کابل (پژواک، ۲۲ جدی ۱۴۰۳): از آغاز سال گذشتۀ خورشیدی به این‌سو بیش از ۲۴ هزار خانواده در افغانستان به دلیل خشکسالی، زلزله‌ها، سیلاب‌ها و سایر حوادث طبیعی بی‌جا شدهاند که بیش از نیمی از آن‌ها در ولایات هرات و هلمند هستند.
خانواده‌های متضرر از این حوادث خواستار کمک اند و آگاهان امور بر مبارزه با خسارات ناشی از تغییرات اقلیمی تأکید کرده می‌گویند که حکومت سرپرست افغانستان و جامعۀ جهانی باید تلاش‌های خود را در این زمینه تسریع کرده و جلو بحران احتمالی را بگیرند.
حکومت می‌گوید، برای جلوگیری از تاثیرات منفی تغییرات اقلیمی در کشور تلاش کرده و در این زمینه معلومات، طرح‌ها و پروپوزل‌ها را به نهادهای بین‌المللی رسانده‌است.
تغییرات اقلیمی
اقلیم زمین به سرعت در حال تغییر است. گرمایش زمین در برخی مناطق باعث خشکسالی و در برخی مناطق باعث توفان‌ها، بارنده‌گی‌ها و سیلاب‌های شدید می‌شود و یخچال‌های طبیعی را ذوب می‌کند که با آن سطح آب دریاها افزایش می‌یابد.
تحقیقات نشان می‌دهد که تغییرات اقلیمی به‌ویژه افزایش بارنده‌گی‌ها و ذوب یخچال‌های طبیعی می‌تواند خطراتی چون زمین‌لرزه‌ها و آتش‌فشان‌ها را افزایش دهد.
افغانستان از جمله کشورهایی است که بسیار کم (۰.۱۹درصد) گازهای گلخانه‌یی را تولید می‌کند، اما براساس معلومات ادارۀ هماهنگی امور بشردوستانه ملل متحد (اوچا)، این کشور در میان کشورهایی که با بحران تغییرات اقلیمی مواجه هستند، رتبۀ چهارم دارد.
از آغاز سال گذشته به این‌سو روزانه به‌طور میانگین ۳۹ خانواده بی‌جا شدهاند
براساس معلومات وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان، از آغاز سال گذشتۀ ۱۴۰۲ تا ماه جدی سال جاری ۱۴۰۳ خورشیدی ۲۴۲۹۷ خانواده از اثر حوادث طبیعی بی‌جا شدهاند.
براساس معلومات منبع، ۷۴۲۹ خانواده در هرات، ۵۱۹۴ در هلمند، ۲۱۲۹ در نیمروز، ۱۹۶۰ در غور، ۱۷۳۴ در بدخشان ، ۱۳۷۶ در تخار، ۱۲۱۵ در ارزگان ، ۴۶۲ در فاریاب ، ۳۸۰ در کندهار، ۳۶۶ در دایکندی، ۳۴۰ در فراه، ۱۹۰ در کندز، ۱۶۱ در بامیان، ۱۴۵ در میدان‌وردک، ۱۴۵ در غزنی، ۱۳۰ در سمنگان، ۱۱۷ در لغمان، ۱۰۲ در پروان، ۹۷ در سرپل، ۹۷ در پکتیا، ۹۴ در کاپیسا، ۷۰ در پنجشیر، ۵۸ در پکتیکا، ۳۷ در کنر، ۳۴ در بادغیس، ۱۸ در جوزجان، ۱۳ در زابل، ۱۱ در خوست و ۳ خانواده در بغلان بی‌جا شدهاند.
از میان همۀ این خانواده‌های بی‌جاشده نزدیک به ۳۱ درصد در هرات و بیش از ۲۱ درصد آنان در هلمند هستند و متباقی آن‌ها در ۲۸ ولایت دیگر قرار دارند. زمین‌لرزه در هرات و خشکسالی در هلمند بیشتر از عوامل بی‌جاشده‌گی این خانواده‌ها است.
براساس گزارشات ، در ماه میزان سال گذشته یک زلزله هرات و ولایات همجوار آن را لرزاند و به مردم در نُه ولسوالی هرات خسارات مالی و جانی وارد کرد، اما بیشترین خسارات در ولسوالی‌های غوریان و زنده‌جان ولایت هرات وارد شده بود.
ادارۀ ملی آماده‌گی مبارزه با حوادث در آن زمان گفته بود که در پی زمین‌لرزه در هرات در مجموع ۲۰۵۳ تن کشته و زخمی شدهاند و ۱۳۲۰ خانه به‌طور کامل تخریب گردیده‌است.
در ماه قوس سال گذشته مولوی محمدقاسم ریاض، معاون ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت هلمند گفته بود که در دو سال گذشته به دلیل خشکسالی دو هزار خانواده در چهار ولسوالی این ولایت مجبور به ترک مناطق شان شدهاند.
معلومات وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان نشان می‌دهد که از آغاز سال گذشته به این‌سو خانواده‌هایی به دلیل حوادث طبیعی در کابل، لوگر، بلخ و ننگرهار بی‌جا نشده‌اند.
