کابل (پژواک، ۱۰ عقرب ۱۴۰۴): برخی از نهادهای بینالمللی در سال ۲۰۲۴ میلادی نفوس افغانستان را ۴۲٫۶ میلیون تخمین کردهاند، اما ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان این رقم را نادرست میداند و میگوید که در سال جاری هجری شمسی نفوس افغانستان ۳۶٫۴ میلیون تخمین شدهاست.
از سال ۱۳۵۸ هجری شمسی در افغانستان در حالی نفوسشماری دقیق صورت نگرفته که کارشناسان این چنین سرشماری را بنیاد پیشرفت کشور، ارایۀ خدمات عادلانه و برنامهریزی مؤثر میدانند و از حکومت میخواهند که برای این یک سیستم منظم ایجاد کرده و بودجه اختصاص دهد. ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان میگوید که پلان سرشماری شان از سوی شورای وزیران تأیید شده و زمانی که رهبری امارت اسلامی به آنان دستور دهد، کارهای عملی آن را آغاز میکنند.
آژانس خبری پژواک، آمار تخمینی نفوس افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی را از یواندیتا دریافت کردهاست، اما ارقام دیگر مربوط به جمعیت از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۳ را از ویبسایت ادارۀ نفوس بخش امور اجتماعی سازمان ملل متحد دریافت کردهاست.
براساس این ارقام، جمعیت افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی ۴۲.۶ میلیون تن تخمین شدهاست که نسبت به سال ۲۰۱۰، ۱۴.۴ میلیون تن افزایش را نشان میدهد.
این ادارۀ سازمان ملل متحد تاکنون آمار نفوس سال ۲۰۲۵ را اعلام نکرده، اما ارقام مربوط به تعداد مردان و زنان در این سال بهگونۀ جداگانه منتشر کردهاست که نشان میدهد، تعداد زنان نسبت به مردان یک درصد کمتر است.
بخش نفوس ملل متحد نگاشته که برای پیشبینی و تخمین جمعیت جهان از روش «کوهورت – کامپوننت» (Cohort–Component) استفاده میکند که تغییر نفوس در این میتود براساس سه عنصر تولد، مرگ و مهاجرت محاسبه میشود و ارقام نفوس براساس سن و جنسیت در طول زمان تخمین میشود.
اما محمدحلیم رافع، سخنگوی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان این آمارهای ادارههای یادشده را نادرست میداند و میگوید که ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان در سال ۱۴۰۴ هجری شمسی، جمعیت افغانستان را ۳۶.۴ میلیون نفر تخمین کرده که ۴۹ درصد آن زنان و ۵۱ درصد آن مردان هستند.
ارقام این اداره با ارقام ارایۀشده از سوی نهادهایی بینالمللی تفاوت چشمگیری دارد.
پژواک دغه شمېرې د افغانستان د احصایې او معلوماتې ملي ادارې له پاڼې تر لاسه کړي دي.
آژانس خبری پژواک این ارقام را از صفحۀ رسمی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان بدست آوردهاست.
این اداره بهطور میانگین، تعداد مردان دو درصد بیشتر از زنان نشان دادهاست.
محمد حليم رافع، سخنگوی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان در گفتگو با آژانس خبری پژواک اظهار داشت که تنها این اداره منبع معتبر آمار نفوس در کشور است که از ارگانهای مختلف آمار جمعآوری، تحلیل و سپس آن را بهگونۀ چاپی و الکترونیکی منتشر میکند.
او در این مورد که آخرین سرشماری در افغانستان در سال ۱۳۵۸ هجری شمسی انجام شد، اما نتایج آن تکمیل نبود، آن سرشماری تنها ۶۰ درصد از نفوس کشور را در بر گرفت و باقیماندۀ دیگر بهگونۀ تخمینی اعلام گردید که تعداد جمعیت افغانستان میان ۱۳ تا ۱۴ میلیون تن اعلام شد؛ گفت: «در دوران ریاستجمهوری حامد کرزی پلان ساخته شد که سرشماری دقیقی در سطح کشور انجام شود، اما به دلیل ناامنیها و جنگ زمینۀ آن مساعد نشد، یعنی به شکل کلی میگویم که از سال ۱۳۵۸ تاکنون، سرشماری دقیقی در سطح کشور انجام نشده و نه هم ارقام دقیقی از جمعیت وجود دارد.»
وی همچنین در مورد ارقام ارایۀ شده از سوی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات گفت: «سرشماری که ما انجام میدهیم، برای آن فورمولهای دقیق و معتبر داریم، زمانی که ما ارقام جمعآوری کنیم، تمام پروسیجر آن را با مردم به اشتراک میگذاریم که ما چگونه آمار را جمعآوری کردهایم؟ منابع ما چیست؟ منابع ما به چه شکل است؟ ارقام به کدام شکل جمعآوری شدهاست؟ اما آنها [سازمانهای بینالمللی] هیچ کدام از این موارد را روشن نمیکنند.»
