بناها‌ی احمدشاهی در قندهار با خطر نابودی مواجه است

قندهار (پژواک، ۶ دلو ۱۴۰۱): باشنده‌گان و فرهنگیان قندهار می‌گویند، که بناهای باستانی احمدشاهی در این ولایت در معرض خطر تخریب قرار دارد که به حفاظت آن باید توجۀ جدی صورت گیرد.

ساختمان دوران احمدشاه بابا، امپراتور و بیانگذار افغانستان کنونی در ناحیۀ اول شهر قندهار که شامل خانۀ وی، طبیلۀ اسب‌ها و غیره می‌باشد و سه صد سال قدامت تاریخی دارد، اکنون در وضعیت بدی قرار دارد و بخش زیادی آن تخریب شده‌است.

از میان این بناها و ساختمان‌های تاریخی، طبیلۀ اسب‌های‌ دورۀ احمدشاهی که بر طبیلۀ شاهی مشهور می‌باشد،  بیش از سایر بناها آسیب دیده‌است.

سردارولی پشتونزی کارشناس تاریخ افغانستان می‌گوید، وضعیت فعلی بناهای احمدشاهی تاسف‌بار است و علاوه بر مسؤولین کنون جهانیان نیز باید به آن توجه کنند.

وی به آژانس خبری پژواک گفت، نشانه‌های باقی‌مانده از طبیلۀ شاهی همچنان پابرجاست و این بنا در قسمت جنوبی دهانۀ ارگ در بازار توپخانۀ قندهار قرار دارد و به سمت جنوب امتداد یافته‌است.

وی می‌افزاید: «در این کوچه طبیلۀ اسب‌های دورۀ احمدشاهی وجود داشت که هنوزهم به نام طبیلۀ شاهی مسما است؛ این بقایای طبیلۀ شاهی به صورت یک کاروانسرای بزرگی بود و اطراف آن اتاق‌هایی وجود داشت که هنوزهم قسمت‌هایی از آن سالم مانده‌است.»

به گفتۀ وی، اگر به حافظت از این و چنین بناهای تاریخی دیگر توجه نشود، ممکن با گذشت زمان به طور کامل از بین برود.

از تعمیر طبیلۀ شاهی - که اکنون تنها یک اتاقش سالم مانده - یک همسایۀ منطقه از آن برای بافتن قالین‌ استفاده می‌کند.

علاوه بر این، بخش‌هایی از منزل احمدشاه بابا در کوچۀ سدوزی بازار ارگ در شهر قندهار نیز در معرض خطر تخریب قرار دارد.

این خانه که  ۳۰۰ سال قدامت دارد و قبلا وارثان او در آن زنده‌گی می‌کردند، در سال ۱۳۹۲ هجری شمسی بر اساس حکم داکتر محمد اشرف غنی رییس جمهور پیشین به مبلغ ۱۰ میلیون افغانی استملاک شد.

در آن زمان میان ادارۀ ولایتی قندهار، وزارت شهرسازی، وزارت مالیه و میان مالکین خانۀ احمدشاه بابا یک تفاهم‌نامۀ نُه ماده‌یی به امضا رسید که بر اساس آن ۱۸ باب منزل به‌شمول خانۀ احمدشاه بابا و حرام‌سرای که  مساحت آن ۷ هزار متر مربع می‌شود - به ملکیت دولت درآمد.

رئیس جمهور پیشن در آن زمان گفته بود که خانۀ احمدشاه بابا را مانند قصر سلام‌خانه به صورت موزیم می‌سازد که مکانی ارزشمند برای گردشگران در سطح ملی و بین‌المللی می‌باشد و آنان خواهند توانست که از نزدیک معلومات مربوط به دستاوردها و تاریخ احمدشاه بابا را بدست بیاورند.

هرچند در آن زمان خانۀ احمدشاه بابا استملاک شد، اما کار بازسازی آن آغاز نشد.

عزیز‌احمد عزیز یکی از فرهنگیان قندهار می‌گوید که این وظیفۀ حکومت است که از آبدات تاریخی حفاظت کند و آن را از نابودی نجات دهد.

به گفتۀ او، یک ملت با آثار و آبدات تاریخی شناخته می‌شود که تاریخ آن چقدر قدامت دارد،اما اگر آبدات تاریخی نابود می‌شود، هویت و تاریخ آن ملت نیز از بین می‌رود.

او افزود: «تاریخ قندهار تاریخ افغانستان است، بناها و مناطق باستانی قندهار از تاریخ ما نماینده‌گی می‌کند، بنابر این نگهداری از آن وظیفه نظام است و باید توجۀ جدی داشته باشد.»

محمد وارث، محافظ خانۀ احمدشاه بابا می‌گوید، در حال حاضر قسمت‌هایی از این خانه تخریب شده و در نزدیکی این خانه دکان‌ها و مارکیت‌ها ساخته شده‌است.

به گفتۀ او، در حال حاضر تعداد کمی از گردشگران از خانه بازدید می‌کنند، اما اگر قسمت‌های تخریب شدۀ آن  بازسازی نشود، ممکن بخش‌های دیگر آن نیز تخریب شود.

او گفت: «خانۀ احمدشاه بابا در سه طبقه ساخته شده که بخش‌هایی از زیرخانه و اتاق‌های آن به دلیل آب باران تخریب شده‌است.»

عبدالواسع، باشندۀ دیگر شهر قندهار نیز می‌‎گوید، با در نظرداشت دستاوردهای احمدشاه بابا، خانۀ او باید به گونۀ اساسی بازسازی شود.

او به آژانس خبری پژواک گفت، رئیس جمهور پیشین وعده سپرده بود که این خانه را می‌سازد و آن را  به پارک و موزیم ملی تبدیل می‌کند، اما این کار صورت نگرفت.

او افزود، بدبختانه قسمت‌هایی از این خانه در معرض خطر تخریب قرار دارد، اگر به آن توجه نشود و کار بازسازی آن هر چه زودتر آغاز نشود، ممکن خانه به طور کامل تخریب گردد.

مسؤولین ریاست اطلاعات و فرهنگ می‌گوید، تلاش می‌کنند تا از بناهای تاریخی قندهار محافظت کنند و بناهایی که قابل ترمیم می‌باشد، بازسازی نمایند.

مولوی نوراحمد سعید، رئیس اطلاعات و فرهنگ  قندهار می‌گوید که وزیر اطلاعات و فرهنگ چندی قبل به قندهار آمد و حین بازدید از خانۀ احمدشاه بابا وعده سپرد که این خانه را بازسازی می‌کند.

او افزود: «همراه با وزیر اطلاعات و فرهنگ به خانۀ احمدشاه بابا رفتیم، این موضوع را با او شریک ساختیم که این خانه نیاز به بازسازی دارد، او وعده سپرد که در بخش محافظت و بازسازی آبدات تاریخی، خانۀ احمدشاه بابا در اولویت قرار خواهد داشت.»

مسؤولین می‌گویند، بیش از ۳۰ ابدۀ تاریخی در قندهار ثبت می‌باشد که قدامت شماری از آن به هزاران سال می‌رسد.

قصر نارنج، چهل زینه، مندیگک، برج مینا، تپۀ سپیروان، مسجد میرهزار و دیگر از جمله آبدات تاریخی می‌باشد که در وضعیت بدی قرار دارد و به آن توجۀ جدی صورت نگرفته‌است.