افغانستان از مشکلات روانی رنج میبرند.
داکتر وحیدالله افغان، آمر دیپارتمنت صحت روانی وزارت صحت عامۀ افغانستان در گفتگوی ویژه با آژانس خبری پژواک از احتمال افزایش درصد مشکلات روانی در کشور سخن زد، اما گفت که نیاز است سروی جدید در سطح کشور راهاندازی شود تا آمار دقیق مبتلایان به مشکلات روانی به دست آید.
داکتر افغان، بیش از چهار دهه جنگ، بیکاری، فقر، خشونتهای خانوادهگی و اجتماعی، مهاجرتها و کمبود خدمات رواندرمانی را از عوامل عمدهٔ اختلالات روانی در کشور عنوان کرد.
مشکل در بخش بودجه و کاهش کمکهای بینالمللی
آمر دیپارتمنت صحت روانی میگوید از آنجاییکه خدمات صحت روانی بهصورت مدغم ارایه میگردد؛ بودجۀ جداگانه به صحت روانی موجود نیست.
به گفتۀ او، اگر یک بودجۀ مناسب برای هر فرد تعیین شود میتواند در کاهش میزان مشکلات و اختلالات روانی کمککننده باشد.
او افزود: «در این عرصه ما یک مشکل جدی داریم و نیاز است جامعۀ جهانی همکاریهای دوامدار خود را ادامه دهد؛ زیرا مردم افغانستان بیش از هر زمان دیگر به خدمات صحی نیاز دارند.»
این در حالی است که به گفتۀ اوچا، تعلیق کمکهای خارجی ایالات متحده، تأثیرات گسترده بر برنامههای بشردوستانه در افغانستان گذاشته و روند آمادهگی برای رویدادهای طبیعی و خدماتی چون صحی و غیره را با مشکل مواجه کردهاست.
دونالد ترمپ، رئیسجمهور امریکا، پس از ورود دوباره به کاخ سفید با صدور فرمان اجرایی، کمکهای توسعهای خارجی امریکا را تعلیق کرده تا مورد بازبینی قرار گیرد.
کمبود مشاورین صحت روانی
به گفتۀ داکتر افغان، با در نظرداشت نیازمندیها، افغانستان به حدود ۳ هزار مشاور صحت روانی نیاز دارد، در حالی که در حال حاضر تنها ۱۱۰۰ مشاور- شامل ۶۰۰ زن و ۵۰۰ مرد – فعالیت دارند.
موصوف گفت، مشاور صحی معمولاً فردی است که دارای مدرک لیسانس یا دیپلوم در زمینۀ صحت روانی است و آموزشهای تخصصیتری دیدهاست.
همچنین، او افزود که ۱۳۰ تا ۱۵۰ متخصص صحت روانی در نظام صحی کشور حضور دارند که بیشتر آنها را مردان تشکیل میدهند.
او افزود که به همین تعداد متخصص صحت روانی ضرورت احساس میگردد، در حالی که در سراسر کشور همه ساله از شفاخانهها و واردهای کدری و تخصصی صحت روانی حدود ۱۰ تا ۱۲ متخصص صحت روانی فارغ میشوند.
موصوف گفت: «افرادی که دچار اختلالات روانی هستند، از طریق مشاورین آگاهیدهی و تداوی غیردوایی دریافت مینمایند و در صورت پیشرفت بیماری، به «داکتران آموزشدیده» و متخصصین ارجاع داده میشوند و تا زمان بهبودی، تحت مراقبت قرار میداشته باشند.»
داکتر افغان گفت: «داکترانی که یک دورۀ آموزشی کوتاهمدت (مثلاً ۶ روزه) در مورد صحت روانی سپری کردهاند، «آموزشدیده» خوانده میشوند، اما این داکتران متخصص روانپزشکی یا روانشناسی نیستند و در صورت تشخیص موارد پیچیده یا پیشرفتهتر، این داکتران موظفاند مریضان را به متخصصین واقعی (روانپزشکان یا داکتران با تجربه و آموزشهای طولانیتر) ارجاع دهند.»
