بادام دایکندی؛ تنها محصولی در این ولایت که در برابر خشکسالی تا حدی مقاومت کرده‌است

نیلی (پژواک، اول عقرب ۱۴۰۴): در حالی‌که خشکسالی‌های اخیر، زراعت در دایکندی را با چالش‌های جدی مواجه کرده‌است، باغ‌داران از مقاومت بادام در برابر کم‌آبی سخن می‌گویند و آن را تنها محصولی می‌دانند که توانسته چرخۀ معیشت مردم این ولایت را حفظ کند.

دایکندی از جمله ولایت‌های مرکزی افغانستان است که در سال‌های اخیر با کاهش شدید بارند‌ه‌گی و خشک‌شدن منابع آبی روبه‌رو شده‌است. با این حال، درختان بادام که به کم‌آبی مقاوم‌اند، هنوز در بخش‌هایی از این ولایت پابرجا مانده و منبع اصلی درآمد برخی از مردم به‌شمار می‌روند.

دهاقین دایکندی می‌گویند که خشکسالی تاثیر بزرگی بر محصولات زراعتی از جمله بادام گذاشته و این امر سبب کاهش درآمد آنان شده‌است.

محمداکبر، یکی از دهقانان ولسوالی میرامور می‌گوید که به دلیل کم‌آبی برخی درختان بادام شان خشک شده و نسبت به گذشته حاصل کم از آن جمع‌آوری کرده‌است.

او افزود: «ما از سال‌های خیلی دور بادام داشتیم، همیشه حاصل خوب می‌داد، اما در سال‌های اخیر حاصل شان کم شده، چون آب نیست که خوب منظم آب داده شود، بیخی بعضی‌های شان خشک شده است؛ اما بازهم جای شکر است که حداقل کم و بیش مخارج ما را پوره می‌کند.»

وی علاوه کرد که بسیاری از منابع آبی در دایکندی خشک شده، دهاقین کشت گندم، جو، جواری را کنار گذاشته و به پرورش درختان بادام روی آورده‌اند.

این دهقان تصریح می‌کند که بادام تنها محصولی است که در حال حاضر مردم تمام خطرات خشکسالی را به جان می‌خرد و به پرورش آن ادامه می‌دهد.

نامبرده تاکید کرد، برخی از دهاقین که درختان فراوان بادام دارند، حالا بسیار وضعیت معیشتی شان برابر است و تمام مخارج زنده‌گی شان را از این طریق تامین می‌کنند.

با توجه به معضل خشکسسالی او اکنون تنها گزینۀ مناسب برای زراعت و باغداری در دایکندی را پرورش بادام می‌داند.

سیداحمد، یکی دیگر از دهاقین در شهر نیلی، مرکز دایکندی نیز می‌گوید که به دلیل کم‌آبی حاصلات بادام نسبت به چند سال قبل کاهش یافته، اما حداقل گزینۀ مناسبی برای چرخش اقتصادی دهاقین می‌باشد.

او افزود:«آب چشمه‌ها و کاریز بیخی کم شده، کفایت نمی‌کند، در قدیم خرمن‌های گندم و جو داشتیم، حالا دیگه هیچ. همین بادام گرچند در خیلی جاها حاصلاتش کم شده، ولی هنوز هم همین بادام است که حداقل زنده‌گی مردم را سرپا نگه می‌دارد.»

نامبرده تصریح کرد که در سال‌های اخیر، برای مقابله با کم‌آبی، انواع جدید بادام در میان دهاقین ترویج یافته و شماری از زمینداران از طریق کشت این نوع بادام‌ها، درآمد قابل توجهی به‌دست آورده‌اند.

موصوف از حکومت می‌خواهد که در قسمت مبارزه با خشکسالی و ترویج محصولات زراعتی و باغداری سازگار با اقلیم این ولایت، دهاقین را یاری نماید.

‏دهاقین دایکندی همچنان از حکومت می‌خواهند که زمینۀ سرمایه‌گذاری تاجران خارجی و صادرات بادام را به خارج از کشور فراهم نماید تا مردم بتوانند محصولات خود را به قیمت بهتر به فروش برسانند.

با این حال، کارشناسان زراعتی در دایکندی می‌گویند که خشکسالی‌ها و آفت‌های طبیعی با وجودی که درختان بادام را به شدت متاثر کرده، اما با آن هم این محصول روزنۀ امیدی برای تامین معیشت دهقانان می باشد.

