زنان کارآفرین در هرات؛ تلاش برای خودکفایی در سایۀ‌ رکود بازار

هرات (پژواک، ۶ عقرب ۱۴۰۴): شماری از زنان در هرات با ایجاد کارگاه‌های کوچک تولید ترشی، تلاش دارند بخشی از نیازهای خانواده‌های‌شان را برآورده سازند، اما آنان از رکود بازار و نبود فرصت‌های مناسب فروش محصولات‌شان شکایت دارند.

ملیحه یوسفی، مادر هشت فرزند، یکی از این زنان است. او می‌گوید، ده سال پیش برای درمان یکی از فرزندانش به ایران مهاجر شد، اما پس از بازگشت، تصمیم گرفت کاری را آغاز کند که بتواند از آن درآمدی پایدار به‌دست آورد.

موصوف علاوه کرد که یک سال قبل با سرمایه‌ای اندک، تنها با ۱۱۰۰ افغانی، کارگاه کوچک تولید ترشی و مرباجات را راه‌اندازی کرده و حالا این کارگاه نه تنها منبع درآمد خانواده اوست، بلکه برای چند زن دیگر نیز اشتغال ایجاد کرده‌است.

ملیحه می‌گوید، با گذشت زمان توانسته تولیدات خود را گسترش دهد، اما همچنان از نبود بازار مناسب برای فروش محصولات‌اش رنج می‌برد. او خواستار حمایت نهادهای دولتی و سازمان‌های مدد‌رسان برای ایجاد زمینۀ فروش و بازاریابی بهتر برای محصولات شان است.

صفیه، زن دیگری که در این بخش فعالیت دارد، نیز می‌گوید: «از همین راه مخارج چهار عضو خانواده‌ام را تأمین می‌کنم. این کار نه‌تنها منبع درآمد است، بلکه باعث شده از فشارهای روحی و خانه‌نشینی رها شوم.» او نیز خواستار فراهم‌سازی مکان‌های مناسب و مجهز برای زنان متشبث و کارآفرین در هرات است.

برخی زنان برای رهایی از فشارهای اقتصادی و مشکلات روحی دست به کارهای تولیدی زده‌اند. سمیرا، یکی از زنان جوان هرات می‌گوید: «بعد از محدودیت‌های تحصیلی، آموزش آنلاین را آغاز کردم، اما نبود تعامل اجتماعی روحیه‌ام را ضعیف ساخته بود. حالا با تولید ترشی، هم آرام‌تر شده‌ام و هم بخشی از هزینه‌های زنده‌گی‌ام را خودم تأمین می‌کنم.»

در همین حال، مسوولان اتاق صنایع و تجارت زنان در حوزۀ غرب کشور از افزایش چشم‌گیر حضور زنان در فعالیت‌های تولیدی خبر می‌دهند.

بهناز سلجوقی، رئیس این اتاق در هرات می‌گوید، پس از بسته شدن دروازه‌های مکاتب بالاتر از صنف ششم و پوهنتون‌ها بر روی دختران و زنان و همچنین بازگشت هزاران مهاجر افغان، شمار زنانی که به مشاغل کوچک روی آورده‌اند، افزایش یافته‌است.

او می‌افزاید که اکنون بیش از یک هزار زن در کارگاه‌های مختلف زیر مجموعۀ این اتاق مشغول فعالیت‌اند و تعدادی از آن‌ها در بخش تولید ترشی‌جات کار می‌کنند که به گفتۀ وی، این محصولات در نمایشگاه‌های صنایع دستی برای فروش به نمایش گذاشته می‌شود.

سلجوقی علاوه می‌کند که ادارۀ شان جهت حمایت از زنان شاغل، همواره برای بازاریابی محصولات شان نمایشگاه‌هایی به همکاری مؤسسات همکار و یا هم نهادهای مربوطه برگذار می‌کند و در این راستا نیز به تلاش‌های شان ادامه خواهند داد.

با وجود تمام دشواری‌ها، زنان هراتی نشان داده‌اند که می‌توانند ستون استوار اقتصاد خانواده و جامعه باشند. آنان اکنون بیش از هر زمان دیگری به حمایت، آموزش و دسترسی به بازار نیاز دارند تا بتوانند مسیر خودکفایی و امید را ادامه دهند؛ مسیری که از درون ظرف‌های ترشی و مربا آغاز شده و به تاب‌آوری و استقلال می‌انجامد.