منبع بدون ارایۀ جزئیات می‌گوید که در این مدت، به دلیل حوادث غیرطبیعی نیز ۱۳ هراز و ۱۶۸ خانواده بی‌جا شدهاند که بیش از نیمی آن‌ها در ولایات کابل، کندز و جوزجان هستند و بقیه در ۲۴ ولایت دیگر کشور می‌باشند.
این وزارت در مورد این حوادث غیرطبیعی جزئیات بیشتری را ارایه نکرده، اما گفته‌است که در کابل هزاران خانواده به دلیل تخریب کمپ‌هایی که به‌طور غیرقانونی ساخته شده بود، بی‌جا شدهاند.
عبداللطیف حقانی، سخنگوی وزارت مهاجرین و عودت‌گننده‌گان می‌گوید که در گذشته مردم به دلیل جنگ‌ها بی‌جا می‌شدند، اما پس از حاکمیت دوبارۀ امارت اسلامی در کشور، خانواده‌های زیادی به دلیل خشکسالی‌ها، سیلاب‌ها، زلزله‌ها و سایر حوادث طبیعی بی‌جا شدهاند.
بربنیاد آمار ادارۀ ملی احصائیه و معلومات، سال گذشته بیش از ۷۷۰۰ خانواده به مناطق خود بازگشته‌اند. ممکن سال جاری نیز تعدادی از خانواده‌ها به مناطق خود بازگشته باشند، اما تعداد آنان منتشر نشده‌است.
امسال تعداد خانواده‌های بی‌جاشده نسبت به سال گذشته کم است
تعداد بی‌جا شده‌گان از آغاز سال جاری تاکنون به این دلیل کم است که خانواده‌های زیادی به دلیل وقوع زلزلۀ سال گذشته در هرات بی‌جا شدند، اما در سال جاری این چنین رویداد بزرگ رخ نداده‌است.
این حوادث همچنین خسارات هنگفت جانی و مالی نیز وارد کرده‌است
ملا جانان سایق، سخنگوی ادارۀ ملی آماده‌گی مبارزه با حوادث بدون ارایۀ جزئیات می‌گوید که از آغاز سال ۱۴۰۳ تا کنون، در نتیجۀ حوادث طبیعی و غیرطبیعی حدود ۱۱۷۵ تن جان خود را از دست داده و ۱۹۱۱ تن دیگر زخمی شدهاند، بیش از ۲۱ هزار خانه به‌طور کامل یا قسمی تخریب شده و نزدیک به ۱۷ هزار رأس مواشی تلف گردیده‌است.
بی‌جاشده‌گان از مشکلات شکایت دارند
عبدالواحد، باشندۀ قریۀ شالبافان ولسوالی انجیل هرات که سال گذشته به‌دلیل زلزله‌ها با خانواده‌اش به منطقۀ حوض کرباس شهر هرات بی‌جا شده‌است می‌گوید، زلزله خانۀ وی را از بین برد و اکنون در شهر هرات در یک خانۀ کرایی زنده‌گی می‌کند و با مشکلات فراوان اقتصادی روبه‌رو است.
محمود، باشندۀ قریۀ دانۀ ولسوالی نوزاد هلمند می‌گوید که از حدود دو سال به این‌سو به‌دلیل خشکسالی به شهر لشکرگاه مهاجر شده‌است.
او می‌گوید: «آب نداشتیم، در منطقۀ ما تقریباً دو تا سه‌صد خانه بودند، اما اکنون در آنجان ده خانه هم باقی نمانده‌اند و به‌دلیل خشکسالی به مناطق دیگر بی‌جا شدهاند. در آنجا زنده‌گی ما خوب بود، آب بود، گندم بود، کشت‌زارها بود، اما در اینجا روزمزدوری است، تمام روز دنبال پیدا کردن روزمزدوی سرگردان هستیم.»
اسماعیل، باشندۀ مرکز ولسوالی قادس ولایت بادغیس است که از دو و نیم سال به این‌سو به‌دلیل خشکسالی به شهر هرات مهاجر شده و در آنجا با خانواده‌اش در یک چهاردیواری زیر خیمه زنده‌گی می‌کند.
او می‌گوید: «در آنجا با مشکلات خشکسالی روبه‌رو بودیم، به‌دلیل سختی‌های زنده‌گی فرزندان خود به اینجا آمدیم، برخی ما به پاکستان رفتند، اما در آنجا هم جایی برای زنده‌گی پیدا نکردیم، اکنون در کوچۀ انصاری شهر هرات در یک چهاردیواری زنده‌گی می‌کنیم، ما حتی پول کرایه نداریم که در جایی که حداقل سرپناهی برای خود و فرزندان ما پیدا کنیم؛ زنده‌گی کرده نمی‌توانیم، اولادهای ما با پاهای برهنه می‌گردند، توان خرید بوت فرزندان خود را نداریم.»