میثم محمدی، آگاه امور زراعتی در دایکندی می‌گوید که در چند سال اخیر، تغییرات اقلیمی و خشکسالی، تأثیرات جدی بر زراعت داشته که شامل کاهش تولیدات، افزایش آفات و بیماری‌های درختان می‌شود.

او افزود، بادام از جمله درختان مقاوم به خشکی است و نسبت به بسیاری از درختان میوه‌های دیگر، با کم‌آبی سازگاری بیشتری دارد، اما برای رشد و تولید با کیفیت، ضرورت به آب کافی دارد.

وی تصریح کرد با وجود اینکه کم‌آبی کشت و زراعت را به‌صورت بی سابقه کاهش داده، اما بادام تا اندازه‌ای به دلیل مقاومتش در مقابل کم‌آبی باقی مانده و اکنون تنها این محصول سفرۀ دهاقین دایکندی را زینت بخشیده است.

نامبرده همچنان تاکید کرد که خشکسالی‌های طولانی‌مدت تاثیر جدی بر کاهش میزان تولید بادام دارد و کیفیت مغز بادام نیز پایین می‌آید و سبک‌تر می‌گردد که در نتیجه بر فروش و قیمت آن نیز تأثیر می‌گذارد.

محمدی گفت: «استفاده از سیستم‌‌های نوین زراعتی مانند آبیاری قطره‌ای‌ می‌تواند از هدررفتن آب جلوگیری کند و آب را به ریشه درخت برساند، تبخیر را کاهش می‌دهد و باعث می‌‌شود در شرایط کم‌‌آبی، درختان عملکرد بهتری داشته باشد. این روش‌ها می‌تواند در کاهش تأثیر خشکسالی بسیار مؤثر واقع شود.»

به باور وی، ترویج نهال‌های اصلاح‌شده و جدید می‌تواند کمک بزرگی به دوام باغداری در دایکندی داشته باشد.

او از حکومت و دهاقین می‌خواهد که تلاش نمایند ورایتی‌های جدید بادام را ترویج نمایند؛ زیرا به گفتۀ او، هم حاصل خوب دارد و هم به قیمت بالا در بازارها به فروش می‌رسد.

با این همه، مسوولان در وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان می‌گویند، در سال‌ جاری بیش از ۲۳ هزار متریک تُن بادام در ولایت دایکندی برداشت شده‌است.

‏مولوی شیرمحمد حاتمی، سخنگوی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری افغانستان گفت که در سال‌ جاری بیش از ۱۵ هزار هکتار باغ‌های بادام وجود داشت که از آن ۲۳ هزار و ۳۰۰ متریک تُن بادام برداشت گردیده‌است.

او افزود که حاصلات بادام نسبت به سال گذشته تفاوت قابل توجه نداشته است.

وی علاوه کرد که خشکسالی‌ها تاثیر زیادی بر حاصلات بادام گذاشته، اما ‏ آنان در تلاش اند تا با رفع  مشکلات دهاقین حاصلات بادام این ولایت را افزایش دهند.

حاتمی تصریح کرد که با وجود چالش‌هایی مانند خشکسالی و آفات، بادام ولایت دایکندی به‌دلیل کیفیت و طعم ممتازش همچنان در بازارهای داخلی و خارجی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

به گفتۀ او، ولسوالی‌های شهرستان، نیلی و میرامور بیشترین تولیدکنندۀ بادام در سطح دایکندی می‌باشد.

سخنگوی وزارت زراعت کشور تاکید می‌کند که حکومت برای مقابله با کم‌آبی تلاش‌های زیادی را انجام داده و برای مبارزه با این امر، در مناطق مختلف دایکندی سیستم قطره‌ای آبیاری و چکدم‌ها را برای ذخیره آب ایجاد کرده‌است.

مسوولان می‌گویند که برای یاری دهاقین برنامه‌های مختلف آگاهی‌دهی و ورکشاپ‌های آموزشی را جهت بالا بردن معلومات مسلکی آنان در زمینه باغ‌داری راه‌اندازی کرده‌است.

‏این در حالی است که براساس معلومات مسوولین، بیش از ۸۰ درصد مردم دایکندی وابسته به زراعت و مالداری می‌باشد و معیشت اکثریت آنان را بادام تامین می‌کند.