ذهنی نیرومند در مسیر نوآوری؛ دختری در شهر کابل که پولیو هم سد راه پیشرفت‌اش نشد

 کابل (پژواک، ۱۶ اسد ۱۴۰۴): اسرار پارسا، دختر جوانی در شهر کابل که در دو ساله‌گی به بیماری پولیو مبتلا شد و پای چپ‌اش فلج گردید، امروز با اراده‌ای قوی و ذهنی بیدار، مصروف کار روی چندین پروژۀ مبتنی بر هوش مصنوعی است و آرزو دارد در رقابت‌های جهانی در زمینۀ نوآوری و تکنالوژی سهم بگیرد.

اسرار که تیم شش نفری را رهبری می‌کند و اکنون مصروف کار روی چندین پروژهٔ مبتنی بر هوش مصنوعی است، از حکومت و جامعۀ جهانی می‌خواهد، این تیم را حمایت کنند تا در رقابت‌های بین‌المللی اشتراک کند.

اسرار پارسا؛ دختری که ایستاد تا آینده‌اش را بسازد

در یکی از کوچه‌های پر رفت‌وآمد سرای شمالی شهر کابل، خانه‌ای کوچک اما پرنور، مکان امن برای دختری به‌نام اسرار پارسا است که با دستانی لرزان، ولی ذهنی قوی، در حال بازطراحی آیندهٔ خود از مسیر علم و تکنالوژی است.

اسرار پارسا هنوز دو ساله نشده بود که بر اثر ابتلا به بیماری پولیو پای چپش فلج و از حرکت بازماند، اما او هرگز تسلیم نشد و به تشویق خانواده‌اش از هر فرصتی برای کسب علم و دانش استفاده کرد.

او با وجود مشکلات فراوان، توانست درس‌هایش را از صنف اول تا دوازدهم با درجه‌های بلند سپری کند و همواره در میان شاگردان ممتاز (از رتبه اول تا پنجم) قرار داشت. او در سال ۱۳۹۲ از لیسۀ بی‌بی سروری سنگری فارغ شد.

اسرار به دلیل علاقهٔ زیادی که به آموختن علم، به‌ویژه زبان انگلیسی و کمپیوتر داشت، تلاش کرد تا تحصیلات عالی‌اش را در رشتهٔ کمپیوتر ساینس ادامه دهد. سرانجام در سال ۱۴۰۰ خورشیدی موفق شد وارد مؤسسهٔ تحصیلات عالی خصوصی «ادراک» شده و تحصیل در رشتۀ دلخواه خود را آغاز کند.

اما این آرزوی اسرار تاکنون ناتمام مانده؛ چراکه پس از روی‌کارآمدن امارت اسلامی،‌ دروس دختران در مؤسسات تحصیلات عالی تا امرثانی متوقف شده‌است.

اسرار می‌گوید که محدودیت وضع‌شده بر تعلیم و تحصیل دختران تا حد زیاد بالای روحیهٔ او اثر منفی گذاشته بود، اما آرام نه نشست و به فکر این بود که در مسیری که انتخاب کرده پیشرفت کند و در حال حاضر در صنوف مختلف مصروف یادگیری برنامه‌نویسی به‌صورت آنلاین می‌باشد.

اسرار در کنار آموزش‌های آنلاین، اکنون همراه با برادرش که از رشتهٔ کمپیوتر ساینس فارغ شده، مصروف کار روی پروژه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی است.

او گفت: «انگیزه‌ام زمانی شکل گرفت که مستندی را در یکی از رسانه‌ها دیدم که در آن، کاربردهای مختلف هوش مصنوعی در زمینه‌هایی مانند دست و پای مصنوعی و موترهای خودران نمایش داده می‌شد.»

