شماری از باشنده‌گان فاریاب از کمبود آب آشامیدنی و زراعتی در این ولایت شاکی‌ هستند

میمنه (پژواک، ۱۳ سنبله ۱۴۰۴): شماری از مردم در شهر میمنه، مرکز و برخی ولسوالی‌های ولایت فاریاب از کمبود آب آشامیدنی و زراعتی در مناطق شان شکایت داشته می‌گویند، اگر به این مشکل رسیده‌گی نشود، با بحران شدید کم‌آبی مواجه خواهند شد.

داکتر سالم‌ اشکانی، وکیل گذر ناحیۀ اول شهر میمنه به آژانس خبری پژواک گفت، بیشتر باشنده‌گا این ناحیه با کمبود آب آشامیدنی صحی مواجه اند.

وی افزود: «هزاران حلقه چاه عمیق در فاریاب حفر گردیده و روزانه هزاران اینچ آب برای آبیاری کشت و کار از زیر زمین استخراج می‌گرد، آب‌های تحت‌الارضی برای آشامیدن است، نه برای زراعت، اگر راهکار درست سنجیده نشود، مردم فاریاب فاجعۀ بزرگ را تجربه خواهند کرد.»

در همین حال، سمیع‌الله مرادی، باشندۀ دیگر شهر میمنه می‌گوید که آب چاه حویلی‌اش خشک شده و همچنان بیشتر از دو ماه می‌شود که آب نل شبکۀ شهری نیز قطع گردیده و حال از فاصلۀ‌ بسیار دور آب مورد نیازشان را تامین می‌نمایند.

ضمیر خالد، معلم یکی از مکاتب خصوصی در شهر میمنه می‌گوید: «استفادۀ بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی باعث خشکیدن چاه‌ها گردیده، مردم را دچار مشکلات و نگران ساخته‌است، اگر حکومت شیوه استفاده آب را مدیریت نکند و همچنان مردم در مصرف دقت لازم نه نمایند، به‌زودی یک بشکه آب در بازار شهر میمنه معادل یک بشکه روغن خواهد شد.»

همچنان، استاد عبدالقدوس قلیچ، یک متنفذ ولسوالی المار گفت که تا ۱۵ سال پیش مردم از چاه‌های دستی با استفاده از چرخ، آب می کشیدند، اما اکنون آب در عمق ۸۰ تا ۱۰۰ متری قرار گرفته و استفاده  از آب‌های زیرزمینی تقریباً ناممکن شده‌است.

قلیچ گفت که مردم به کمبود جدی آب آشامیدنی و زراعتی مواجه هستند، اگر حکومت کار اعمار بندهای آبگردان دهندره و المار را که از حکومت گذشته ناتمام باقی‌ مانده، آغاز نکند، زنده‌گی برای مردم دشوار و فاجعه‌بار خواهد شد.

قاری محمدایوب، باشندۀ منطقۀ کاریزقلعۀ ولسوالی خواجه موسی می‌گوید، تا ده سال پیش در محلۀ شان آب از چشمه‌ها و کاریز جاری بود که نه تنها به نوشیدن، بلکه به زراعت و باغداری نیز افزونی می‌کرد.

به گفتۀ او، خشکسالی‌های اخیر نه‌تنها باعث خشکیدن چشمه‌ها و کاریزها شده، بلکه آب چاه‌هایی که در چند سال اخیر حفر شده بود، نیز خشکیده و مردم در شرایط بدی قرار گرفته‌اند.

از سوی دیگر، مولوی علاوالدین حق‌پرست، رئیس احیا و انکشاف دهات فاریاب می‌گوید، از چهارصد قریۀ مناطق مختلف این ‌ولایت ۴۰۰ عریضه و درخواست غرض تامین آب آشامیدنی دریافتند که در هر این قریه ۲۰۰ تا ۱۲۰۰ فامیل سکونت دارند.

حق‌پرست گفت، هرچند انکشاف دهات به همکاری ارگان‌ها و مؤسسات مختلف طی دو سال اخیر، ۳۵ شبکۀ آبرسانی را در ولسوالی‌های المار، قیصار، گرزیوان، کوهستان، پشتون‌کوت، خواجه موسی، خواجه سبزپوش، شیرین‌تگاب و دولت‌آباد اعمار نموده‌ و از آن بیش از ۱۰هزار و ۵۰۰ فامیل مستفید شده‌اند، اما بسنده نیست.

وی راه‌حل رسیده‌گی به بحران کم‌آبی را توقف فعالیت هزاران چاه عمیق که از آب آن بی‌رویه استفاده می‌شود، تغذیه و تقویت آب‌های زیرزمینی با اعمار بندهای آبگردان دهندره، المار، خشت پل، قیصار، گرزیوان و خواجه کنتی دانست.

او می‌افزاید، اگر از استفادۀ بی‌رویۀ آب این چاه‌ها جلوگیری نشود، مردم فاریاب به‌زودی با فاجعۀ بزرگ کم‌آبی مواجه خواهند شد.

