دیابت در سایۀ خرافات؛ وقتی باورهای نادرست، بیماران را از درمان علمی بازمی‌دارد

کابل (پژواک، ۱۲ میزان ۱۴۰۴): برخی داکتران و وزارت صحت عامهٔ افغانستان، شمار مبتلایان به بیماری دیابت را درحال افزایش خوانده می‌گویند، باورهای نادرست مردم دربارۀ پرهیز غذایی و دواهای گیاهی، یکی از چالش‌های جدی در زمینۀ مبارزه با این بیماری است که می‌تواند پیامدهای خطرناکی چون نابینایی، نارسایی گرده و حتا قطع عضو را در پی داشته باشد.

 وزارت صحت عامه: آمار بیماران دیابت در افغانستان و جهان رو به افزایش است

داکتر شرافت زمان، سخنگوی وزارت صحت عامه به آژانس خبری پژواک گفت که در افغانستان و در تمام جهان روز به روز ارقام افراد مبتلا به دیابت افزایش می‌یابد.

وی که آمار مشخص از مبتلایان به این بیماری را ارایه نکرد، اما گفت که سال گذشته این وزارت نزدیک به ۲۰ هزار مورد خدمات داخل بستر برای بیماران دیابت ارایه کرده‌است؛ اما این رقم همه‌جانبه نیست، زیرا بیماران در سکتور خصوصی نیز درمان می‌شوند.

به گفتهٔ وی، سطح ابتلا به دیابت در کشور رو به افزایش است و برای کاهش آن باید آگاهی عامه بیشتر شود.

زمان افزود که وزارت صحت عامه در این زمینه سیمینارهایی را برگزار کرده و از طریق رسانه‌های اجتماعی نیز برای مردم آگاهی‌رسانی نموده‌است.

او یادآور شد که وزارت صحت عامه در سراسر کشور مراکز متعدد دارد و تلاش می‌کند اقدامات بیشتری در زمینهٔ مبارزه با این بیماری انجام دهد، هرچند تاکنون اقدامات انجام‌شده کافی نبوده و نیازمند گسترش بیشتر است.

به گفتهٔ وی، وزارت صحت عامه در کنار مبارزه با امراض ساری، رسیده‌گی به بیماری‌های غیرساری از جمله دیابت را نیز در اولویت قرار داده است.

آمار ارایه‌شده از سوی سازمان صحی جهان و مرکز تداوی و کنترول شکر

مرکز کنترول و تداوی شکر در صفحهٔ انترنتی خود نگاشته: «تخمین‌های فعلی نشان می دهد که بیش از یک میلیون افغان به دیابت مبتلا هستند. اما شیوع دیابت در جمعیت عمومی ۵-۹ فیصد تخمین شده‌است. با در نظرداشت جمعیت بیش از ۳۰ میلیونی کشور، احتمال می‌رود که ۱ تا ۲ میلیون نفر دیگر نیز مبتلا به دیابت باشند، اما تاکنون تشخیص داده نشده‌اند.»

منبع در ادامه نوشته‌است که علاوه بر این، افغانستان دارای جمعیت پیر، در حال افزایش شهرنشینی و رژیم غذایی‌ای است که عمدتاً سرشار از کربوهیدرات است. همچنین، جمعیت فربه، چاق و کم‌تحرک در کشور رو به افزایش است که همه این موارد از عوامل خطر ابتلا به دیابت به شمار می‌رود.

از سویی‌هم، چند روز قبل، سازمان صحی جهان بدون ارایۀ ارقامی از مبتلایان بیماری شکر در گزارشی گفته بود که در کنار امراض قلبی و سرطانی، بیماری شکر نیز در افغانستان در حال افزایش می‌باشد.