او می‌گوید: «در خانه مریض دارم، پشت یک لقمه نان برای فرزندان خود سرگردان هستیم، آب نداریم، از ولایت خود آمدیم تا در اینجا راحت شویم، اما در اینجا خستگی و سرگردانی ما نسبت به آنجا افزایش یافت.»
اسماعیل می‌گوید که شهروندان ثروتمند باید به خانه و زندگی آن‌ها سر بزنند و آنان را کمک کنند.
محمد‌علم، یک تن از باشنده‌گان جنداگ ولسوالی مرغاب ولایت بادغیس است که از اثر سیلاب‌ها به فیروزکوه، مرکز این ولایت بی‌جا شده‌است.
او می‌گوید، هفت ماه می‌شود که از قریه و کاشانۀ خود آواره شده، دو ماه با فامیل خود درکوه‌ها بوده چهار ماه را در شهرفیروزکوه در زیر یک خیمه سپری نموده، اما اکنون در یک خانه در کمپی که برای سیلاب‌زده‌گان ساخته شده، زنده‌گی می‌کند.
این بی‌جاشده‌گان می‌گویند، اگر خشکسالی به پایان برسد، می‌خواهند به مناطق خود برگردند.
براساس گزارش ها، از آغاز سال گذشته به این‌سو به هزاران خانواده آسیب‌دیده کمک صورت گرفته و برای بسیاری از کسانی که خانه‌های شان از اثر زلزله یا سیلاب‌ها تخریب گردیده، خانه ساخته شده‌است.
«اگر از اثرات نامطلوب تغییرات اقلیمی جلوگیری نشود، فاجعه به میان خواهد آمد»
سید محمد سلیمان خیل، متخصص امور محیط زیست و تغییرات اقلیمی می‌گوید، افغانستان در برابر تغییرات اقلیمی آسیب‌پذیر است، روز به روز متأثیر می‌شود و اگر جلو آن گرفته نشود، فاجعۀ بشری به‌میان خواهد آمد.
سلیمان‌خیل می‌گوید که حکومت باید از امکانات دست داشته‌اش استفاده نماید و حل این مشکل را در اولویت‌های خود قرار دهد.
او می‌گوید، برای امارت اسلامی لازم است تا تعاملات خود را با همه کشورها به‌ویژه کشورهایی که به کشورهای متاثر از تغییرات اقلیمی کمک می‌کنند، افزایش دهد تا افغانستان نیز بتواند در این زمینه کمک دریافت کند.
او می‌گوید، جامعۀ جهانی نباید این موضوع را سیاسی کند و باید برای کاهش اثرات تغییرات اقلیمی به افغانستان کمک‌های لازم ارایه کند.
وی می‌افزاید: « در حال حاضر ولایت‌های مرکزی با خشکسالی شدید مواجه هستند و با تشدید خشکسالی‌ها مهاجرت های داخلی بیشتر می‌گردد که این امر زراعت و سایر بخش‌ها را نیز متاثر می‌کند، اگر در این زمینه اقدامات صورت نگیرد، سطح آب‌های زیرزمینی بیشتر کاهش خواهد یافت، محصولات زراعتی از بین خواهد رفت و ما منابع آبی را نیز از دست خواهیم داد.»
او می‌گوید، وزارت زراعت باید تخم‌هایی راکه در برابر خشکسالی مقاوم باشد، توزیع کند.
به گفتۀ او، برای اینکه اثرات تغییرات اقلیمی کاهش یابد، حکومت باید در مناطق آسیب‌دیده از طریق مساجد، علما، مدارس و جوامع محلی به مردم اگاهی دهد.
به گفتۀ سلیمان‌خیل، حکومت باید در بسیاری از ولایات آسیب‌دیده از اثر تغییرات اقلیمی مراکز اضطراری را ایجاد کند و سیستم‌های پیش‌بینی را بیشتر تقویت کند تا مردم و حکومت از قبل آماده‌گی داشته باشند.
«تلاش‌ها برای جلوگیری از اثرات منفی تغییرات اقلیمی جریان دارد»
انجنیر روح‌الله امین، رئیس تغییرات اقلیمی ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست می‌گوید که از اثر تغییرات اقلیمی افغانستان در بخش‌های مختلف متاثیر شده و جامعۀ جهانی باید در زمینه‌های مالی و تخنیکی با افغانستان کمک نماید.
او می‌گوید، ادارۀ ملی حفاظت از محیط زیست تلاش کرده تا از اثرات منفی تغییرات اقلیمی جلوگیری نماید و در این زمینه طرح و پروپوزل و معلومات در مورد وضعیت آسیب‌پذیر افغانستان به ادارات بین‌المللی ارایه کرده و با ارگان‌های ذیربط هماهنگی نموده‌است.
او می‌افزاید که این اداره همچنین بارها نشست‌هایی را با نهادهای ذیربط در داخل کشور برگزار کرده تا پروژه‌های موجود در این بخش به‌گونۀ بهتر عملی گردد و از اثرات منفی تغییرات اقلیمی جلوگیری شود.
GET IN TOUCH
NEWSLETTER
SUGGEST A STORY
PAJHWOK MOBILE APP