سخنگوی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات میگوید: «ما که هرساله سرشماری نفوس را انجام میدهیم، از معادلۀ «ایکسپوننشن» استفاده میکنیم. این معادلهای است که مطابق به معیارهای بینالمللی میباشد و بسیاری از کشورهای پیشرفته از آن استفاده میکنند.»
او میافزاید که در این فورمول، رشد جمعیت در نظر گرفته میشود و در کنار آن، مرگ و تولد نیز مدنظر گرفتهاست.
وی میگوید، شماری از سازمانها و مؤسسات خارجی که جمعیت سالانۀ افغانستان را منتشر میکنند، با ارقام ادارۀ ملی احصائیه و معلومات افغانستان تفاوت زیادی دارد.
او میافزاید: «این سازمانها ارقام را بدون هماهنگی با ادارۀ ما جمعآوری میکنند و پروسۀ و پروسیجر تحلیل و جمعآوری ارقام را نیز روشن نمیکنند که به چه روش و از کدام طریق این سرشماری را انجام دادهاند.»
رافع میگوید: «بیشتر آنان [سازمانهای بینالمللی] برای بدستآوردن پول از جهانیان، نفوس افغانستان را بیشتر نشان میدهند و بخاطر اینکه دونر پیدا کند، آنان فیصدی نفوس که مثلا فقیر هستند، بیشتر نشان میدهند … ما با جهانیان نیز در این باره صحبت کردهایم، با برخی ارگانهای دیکر گفتگو کردهایم که شما به چه اساس این ارقام را جمعآوری میکنید، … آنان برای ما پاسخ نمیدهند، اما این ارقام که آنان اعلان کردند، این به هیچ معنی درست نیست.»
چرا مشخص کردن دقیق جمعیت اهمیت دارد؟
امیدالله قاسمزی، آگاه امور اقتصادی در گفتگو با پژواک گفت که سرشماری برای توسعۀ کشور، برنامهریزی و ثبات ملی اهمیت بنیادی دارد و سرشماری دقیق میتواند تسهیلاتی را برای ارایۀ خدمات به مردم در بخشهای مختلف فراهم سازد.
همچنین، وی افزود که سرشماری دقیق میتواند عدالت و تعادل را در ارایۀ خدمات عامه ایجاد کند.
قاسمزی میگوید: «اگر حکومت سرشماری دقیق از هر ولایت و منطقه نداشته باشد، نمیتواند بودجۀ خود را بهگونۀ درست برای آن مناطق تعیین کند، همچنان، نمیتواند پروژههای عامهالمنفعه را بهگونۀ اساسی تطبیق کند و در مجموع نمیتواند خدمات را به مردم بهطور عادلانه ارایه دهد.»
او میگوید که در چند دهۀ گذشته به دلیل جنگها، ناامنیها، ضعف اقتصادی، سیستم نادرست اداری و مشکلات دیگر، دولتها نتوانستند سرشماری دقیق را در کشور انجام دهند.
به کفتۀ وی، اکنون لازم است حکومت برای سرشماری یک سیستم منظم ایجاد کند، بودجۀ ویژهای برای آن اختصاص دهد و ادارههای مربوطه را تقویت کند تا بتوانند نفوس افغانستان را بهگونۀ دقیق مشخص کرده و مشکلات ناشی از آن را به پایان برساند و سرشماری دقیق کشور مشخص و اعلام کند.
سخنگوی ادارۀ ملی احصائیه و معلومات نیز مشخص کردن ارقام دقیق نفوس را مهم دانسته میگوید: «این خو یک موضوع بسیار مهم است، اگر ما آمار دقیق نداشته باشیم، نمیتوانیم بودجه را بهگونۀ درست به ولایات توزیع کنیم، همچنین در برنامههای استراتژیک و پالیسیهای حکومت نیز نقش مهمی دارد.»
وی افزود: «هرچند اکنون ما برای سرشماری جمعیت یک پروپوزل تهیه کردهایم که به کدام روش و میتود این سرشماری نفوس انجام شود، اما هنوز بودجۀ آن به ادارۀ ما تخصیص نیافتهاست، پلان ما با شورای وزیران درمیان گذاشته شدهاست، شورای وزیران آن را تائید و پاس کردهاست، به دفتر شیخ صاحب رفته و انشاءالله زمانی که ار دفتر شیخ صاحب به ما دستور کتبی داده شود، ما این پرویه را بهگونۀ عملی آغاز خواهیم کرد.»
وی میافزاید، امارت اسلامی در اوایل یک برنامۀ معتبر و استراتبژیک برای سرشماری جمعیت افغانستان به درخواست سازمانهای بینالمللی تهیه کرد تا بر اساس آن سرشماری به گونۀ عملی و درست صورت گیرد، و آنان وعدۀ «کمک» را نیز داده بودند، اما زمانی که پروپوزل آن تهیه شد و برای انجام سرشماری دقیق به ۱۲۰ تا ۱۵۰ میلیون دالر امریکایی نیاز بود، تاکنون از بینالملل پاسخ مثبت را دریافت نکردهاند.
او میگوید، سرشماری در سطح کشور به منابع مالی و نیروی بشری زیادی نیاز دارد.
GET IN TOUCH
NEWSLETTER
SUGGEST A STORY
PAJHWOK MOBILE APP