 داکتران: باورهای غلط و بی‌اطلاعی، مانع درمان مؤثر می‌شود

داکتر احمدکامران صالح‌زاده، متخصص امراض داخله و مشاور صحی در مرکز کنترول شکر در کابل به پژواک گفت که دیابت می‌تواند همه گروه‌های سنی را مبتلا کند و هیچ‌کس از آن در امان نیست. چاقی یا اضافه وزن، نداشتن فعالیت فیزیکی، تغذیۀ ناسالم، زمینه‌های ژنتیکی و تشخیص دیرهنگام، از عوامل عمدۀ ابتلا به این بیماری می‌باشد.

وی با اشاره به باورهای غلط مردم در مورد بیماری شکر می‌گوید: «بسیاری از مردم فکر می‌کنند که دیابت تنها با پرهیز غذایی قابل کنترول است یا انسولین بر استخوان‌ها تأثیر منفی دارد، در حالی‌که انسولین در بسیاری موارد، یگانه راه درمان مؤثر است.»

به گفتهٔ او، یکی از دلایلی که مردم از دواهای خودسرانه استفاده می‌کنند و یا هم به مراکز صحی مراجعه نمی‌کنند، سطح آگاهی آنان در مورد خطرات این بیماری بسیار پایین است.

وی اضافه کرد: «متاسفانه آگاهی مردم پیش از این که مصاب به دیابت مصاب شوند، کمتر است، البته باورهای غلط هم وجود دارد که فکر می‌کنند مریضی دیابت می‌تواند صد در صد تنها با غذا و پرهیز کنترول شود … .»

او در ادامه گفت: «طب سنتی که بخش مهمی از طبابت است و اساس طب مدرن را تشکیل می‌دهد، ما منکر آن نیستیم، اما با پیشرفت طبابت و پیدایش دواهای بسیار مؤثر طب عصری که به شکل صنعتی تولید می‌شود، این دواها با ریسک کمتر نسبت به دواهای گیاهی بوده و ممکن است فواید دواهای گیاهی کمتر باشد.»

به گفتهٔ وی، مریضانی به این مرکز مراجعه می‌کنند که به داکتر مراجعه نکرده و یا پرهیز را رعایت ننموده، درجهٔ شکرشان بلند رفته و حتی با خطر مواجه شده بودند.

در همین حال، ایمل منیب داکتر امراض داخله نیز با تایید سخنان داکتر کامران، پایین بودن سطح آگاهی مردم در مورد این بیماری و عدم مراجعه به داکتر را از مشکلات عمده در این بخش خواند.

وی افزود: «زیادتر مریضان شکر به این بارو هستن که تنها با دم و دعا صحت‌یاب می‌شوند. آن‌ها میگن ما پیش ملا رفتیم،  ملا ما را دعا  و دم کرد، شکر ما از بین رفت، ما از این خاطر دوا را ایلا کردیم، یا بعضی شان می‌گویند که شکر را اصلا کل مردم دارند، ای یک گپ ناق است که داکترها کشیدن که مرض شکر است.»

داکتر منیب می‌گوید، مریضانی را داشته که برای کنترول شکرشان از برخی گیاهان استفاده می‌کردند و در نتیجه شکرشان بسیار بلند رفته بود.

او گفت: «مثلا می‌گویند ما برگ فلان درخت را خوردیم که شکرم تداوی شود، یا بیخ فلان ریشه را خوردیم، یا بیخ فلان نبات را خوردیم، عقیده‌های بسیار عجیب و غریب دربارۀ تداوی شکر دارند.»

توصیهٔ داکتران: در کنار تداوی دوایی، ورزش و پرهیز جدی گرفته شود

داکتر منیب توصیه کرد: «در قدم اول شکر خود را کنترول بکنند، در قدم دوم از خرافات و گپ‌های مردم و گپ‌هایی که هیچ اساس علمی ندارد آن را نشوند…کوشش کنند شکر کنترول باشند، وقتی که شکر کنترول باشد، کدام مشکل به بدن پیدا نمی‌شود، وقتی شکر از کنترول خارج می‌شود، مشکل در بدن صد درصد امکان دارد، پرهیز خود را بگیرند، دوای خوده منظم بخورند، ورزش و یا فعالیت فزیکی بکنند.»

