کاهش آب بند دهله؛ دهاقین: باید برای لایروبی و بلندتر ساختن این بند اقدام شود

 کندهار (پژواک، ۸ عقرب ۱۴۰۴): شماری از دهاقین در کندهار می‌گویند، سطح آب بند دهله به ‌دلیل افزایش رسوبات و نبود بارنده‌گی به‌گونۀ‌ بی‌سابقه کاهش یافته‌ و این وضعیت بر زراعت و باغداری  تأثیر منفی گذاشته‌است. آنان از حکومت می‌خواهند تا برای لایروبی این بند و بلندتر ساختن دیوار آن اقدام کند.

 بند دهله که در سال ۱۹۵۲ میلادی با کمک مالی و تخنیکی ایالات متحدۀ امریکا بر دریای ارغنداب در کندهار ساخته شده، زمین‌های زراعتی و باغ‌های مرکز کندهار و ولسوالی‌های شاولی‌کوت، دند، ژیری، دامان، پنجوایی، ارغنداب و میوند این ولایت را آبیاری می‌کند.

در حال حاضر، این بند به‌دلیل افزایش رسوبات، کاهش بارنده‌گی و تأخیر در پروژه‌های انکشافی با خطر خشک‌ شدن رو به‌رو است، سطح آب آن به‌گونۀ‌ بی‌سابقه پایین آمده و به‌دلیل محدودیت‌های تخنیکی رها کردن آب آن ناممکن است.

 نگرانی‌های دهاقین

 دهاقین می‌گویند، اگر بارنده‌گی نشود و سطح آب بند افزایش نیابد، ولسوالی‌های شاولی‌کوت، ارغنداب، پنجوایی، دند، ژیری، میوند و دامان در آینده با کمبود شدید آب رو به‌رو خواهد شد.

نوراحمد، یکی از دهاقین ولسوالی ارغنداب کندهار در این مورد گفت: «بند دهله دیگر ظرفیت گذشته را برای ذخیرۀ آب ندارد، اکنون بیش از نصف خالی شده‌است. اگر باران‌های موسمی صورت گیرد، ممکن است کمی آب جمع شود، اما اگر باران‌ها نشود، سال آینده باغ‌های زیادی با کمبود شدید آب مواجه می‌شود.»

عبدالسلام، دهقان دیگری از ولسوالی دند کندهار می‌گوید که به ‌دلیل خشک‌‌شدن بند دهله امسال آب به کشتزارهای آنان نرسیده‌است، به همین دلیل مجبور بودند که با هزینۀ‌ زیاد از چاه‌های عمیق برای آبیاری زمین‌ها و باغ‌ها استفاده کنند.

 او افزود:«بند دهله اکنون پُر از گل ولای شده‌است، اگر اندکی باران هم شود، بند آب پُر می‌شود، اما در مدت کوتاهی دوباره آب آن کاهش می‌یابد، این مقدار آب، نه برای یک سال، بلکه حتی برای سه ماه زراعت هم کافی نیست.»

وی می‌گوید، در حال حاضر برای آبیاری باغ‌ها از آب چاه‌ استفاده می‌کند و از حکومت می‌خواهد که دیوارهای بند دهله را بلندتر سازد تا بتواند آب بیشتری ذخیره کند.

 همچنان، وضعیت مشابه در دیگر ولسوالی‌های کندهار نیز دیده می‌شود؛ کاهش آب باعث کم‌شدن حاصلات و افزایش هزینه‌های زراعتی شده‌است.

 نذیراحمد، یکی از دهقان در ولسوالی ارغنداب می‌گوید که به‌دلیل کمبود آب در این ولسوالی حاصلات انار، انگور و دیگر محصولات نسبت به گذشته کاهش یافته‌است.

او گفت:«باغ‌های انار و انگور ما بر آب بند دهله متکی است، اگر این بند خشک شود، تمام کشتزارهای ما از بین می‌روند؛ زیرا هر کس توان استفاده از چاه عمیق را ندارد و آب زیرزمینی به اندازه‌ای نیست که دوامدار از آن استفاده شود.»