اسرار در ادامه می‌افزاید: «در یکی از قسمت‌ها، داستان کوهنوردی را دیدم که پایش در حادثه‌ای آسیب می‌بیند و نمی‌تواند به فعالیتش ادامه دهد، اما یکی از دوستانش، با استفاده از پای مصنوعی پیشرفته‌ای که با مغز ارتباط داشت، توانسته بود دوباره کوهنوردی کند. این پای مصنوعی به‌گونه‌ای طراحی شده بود که فرد احساس می‌کرد پای واقعی خودش است.»

به گفتهٔ موصوف، دیدن مستند‌ها سبب شد علاقه‌مند شود تا بیشتر در مورد هوش مصنوعی، کاربردها و نحوه‌ی کارکرد آن تحقیق کند و در این مسیر قدم بگذارد.

اسرار در نخستین گام، با کمک برادرش که از رشتهٔ کمپیوتر ساینس فارغ شده، موفق به ساخت یک سنسور گازی شده‌است. او می‌گوید که اکنون با یک تیم شش‌نفره، به رهبری خودش و متشکل از برادرش و چهار دختر دیگر که از هم‌صنفی‌های دوران پوهنتون او هستند، روی چندین پروژهٔ تحقیقاتی و عملی کار می‌کند.

او که می‌گفت یکی از پروژه‌های‌اش ساخت دستگاهی است که با تشخیص رنگ می‌تواند یک توپ را دنبال کند، افزود: «متأسفانه تجهیزات لازم برای اجرای این پروژه‌ها در افغانستان به‌سختی پیدا می‌شود و معمولاً لوازم مورد نیاز را با هزینه شخصی از ایران تهیه می‌کنم. یکی دیگر از پروژه‌هایم طراحی یک ربات مبتنی بر هوش مصنوعی است که توانایی شناسایی ۲۰ نوع شی از پیش تعریف‌شده را دارد. تمامی این فعالیت‌ها را در مدت یک‌ونیم تا دو سال گذشته انجام داده‌ام.»

اسرار با اشاره به سایر دختران چون او گفت: «پیام من به دختران افغان این است که نباید هرگز ناامید شوند یا تصور کنند آینده‌شان تاریک است. با بهره‌گیری از فرصت‌ها و امکانات موجود، مانند کورس های آنلاین و پوهنتون‌های آنلاین، می‌توانند مسیر آموزش و پیشرفت را ادامه دهند.»

فلج آنق‌در بالای روان اسرار اثر منفی گذاشته که با یاد کردن خاطرات تلخ آن بغض گلویش را شکست و گریهٔ بلندی را سر داد و گفت: «آن زمان واکسین پولیو برای همه در دسترس نبود، فلج شدم. بعداً مرا به صلیب سرخ بردند، عملیات انجام دادند و قالب‌گذاری شد. حالا با همین پاها زندگی را ادامه می‌دهم و به طرف پیشرفت می‌روم.»

وی از نهادهای بین‌المللی و داخلی تقاضا می‌کند که تیم او را حمایت کنند تا بتوانند پیشرفت کنند و در رقابت‌های بین‌المللی نیز اشتراک کنند.

حمایت برادری که راه علم را برای خواهرش هموار کرد

نوید پارسا، برادر بزرگتر اسرار که لسانس رشتهٔ کمپیوترساینس می‌باشد، پس از آن‌که بر تعلیم و تحصیل دختران محدودیت وضع شد،‌ خواهرش را حمایت کرد.

نوید پارسا می‌گوید: «خواهرم بسیار ناراحت بود، برایش گفتم که ناراحت نباشد، حتما یک کاری می‌کنیم، روزها فکر کردیم و کار کردیم تا این‌که تصمیم گرفتیم، تیمی را تشکیل دهیم.»

به گفتهٔ وی، پس از تشکیل تیم یادشده، او وسایل کار را در اختیار خواهرش قرار داد.