ریاست شبکۀ آبرسانی و فاضلاب میمنه نیز از کاهش آب‌های زیرزمینی در این ولایت سخن می‌زند.

انجنیر نجیب‌الله آریا، مدیر عملیاتی و تخنیکی ریاست آبرسانی میمنه می‌گوید: «شبکهٔ آبرسانی شهر میمنه که به هزینۀ ۲۵۰ میلیون افغانی در ماه سرطان ۱۳۹۹ تکمیل و به بهره برداری سپرده شد می‌بایست برای ٢١ هزار خانواده در نواحی نه گانه شهر آب آشامیدنی تامین می‌نمود، اما شمار مشترکین هنوز از ٤٥٠٠ خانواده تجاوز نکرده، آب دو حلقه چاه خشکیده و در ارائه خدمات شبکه آبرسانی سکتگی به وجود آمده، در چهار روز در یک سمت شهر آب جریان میابد.»

به گفتهٔ وی، حدود ده روز است بنابر مشکلات و عوارض تخنیکی، آب این شبکه تقریبا ۹۰ درصد متوقف است.

او در ادامه افزود: «آب‌های تحت الارضی طی چند سال اخیر از ۴۰ متری به ۸۰ متری پایین رفته و این امر مایۀ نگرانی مردم شده، اگر در مصرف آب دقت نشود، حل بحران کم‌آبی ناممکن خواهد شد.»

وی علت کاهش آب‌های زیرزمینی را تغییرات اقلیمی و استفادۀ بی‌رویۀ آب می‌داند.

همچنان، مولوی جان‌مراد وقار رئیس زراعت، آبیاری و مالداری فاریاب می‌گوید که حدود ۸۰ فیصد زارعین و باغ‌داران از آب‌های زیرزمینی استفاده می‌کنند.

وقار گفت، خشک‌سالی‌ها باعث شده تا دهاقین برای آبیاری زمین‌های شان به حفر چاه‌های رو آورند که این امر باعث کاهش شدید آب‌های زیرزمینی شده‌است.

موصوف راه حل بحران کم‌آبی را مدیریت آب‌های موسمی با اعمار بند‌های کوچک، متوسط و بزرگ چون بند آبگردان دهندره، المار، خشت پل و قیصار دانسته گفت که بند‌های بزرگ به هزینۀ بلند نیاز دارد و موسسات بین‌المللی باید در این راستا با افغانستان همکاری نمایند.

از سویی‌هم، انجنیر عمر ځلاند معاون ریاست آبیاری و حوزۀ فرعی دریای شیرین‌تگاب گفت، تا چند سال پیش فاریاب در چهار فصل سال آب جاری داشت، مردم در اکثر نقاط شهر میمنه ذریعۀ دلو از چاه‌هاه دستی آب می‌کشیدند، اما اکنون آب جاری وجود ندارد و آب چاه‌ها نیز ۸۰ تا ۱۰۰ متر پایین رفته‌است.

وی همچنان از کاهش ۳۷ درصدی میزان بارنده‌گی در پنج سال اخیر سخن زده می‌گوید: «حد اوسط میزان بارنده‌گی در فاریاب سالانه به ۳۰۰ ملی‌متر می‌رسد، در حالی‌که این ولایت سالانه به ۸۰۰ ملی‌متر باران نیاز دارد و این مسئله در پهلوی استفاده بی‌رویۀ آب در زراعت باعث شده که  سطح آب هر سال ۳ تا ۸ متر پایین برود.»

به گفتۀ او، از سه سال به این‌سو به کسی اجازه داده نمی‌شود تا چاه عمیق حفر کند، مگر اینکه ضرورت جدی وجود داشته باشد.

منبع علاوه می‌کند که طبق ارزیابی و سروی که سال گذشته انجام یافته حدود پنج هزار حلقه چاه عمیق و ۴۲۰۰ حلقه چاه نیمه عمیق برای آشامیدن حفر شده، در نظر است به تمام چاه‌ها میتر نصب شود تا از استفاده بی‌رویه آب جلوگیری شود.

او راه حل بحران آب در فاریاب را اعمار بند‌های کوچک و بزرگ آب در مناطق مختلف این ولایت، مدرنیزه کردن زراعت، استفاده از سیستم قطره‌ای و تشویق زراعین به کشت نباتاتی که به آب کمتر ضرورت داشته باشد، دانسته می‌گوید که کار ساخت بند نا تمام دهندره در ولسوالی پشتونکوت مورد تایید ریاست‌الوزرا قرار گرفته و به ریاست معادن و پطرولیم هدایت داده شده تا عواید یک معدن را برای تامین بودجه بند دهندره اختصاص دهند.

به باور وی، با اعمار بند دهندره، ۸۰ درصد مشکلات آب آشامیدنی و زراعتی شهر میمنه و بخش‌های از ولسوالی‌های پشتونکوت و خواجه موسی و همچنان با تکمیل کانال قوش‌تپه که کار آن جریان دارد، مشکلات برخی ولسوالی‌ها از ناحیۀ آب حل خواهد شد.