رنگ‌های کیمیاوی در خوراکی‌های کودکان؛ زنگ خطر برای سلامت نسل آینده

کابل (پژواک، ۸ سرطان ۱۴۰۴): افزایش خوراکی‌هایی چون پاپر، چپس و بسکویت با طعم‌های مختلف و بسته‌بندی‌های رنگارنگ، بازار دکانداران را گرم کرده، اما متخصصین صحی و وزارت صحت عامه می‌گویند که در ترکیب برخی از این خوراکی‌ها رنگ‌های کیمیاوی به‌کار رفته که در درازمدت سلامت کودکان را به خطر می‌اندازد.

در بیش‌تر دکان‌های شهر کابل، انواع چپس، پاپر، پفک و سمیان با نام‌های گوناگون، در پاکت‌های رنگارنگ جابجا شده‌است؛ طعم‌های تند، ترش، شور و شیرین این خوراکی‌ها، هر کدام توجۀ کودکان را به خود جلب می‌کند.

کودکان علاقه‌مند به این خوراکی‌ها 

الیاس ده ساله، باشندهٔ قلعۀ فتح‌الله شهر کابل که یک پاکت پاپر به دست داشت، به آژانس خبری پژواک گفت: «مه خودم بسکیت، کیک، ماهی کباب، چکن، چپس، بریانی و این چیزها را زیاد خوش دارم، به خاطری که هرکدام مزهٔ خاص خود را دارد.»

محمدحمزۀ هشت ساله، کودکی دیگری که بسکویت و پاپر خریداری کرده بود، می‌گوید: «بسکیت، پاپرک، پفک، سمیان، کیک و چپس را زیاد خوش دارم، مزه میته، هر چیز مزه میته، هر روز می‌خرم مزه‌اش خوب است.»

وی می‌گوید که هرچند والدینش برایش توصیه می‌کنند که نباید این خوراکی‌ها را استفاده کند، اما به دلیل این‌که خودش خوش دارد همه روزه یکی دو پاکت پاپر می‌خورد.

همچنان، کودک دیگر به‌نام محمدابراهیم و باشندۀ کارتۀ مامورین شهر کابل می‌گوید: «هر چیز را خوش دارم، پاپرک، شفا، بریانی زیاد می‌خورم هر روز ده یا بیست روپیه را می‌خرم و می‌خورم.»

خالدۀ ۹ ساله، باشندهٔ تایمنی شهر کابل نیز می‌گوید: ««بسکویت، پاپرک، جوس، کیک هر چیزی که باشد خوش دارم همگی‌اش روزی است، خاشه چپس، بریانی، شفا می‌خورم، مزه خوب دارد. در خانه میگن استفاده نکو به معده‌ات ضرر دارد، باز مه یگان وقت به گفت مادرم می‌کنم، یگان وقت به دل خودم می‌کنم، هر روز هر قدر که پیشم پیسه باشد می‌خرم.»

کودکانی که بیمار شده‌اند

فضیلۀ ۱۱ساله، باشندۀ کلوله‌پشتۀ شهر کابل گفت، قبل از این‌که بیمار شود،‌ بیشتر از خوراکی‌های کیک،‌ پاپر، جوس، خندان وغیره زیاد استفاده می‌کرد، اما برایش معده دردی پیدا شد.

وی افزود: «کیک، پاپرک، جوس، خندان و دیگه چیزها را می‌خوردم، مادر و پدرم میگفتن که نخور که برت ضرر دارد، باز کسی که ده گپ پدر و مادر نباشد، می‌خوره از دست که نوشابه می‌خورم، معده درد شدم، پیش داکتر بردنم.»

به گفتهٔ فضیله، معده دردی او ناشی از خوردن همین خوراکی بود و حالا که نمی‌خورد صحت‌اش بهبود یافته‌است.

همچنان، حدیثۀ ۱۰ ساله، باشندۀ قلعهٔ زمان خان شهرکابل می‌گوید: «کیک‌های کاکویی، پاپرک، چکن بریانی، بولانی،‌ چپس لیس و مانا، عربی پلو، سلنتی را زیاد خوش داشتم و کدامش که زیاد تند می‌بود، می‌خریدم و می‌خوردم، اما امسال همی چیزها بسیار مریضم کد، گلون درد شدم، باز داکتر منع کرد که دیگه نخورم، حالی نمی‌خورم، شکر خوب شدم.»

اما کودکانی هستند که به توصیۀ والدین شان گوش می‌دهند

سبحان‌الله ۶ ساله، یکی دیگر از کودکانی که علاقه‌مند این خوراکی‌ها می‌باشد، گفت: «مه چیزهای بازاری را نمی‌خورم، به گفت مادر و پدرم می‌کنم، تنها بسکویت می‌خرم و می‌خورم.»

در همین حال، مدینۀ هفت ساله باشندۀ کلوله‌پشته شهر کابل نیز گفت: «هر چیز را خوش دارم که بخورم، در خانه میگن نخو که مریض میشی … مه هم نمی‌خورم.»

همچنان، یسرا ۹ سالهف باشندۀ اصلی ولایت کندز می‌گوید: «پاپرک خوش دارم، بسکویت را خوش دارم، کیک نوشابه هر چیزی که باشد می‌خورم، اما ده خانه میگن نخو که مریض میشی، به گفت مادرم می‌کنم و نمی‌خورم.»

