کابل (پژواک ١٩ ليندۍ ٩٤): سلګونه مدني فعالانو د سيد اباد پېښې د عاملينو او ټولو جنګي جنايتکارانو د علني محاکمې غوښتنه وکړه او ويې ويل، چې د بشر حقونو کمېسيون بايد تر راتلونکې يوې مياشتې پورې د ټولو جنګي جنايتکارانو نومونه په ډاګه کړي.
د دوى په وينا، که چېرې د افغانستان د بشر حقونو کمېسيون تر راتلونکې يوې مياشتې پورې د وروستيو ٣٥ کلونو جنايتکارانو نومونه په ډاګه نه کړي، بايد لغوه شي.
د راپورونو پر بنسټ، تېره جمعه (د روان کال د ليندۍ ١٣ مه) د ميدان ورګو ولايت په سيداباد ولسوالۍ کې له جومات سره په نږدې سيمه کې د ملي اردو د يوې هاوان مرمۍ د لګېدو له امله د ٨ ماشومانو په ګډون ١٠ کسانو ژوند له لاسه ورکړ او پر دې سربېره ٦ نور ټپيان شول..PNG)
شا وخوا ٤٠٠ مدني فعالانو او د هېواد د بېلابېلو ولايتونو اوسېدونکو نن د يادې پېښې په غبرګون کې د کابل ښار له دهبوري څلورلارې څخه د بشرحقونو تر کمېسيون پورې لاريون وکړ او د بشر حقونو د کمېسيون مخې ته په راټولېدو سره يې د سيداباد پېښې د عاملينو په ګډون يې د جنګي جنايتکارانو د مجازاتو غوښتنه وکړه.
لاريون کوونکو د “موږ د سيداباد او نورو جنګي جناياتو د عاملينو علني محاکمه غواړو، موږ انتقالي عدالت غواړو، له هغه پرته بايد لغوه شي، جنګي جنايتکاران د ناامنۍ، فساد او بې عدالتۍ لامل شوي، مرګ پر جنګي جنايتکارانو، مشرانو، واليانو او هغو قوماندانانو چې پر جنګي جنايتونو تورن دي، دوى بايد ګوښه او محاکمه شي، د بشر حقونو کمېسيون بايد جنګي جنايتونه په ډاګه کړي، ولي جنګي راپور ولې نه خپريږي؟” شعارونه ورکول.
دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان د بشر حقونو کمېسيون څو کاله وړاندې د افغانستان د وروستيو دريو لسيزو جنګي جنايتونو راپور چمتو کړى، خو دغه راپور تر اوسه پورې نه دى خپور شوى.
د ميدان وردګو د سرتاسري ټولنيزې شورا مشر داکټر ضياءالدين کمال د نن ورځې له لاريون څخه موخه؛ د عدالت، امنيت او په هېواد کې د سولې ټينګښت وباله او زياته يې کړه: “نن (لسم ډسمبر) د بشر حقونو له نړيوالې ورځې سره برابره ده، خو د بشر حقونو کمېسيون د جنګي جنايتونو او د هغو د عاملينو د څېرو د ښکاره کولو په اړه غلى ناست دى.”
هغه د بشر حقونو پر کمېسيون نيوکه وکړه او ويې ويل: “زموږ اعتراض يواځې د ميدان وردګو د پېښې په اړه نه دى، زموږ اعتراض د عدالت د نه ټينګښت په اړه دى، کوم کسان چې پر جنګي جنايتونو تورن دي، هغوى بايد له خپلو دندو ګوښه او په علني ډول محاکمه شي.”
نوموړي دغه راز د سيداباد پېښې عاملينو ته د علني محاکمې په تر سره کولو ټينګار وکړ او ويې ويل: “هيله من يو چې ولسمشر په خپلو ژمنو وفا وکړي، څو په نورو يوولسو ورځو کې له خلکو سره وويني او يادې قضيې ته لاسرسى وکړي.”
د کابل پوهنتون استاد فيض محمد ځلاند او دغه راز يوه بل ګډونوال پژواک خبري اژانس ته وويل، چې د جنګي جنايتونو عاملان بايد په ډاګه او محاکمه شي.
نوموړي هم د بشر حقونو کمېسيون له لوري د بشر حقونو د سرغړونکو د نوملړ پر نه خپرولو نيوکه وکړه او زياته يې کړه: “که چېرې نوملړ په ډاګه نه شي، افغانستان نور بيا داسې يوه کمېسيون ته چې د جنګي جنايتکارانو ملاتړى وي، اړتيا نه لري.”
لاريون کوونکو د ياد لاريون په پاى کې يو پرېکړه ليک هم صادر کړ او د سيداباد پېښې عاملينو ته د محاکمې ترڅنګ يې د بشر حقونو کمېسيون ته يوه مياشت موده ورکړه، څو د تېرو ٣٥ کلونو د بشر حقونو د سرغړونکو نوملړ په ډاګه کړي.
په پرېکړه ليک کې راغلي، چې د دغه نوملړ د نه خپرولو پر مهال بايد دغه کمېسيون لغوه شي، ځکه د افغانستان خلک بيا دا ډول کمېسيون ته اړتيا نه لري.
په پرېکړه ليک کې له حکومت غوښتل شوي، څو د بخښنې فرهنګ له منځه يوسي، ځکه د هغوى په وينا؛ معافيت د جنګي جنايتونو د زياتېدو لامل ګرځي.
اعتراض کوونکو دغه راز د هغو چارواکو د ګوښه کولو غوښتنه هم وکړه، چې پر جنګي جنايتونو تورن دي او له امنيتي بنسټونو، بهرنيو ځواکونو او د دولت له وسله والو مخالفينو يې وغوښتل، څو د جګړې پر مهال د ملکيانو ژوند ته پام وکړي.
له دې وړاندې هم د مدني ټولنې بنسټونو او خلکو د سيداباد پېښه په کلکه غندلې او هغه يې يو جنګي جنايت بللى دى. حکومت د يادې موضوع د څېړنې په موخه يو پلاوى په دنده ګومارلى دى.
ولسمشر محمد اشرف غني د وردګو له اوسېدونکو سره د ليدو پر مهال ويلي، چې د سيداباد د پېښې عاملين به محاکمه کړي او د يادې پېښې د قربانيانو په نومونو به يوه مدرسه هم په خپلو شخصي پيسو ورغوي.
دغه راز نوموړي ويلي، چې په سيداباد کې د ملي اردو د اوسني کنډک پر ځاى به د ملي اردو يو بل کنډک ځاى پر ځاى کړي.
دغه راز د ميدان وردګو والي حيات الله حيات هم ويلي، چې د دغه کنډک د بدلولو چارې پيل شوې دي.
حيات الله حيات ويلي، چې د يادې پېښې په تړاو څلور کسان (د پوستې قوماندان، د مخابرې مسوول، توپچي سرتېرى او د کنډک د ټولي ارکان مشر) نيول شوي او بايد محاکمه شي.
د هغه په وينا، که چېرې د يادې پېښې عاملين محاکمه نه شي، استعفى به ورکړي.
Views: 0