افتتاح و باز شدن مسیرهای جدید ترانزیتی، باعث افزایش تجارت گردیده است؛ رشد مبادلات تجارتی میان افغانستان و کشورهای آسیای میانه در سالهای اخیر، بیش از دوبرابر  بوده و شاخص های اقتصادی نشان دهندۀ آن است، که ارقام مبادلات تجارتی میان افغانستان  و کشورهای آسیای مرکزی و هند، به سرعت رو به افزایش است. ارقام ارایه شده از میزان صادرات افغانستان، نشان میدهد که درسال ١٣٩٦، در مقایسه با سال ١٣٩٣، صادرات کشور 45% رشد داشته و بیشترصادرات ما، از مسیرهای جدید ترانزیتی به کشورهای مقصد صورت گرفته است.

اهمیت دهلیزهای جدید ترانزیتی و تجارتی برای افغانستان:

افغانستان در زمان های گذشته، فشار سختی را به خاطر وابسته بودن به یک دهلیز تجارتی و ترانزیتی تحمل می کرد. متاسفانه این فشارها، با توجه به مشکلات روزافزون سیاسی افغانستان با کشور پاکستان، همواره بیشتر می شد؛ تا اینکه درسالهای اخیر، قیودات و مقررات سخت تری را به تجار و اموال تجارتی افغانستان، تحمیل کرد.

تداوم فشار بر اقتصاد و تجارت افغانستان توسط پاکستان، سبب شد که حکومت دهلیزها ودریچه های دیگر تجارتی وترانزیتی برای افغانستان فراهم نماید که حاصل این تلاشها عبارتند از:

1-        تکمیل وبهره برداری از بندرچابهار درهمکاری با جمهوری اسلامی ایران و هند؛

2-        گشایش دهلیز هوایی با کشورهای هند، قزاقستان، عربستان سعودی، ترکیه، اتحادیه اروپا، چین وامارات متحده عربی؛

3-        بهره برداری از دهلیز ترانزیتی-ترانسپورتی راه لاجورد؛

4-        اتصال به خطوط آهن کشور ترکمنستان وازبکستان؛

5-        و پررونق شدن مسیرها و بندرهای مشترک با کشورهای آسیایی میانه.

خوشبختانه درحال حاضر، افغانستان از لحاظ تجارتی وترانزیتی، به هیچ کشورخاصی وابسته نیست و میزان و سطوح تجارت خود را متناسب با مزیت های مورد انتظار، با کشورهای مختلف دور و نزدیک تنظیم کرده است.

بندر چابهار:

بندر چابهار در ولایت سیستان و بلوچستان ایران واقع گردیده و یکی از مهم‌ترین چهارراه‌های کریدور شمال- جنوب تجارت جهانی است. چابهار نزدیک ترین مسیر به آب های آزاد برای کشورهای آسیای میانه از جمله افغانستان می باشد که محصور به خشکه هستند.

بر اساس مطالعات ابتدایی، چابهار در مقایسه به بندر عباس، ۹۰ کیلومتر و در مقایسه به بندر کراچی، ۷۰۰ کیلومتر به مرکز افغانستان نزدیک تر واقع گردیده است که صادرات از این مسیر، به اندازه قابل ملاحظه ای میزان هزینه ترانزیتی را کاهش میدهد و سهولت های ویژه ای را در امر انتقالات اموال تجاری به خارج از کشور، فراهم مینماید.

مزیت های چابهار برای افغانستان

بندرچابهار در یک موقعیت استراتیژیک جغرافیایی قرار دارد و می تواند زمینه دسترسی افغانستان به شرکایی جدید تجارتی را در منطقه و فراتر از آن فراهم نماید. علاوه براینکه سهولت ها و امتیازاتی که به عنوان یک منطقه آزاد تجارتی در چابهار وجود دارد، نیز برای تجار افغانستان فرصت های خوبی را مساعت ساخته است. به صورت کل، چابهار فرصت ها و مزایایی ذیل را برای افغانستان خلق کرده است:

1.        تثبیت موقعیت ترانزیتی افغانستان در منطقه:

بهره برداری و استفاده از بندرچابهار؛ ترانزیت، ترانسپورت و تجارت را در کشور ما رونق بیشتر می دهد وافغانستان می‌تواند گذرگاه انتقال اموال تجارتی کشورهای محاط به خشکه آسیای مرکزی شده و سالانه میلیون‌ها دالر درآمد داشته باشد.

2.        فراهم شدن بازارهای جدید برای افغانستان: بندرچابهار، می تواند افغانستان را به بازارهای جدید در شرق میانه، اروپا و امریکا وصل کند.

3.        ایجاد سرعت و سهولت در ترانزیت وتجارت؛ با بهره‌برداری از این بندر، تجار ما تجارب تلخ و مشکلات گذشته را که در انتقال اموال از بندر کراچی متحمل می شدند، دیگر تحمل نخواهند کرد.

4.        ایجاد موازنه در استفاده از بنادر ترانزیتی وتجارتی: استفاده از بندر چابهار، گام دیگر در رهایی از حصر ترانزیتی وتجارتی افغانستان به بندرکراچی حساب می رود.

5.        فراهم شدن سهولت های گمرگی و ترانزیتی در مسیر حمل محموله های تجارتی- ترانزیتی: استفاده از مسیر چابهار، تحت مقررات سازمان بین المللی جاده ای(TIR(  انجام می شود و به همین جهت سهولت های بسیار خوبی وجود دارد.

6.        کاهش قیمت اجناس وارداتی: بندر چابهار، در مقایسه با بندر عباس درایران و بندر کراچی درپاکستان، از لحاظ مسافت کوتاه تر است که همین مسله باعث کاهش قیمت اجناس وارداتی می گردد.

7.        جلب وجذب سرمایه گذاری داخلی وخارجی: استفاده از بندر چابهار، باعث می شود که سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در بخش ترانسپورت جاده‌ای و ریلی در افغانستان افزایش یابد. با افتتاح بندرچابهار، می‌توان به آسیای میانه مثل کشورهای ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان و قزاقستان از دو طریق جاده‌ای و ریلی وصل شد که عواید قابل توجهی نصیب افغانستان نماید.

8.        امکان ایجاد خطوط کشتی رانی: افغانستان می تواند اقدام به ایجاد خطوط مستقیم  کشتی رانی در آبهای آزاد بین المللی کند و اموال خود را مستقیما از مبدا به مقصد انتقال دهد.

نتیجه گیری

در این برهۀ حساس زمانی که کشور، نیاز به رشد عواید و اشتغال زایی برای مردم را دارد؛ زمینه سازی برای رشد تجارت منطقه ای با افزایش ظرفیت های موجود ترانسپورتی کشور با توجه به موقعیت استراتیژیک مان در منطقه، میتواند راهگشای بسیار مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی کشور بوده و ثبات، رونق اقتصادی و تعادل نسبی در بیلانس تجارت را به ارمغان آورد.

يادداشت: این مقاله بيانگر نظر نویسنده است، پژواک در قبال آن مسووليتى ندارد.

بازدیدها: 845