هر دو داکتر به تداوی دوایی تاکید کرده و گفتند، در صورتی که این بیماری نادیده گرفته شود و از تداوی دوایی اجتناب شود، ممکن درجهٔ شکر مریض بلند رفته و حالتش وخیم گردد و حتی منجر به قطع اعضا، عدم کفایهٔ گرده‌ها، ایجاد امراض قلبی و حتی از دست دادن دید گردد.

هردو داکتر توصیه می‌کنند که باید افراد مبتلا به دیابت، قند خون شان را به‌طور منظم کنترول کنند،‌ رژیم غذایی منظم داشته، پرهیز را جداً رعایت کنند و به ورزش  به ویژه پیاده‌گردی پایبند باشند.

برخی بیماران دیابتی در افغانستان؛ از باور به دواهای گیاهی تا خطر قطع عضو

برخی افراد مبتلا به شکر در افغانستان می‌گویند که استفاده از دواهای گیاهی و باورهای غیرعلمی نه‌تنها کمکی به بهبود آنان نکرده، بلکه سبب پیشرفت بیماری و خطر قطع عضو شده‌است.

عبدالعزیز ٥٣ ساله، باشندهٔ ولایت ننگرهار به پژواک گفت، از ۵ سال به این‌طرف به بیماری شکر مبتلا شده‌است، در اوایل از گیاهان یونانی استفاده می‌کرد؛ اما نتیجهٔ مثبت ندید و حالتش وخیم شد تا این‌که به داکتر مراجعه کرد و دوا می‌گرفت، اما پس از یک مدتی که شکرش کنترول شده بود، دوا را قطع کرد.

وی افزود: «دوا را یک مدتی قطع کرده بودم، در زمستان پایم ابله کرد و جای زخم سیاه مره به عذاب کرده بود و هیچ خوب نمی‌شد تا این‌که، کابل آمدم. در شهرنو مرکز تداوی شکر را آدرس دادن آمدیم. چندبار این‌جا پایم را پانسمان کرد در اول می‌گفتن که قطع می‌شود، اما فضل خداوند که تداوی نتیجه داد و حالی خوب شدیم.»

در همین حال، زین‌الدین بختانی باشندهٔ منطقهٔ خیرخانۀ شهر کابل که از مدت ۲۰ سال به این‌طرف از بیماری شکر رنج می‌برد گفت که در اوایل کمتر از دوای طبی و بیشتر از دواهای یونانی استفاده می‌کرد.

وی می‌گوید: «بسیار از دوای‌های  گیاهی استفاده می‌کردم؛ مثال یکی آن نیم دانه، حلبه، کریله را جوش می‌دادم و می‌خوردم، ولی هیچ فایده نمی‌کرد تا که شکرم بسیار بلند رفت و پیشرفته شد.  به داکتر آمدم، حالی تداوی می‌کنم و دوای خوده منظم می‌گیرم.»

همچنان، رحمت‌الله باشندهٔ ناحیۀ دوم شهر کابل گفت، ۱۵ سال می‌شود که شکر دارد و دو سال قبل زمانی که تداوی آن را قطع نموده‌است، شکرش بلند رفته و منجر به عملیات گردیده است.

موصوف افزود: «سال گذشته شکرم بالا رفت و نزدیک بود پایم قطع شود، داکتر عکسش را گرفت گفت در استخوان دکه نکرده است، اگر در استخوان دکه می‌کرد قطع می‌شد. باز عملیات کردن و چرک و چیزهای خرابش را پاک کردن حال یک زره خوب شدیم.»

وی اضافه کرد: «حال هم داکترها می‌گویند که داکتر خودت باید خودت باشی، اگر پرهیز کنی شکرت دوباره بالا نمی‌رود، اگر پرهیز نکنی شکرت بالا میره و پایت قطع می‌شود.»

موصوف می‌افزاید که اکنون در کنار گرفتن دوای منظم، پرهیز می‌کند و ورزش منظم نیز می‌نماید و با این حالت توانسته که شکرش را کنترول کند.