او افزود، در حال حاضر تعداد کارکنان صحی آموزشدیده در سراسر کشور حدود ۲۱۰۰۰ نفر میباشد.
داکتر افغان در مورد کارکنان صحی آموزشدیده گفت که در سطح ابتدایی خدمات صحی، کارکنان صحی شامل داکتران عمومی، نرسان، قابلهها هستند که پس از استخدام، آموزشها در زمینۀ صحت روانی میبینند. این آموزشها معمولاً کوتاهمدت است (۳ تا ۶ روزه) و تمرکز آنها بر تشخیص ابتدایی، مدیریت اولیۀ مشکلات روانی، مهارتهای مشاورۀ اولیه و ارجاع مؤثر بیماران به سطوح تخصصی میباشد.
به گفتۀ وی، هدف از این آموزشها، ادغام خدمات صحت روانی در سیستم عمومی خدمات صحی کشور است.
مراکز موجود و برنامههای توسعهای
آمر دیپارتمنت صحت روانی میگوید که در حال حاضر در ۳۴ ولایت، ۴۴۰ مرکز صحی جامع وجود دارد که در هر مرکز یک مشاور روانی خدمات ارایه میکند.
به گفتۀ افغان، بهشمول کابل، در چهار زون کشور یک وارد تخصصی صحت روانی فعالیت دارد، در کابل شفاخانهٔ کادری و تخصصی صد بستر و در دیگر زونها، مراکز ۲۰ تا ۴۰ بستری فعالیت دارند.
او میگوید: «دیپارتمنت صحت روانی تلاش دارد در هر ولایت یک یونت صحت روانی را فعال بسازد و در مراکز صحی جامع یک مشاور روانی – اجتماعی را اضافه کند تا خدمات به تمام مردم – زنان و مردان – بهطور مساوی عرضه شود.»
دستاوردهای سه سال گذشته
بربنیاد معلومات افغان، در سه سال گذشته، یونتهای صحت روانی در ولایتهای نیمروز، فراه، بدخشان، بامیان و غور فعال شدهاند و در کندهار یک وارد ۵۰ بستری به فعالیت آغاز کردهاست.
او میگوید که آمریت صحت روانی، برنامههای مختلفی را برای گسترش خدمات در سراسر کشور راهاندازی کردهاست؛ از جمله:
- تقویت ادغام خدمات صحت روانی در سطح اولیه و ثانویه که در سطح اولیه کارکنان صحی مختلف آموزشهای صحت روانی را دریافت نموده و خدمات صحت روانی با کیفیت را ارایه مینمایند و در سطح ثانویه یونتها و واردهای صحت روانی ایجاد میگردد تا در پهلوی سایر خدمات، خدمات صحت روانی نیز ارایه گردد.
- آموزش داکتران، نرسها و کارمندان صحی برای تشخیص و تداوی اختلالات روانی
- ایجاد واردها یا یونتهای صحت روانی در شفاخانهها
- فراهمسازی مشاورههای فردی، گروهی و خانوادهگی برای افراد آسیبدیده از خشونت، مهاجرت یا مشکلات شخصی
- آگاهیدهی درمراکز صحی، رسانهها و مکاتب
- کاهش تبعیض اجتماعی نسبت به بیماران روانی
- آموزش و توانمندسازی مشاورین و نرسها
- تربیه بیش از ۵۰۰ مشاور روانی اجتماعی جدید
- راهاندازی خدمات مشاوره از راه دور، از جمله اپلیکیشنها و سیستم تماس تلیفونی
همچنین داکتر افغان گفت که تلاشها برای همکاری با علما، معلمان و رسانهها برای تغییر دیدگاه جامعه نسبت به صحت روانی نیز از جمله اقدامات وزارت صحت عامه میباشد.
GET IN TOUCH
NEWSLETTER
SUGGEST A STORY
PAJHWOK MOBILE APP