باشنده‌گان کندهار می‌گویند، اگر بند دهله به‌‌طور کامل خشک شود، پیامدهای آن برای کندهار و مناطق اطراف فاجعه‌بار خواهد بود.

گل‌احمد، باشندۀ ناحیۀ سوم شهر کندهار می‌گوید: «بند دهله که به ‌عنوان شاهرگ مندهار شناخته می‌شود، اگر خشک شود، نه تنها برای دهقانان مشکل بزرگی ایجاد خواهد کرد، بلکه برای تمام مردم کندهار یک فاجعه خواهد بود؛ زیرا ده‌ها هزار نفر بیکار خواهند شد و باشندگان بسیاری از ولسوالی‌ها به شهر خواهند آمد. بهتر است اکنون غم آن خورده شود.»

اطمینان دهاقین از همکاری شان در بخش مالی

از سوی دیگر، شماری از دهاقین می‌گویند که کارهای بلندتر ساختن دیوار بند دهله باید هرچه زودتر آغاز شود و آنان آمادۀ همکاری مالی در این زمینه هستند.

حاجی پهلوان، یکی از دهاقین ولسوالی ارغنداب کندهار می‌گوید که آنان با دهاقین ولسوالی‌های مختلف نشست‌هایی برگزار کرده و توافق کرده‌اند که در ساخت این بند همکاری مالی می‌کنند.

وی گفت: «این کار را به ‌خواست خود انجام می‌دهیم، برای بند دهله پول می‌دهیم، فعلاً هر دهقان برای هر جریب زمین ۳۰۰ افغانی می‌پردازد و برخی دهاقین بیش از این مقدار نیز پرداخت می‌کنند، گرچه این مبلغ اندک است، اما اگر یکجا جمع شود، می‌تواند مؤثر باشد.»

عبدالرووف، یکی دیگر از دهاقین ولسوالی دند نیز می‌گوید، پس از درخواست‌های پی‌هم آنان، مسئوولین قانع شده‌اند که دهقانان می‌توانند به ‌صورت داوطلبانه برای بند پول پرداخت کنند.

«آب بند دهله در حال حاضر برای زمین‌های دهاقین کافی نیست»

انجنیر نورالله، یکی از کارمندان پیشین حوزۀ دریایی کندهار می‌گوید که جمعیت کندهار نسبت به گذشته افزایش یافته و زراعت نیز گسترش یافته‌است، به همین دلیل آب بند دهله برای آنان کفایت نمی‌کند.

وی افزود: «بند دهله از یک‌ سو از رسوبات پُر شده و از سوی دیگر دهه‌ها از عمر آن گذشته‌است؛ به همین خاطر دیگر برای ولسوالی‌هایی که این بند برای آن‌ها طراحی شده بود، کفایت نمی‌کند. در زمان حکومت گذشته طرح این بود که ارتفاع بند ۱۳ متر بلندتر شود و ظرفیت ذخیرۀ آب از ۳۰۰ میلیون متر مکعب به ۸۰۰ میلیون متر مکعب افزایش یابد، اما به دلیل تحولات سیاسی این کار انجام نشد.»

خیرالله رسولی، مشاور تخنیکی حوزۀ دریایی کندهار به پژواک گفت که با همکاری وزارت مربوطه تلاش‌هایی جریان دارد تا این بند بلندتر شود، آب بیشتری ذخیره کند تا نیاز دهاقین برآورده شود.

وی افزود: «ما هر سال دروازه‌ها و بخش‌های مختلف بند را ترمیم می‌کنیم، برای بلندتر ساختن بند نیز طرحی وجود دارد و با وزارت در تماس هستیم، در حال حاضر روی این موضوع کار می‌شود که بند تا چه اندازه و چگونه بلند شود تا بتواند آب بیشتری ذخیره کند.»

وی می‌گوید که دربارۀ زمان دقیق آغاز کار عملی این پروژه هنوز اطلاعات دقیق در دست ندارد.