وی افزود: «در زمینۀ رباتیک تجهیزات داشتم که آن‌ها را در اختیارشان قرار دادم و آموزش برنامه‌نویسی را آغاز کردیم. اسرار به علوم و تکنولوژی علاقه‌مند است و در ریاضیات نیز توانمندی بالایی دارد. همین استعدادها زمینه‌ساز پیشرفت وی شد.»

نوید می‌افزاید که خواهرش آرزو دارد با استفاده از هوش مصنوعی، برای افراد دارای معلولیت، اعضای مصنوعی طراحی و تولید کند.

همراهی برای پیشرفت؛ دوستی که به انگیزه‌ای برای ساختن آینده تبدیل شد

عایشه صدیقی، همصنفی دورهٔ پوهنتون اسرار در موسسهٔ تحصیلات عالی ادراک که شامل تیم شش نفری اسرار است می‌گوید: «من و اسرار در پوهنتون  هم‌صنفی بودیم، پس از بسته‌شدن دروازه‌های پوهنتون  به‌روی دختران، با اسرار در تماس شدم  و از فعالیت‌هایش در این دوران پرسیدم. او در زمینه برنامه‌نویسی مشغول به کار بود و همین موضوع باعث شد که من نیز به همکاری با او علاقه‌مند شوم.»

وی در ادامه افزود: «متأسفانه، کشور ما در عرصۀ تکنالوژی عقب‌ مانده و هدف ما این است که با فعالیت‌های خود، گامی هرچند کوچک برای پیشرفت کشور برداریم، می‌خواهیم از طریق کارهای خود، امید را در دل دختران افغان زنده کنیم و ثابت نماییم که آنان نیز توانمند هستند و می‌توانند به اهداف و آرزوهای خود دست یابند.»

آگاه امور تعلیمی: اسرار الهام‌بخش برای سایر دختران است

عبدالله علی‌زاده، استاد در یکی از مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی در شهر کابل به پژواک گفت: «تعلیم و تحصیل یک موضوع فراگیر است و زنان، نیمی از پیکر جامعه را تشکیل می‌دهند، نقش آنان در تمام ابعاد زندگی چه در سطح خانواده و چه در جامعه، می‌تواند بسیار تأثیرگذار و تعیین‌کننده باشد «.

به گفتهٔ وی، هر اندازه که زنان آموزش ببینند و یاد بگیرند، به همان اندازه، جامعه نیز پیشرفت خواهد کرد. به‌طور مثال، دختری که تحصیل کرده باشد، نگاه، برخورد و رویکردش نسبت به زنده‌گی و خانواده بسیار متفاوت است با دختری که تحصیلات ندارد.

به باور او، فرد تحصیل‌کرده نقش مثبت، سازنده و تأثیرگذاری دارد و می‌تواند در رشد و پیشرفت جامعه سهم بگیرد. در مقابل، کسی که از آموزش محروم مانده، غالباً نقش منفعل و کم‌اثر خواهد داشت و بیشتر نظاره‌گر است تا تعیین‌کننده.

وی می‌افزاید: «دخترانی که با وجود محدودیت‌ها، به آموزش آنلاین روی آورده‌اند، در واقع نشان می‌دهند که هم‌چنان در پی نقش‌آفرینی هستند. ما نباید فراموش کنیم که جهان به‌سوی دیجیتلی‌شدن پیش می‌رود، تجربۀ کرونا به ما آموخت که آموزش تنها محدود به چهاردیواری یک صنف یا ساختمان مکتب نیست.»

او با اشاره به اسرار گفت، زمانی‌که یک دختر به‌ویژه با وجود معلولیت به آموزش روی می‌آورد، این کار نه‌تنها به او حس خودباوری می‌دهد، بلکه الهام‌بخش دیگران نیز می‌شود و او با این اقدام به دیگران نشان می‌دهد که می‌توان مستقل بود و روی پای خود ایستاد.

علی‌زاده نیز خواستار فراهم‌سازی زمینهٔ آموزش برای تمام دختران شد.