انواع خوراکی‌های کودکان و بازار گرم دکانداران

محمدطاهر، یک تن از دکانداران در جوار لیسهٔ تاجور سلطانۀ شهر کابل می‌گوید که ده سال می‌شود در این منطقه دکان دارد و بیشتر کودکان چپس، بسکویت، کیک، پفک‌ و نوشابه باب را خریداری می‌کنند.

وی افزود، در گذشته‌ها بیشتر این خوراکی‌های کودکان از کشورهای همسایه وارد می‌شد، اما حالی بیشتر در داخل کشور تولید می‌گردد.

همچنان، محمدایاز یکی دیگر از دکانداران در منطقهٔ تایمنی شهرکابل می‌گوید، در دکانش انواع بسکویت، پاپر، چپس، ککو، کیک، نوشابه‌ها موجود است و روزانه از فروش این خوراکی‌ها یک هزار افغانی درآمد دارد.

موصوف گفت که برخی این خوراکی‌ها داخل کشور تولید می‌شود و برخی دیگر از کشورهای همسایه وارد می‌گردد.

در همین حال، نورعلی یک تن از دکانداران دیگر در سرک دوم پروژۀ تایمنی شهر کابل گفت که کودکان بیشتر پاپر، چپس، جوس، کیک، خندان، عربی پلو، چکن، انواع کاکو و نوشابه‌باب را می‌پسندند و روزانه از این مدرک حدود ۳ هزار افغانی عاید دارد.

آگاهان صحی

داکتر لمر جاوید، متخصص امراض اطفال در «انستیتیوت طبی فرانسه برای مادران و اطفال» در شهر کابل به پژواک گفت که در ترکیب خوراکی‌های کودکان مانند چپس‌ها و پاپرهای مواد رنگه، قندها و شحمیات استفاده می‌شود که برای صحت کودکان مضر می‌باشد و به دلیل مزۀ تند، تیز و ترشی که دارد کودکان به آن اعتیاد پیدا می‌کنند.

وی افزود که این خوراکی‌ها در کنار این‌که سبب چاقی بیش از حد، ‌خرابی دندان‌ها و کندی رشد مغز می‌گردد، در طویل‌المدت سبب ایجاد امراض قلبی، بدهضمی و معده و شکر می‌شود.

او گفت: «در حال حاضر پنج الی ده مریض داریم که به‌خاطر خوردن مواد خوراکی مثل جوس، پاپر، چپس و پفک به مریضی‌های مزمن دچار شدند.»

وی با اشاره به یکی از کودکان داخل بستر در این شفاخانه گفت که به جوس‌های بازاری اعتیاد پیدا کرده بود و به جز از جوس علاقه به خوردن چیزی دیگری نداشته و طی ۲۴ ساعت سه قوطی جوس می‌نوشید که در نتیجه به سوءتغذیه مصاب شده بود.

موصوف توصیه کرد که خانواده‌ها برای کودکان شان در منزل خوراکی‌های متفاوت و جوس‌ها را آماده کنند که در کنار جلوگیری از ابتلا شدن به امراض،‌ در رشد وجود کودک نیز نقش اساسی دارد.

همچنان، داکتر محمدهمایون لودین متخصص تغذیه می‌گوید: «در پفک‌ و خوراکی‌هایی که به رنگ‌های مختلف در بازار عرضه می‌شوند، موادی وجود دارد که برای اشتهای کودکان بسیار مضر است، کودکان را بی‌اشتها می‌سازد و رنگش سبب می‌شود که اطفال بی‌اشتها شده و به سوءتغذیه، کم‌خونی مصاب شوند.»

به گفتهٔ او، در ترکیب این خوراکی‌ها از رنگ‌های مختلف و روغن ترانس استفاده شده که هضم و جذب نمی‌شود و صحت کودک را با خطر مواجه می‌کند.

موصوف این خوراکی‌ها را اعتیادآور خوانده، گفت: «بهتر است اطفال ما از غذاهای بازاری که هم حفظ الحصه آن معلوم نیست  و هم روغن و رنگ‌هایش مطمین نیست، استفاده نکنند.»

او در ادامه می‌گوید: «این مواد در جاهای ذخیره شده که ماه‌ها سرش گذشته و مکروب‌های فرصت طلب در آن رشد می‌کند که سبب ایجاد امراض مکروبی نیز می‌گردد.»

مسؤولان: بیشتر خوراکی‌های بی‌کیفیت کودکان در منازل مسکونی تولید می‌شود

انجنیر شفیق‌الله شفق، آمر تحلیل سرویلانس مواد غذایی معینیت دوا و غذای وزارت صحت عامه گفت،‌ برخی محصولات غذایی‌ای که در بازارها، سوپرمارکیت‌ها، دکان‌ها و حتی جاده‌های عمومی در بسته‌بندی‌های مختلف به فروش می‌رسد و بیشتر مورد استفاده کودکان و نوجوانان قرار می‌گیرد، دارای کیفیت بسیار خراب است؛ زیرا در ترکیب آن موادی استفاده می‌شود که ارزش غذایی ندارد رنگ‌های صنعتی استفاده می‌شود که سبب ایجاد سرطان و امراض مزمن شده می‌تواند.

وی توصیه کرد، کوشش شود که از محصولات غذایی که کیفیت عالی داشته باشد، استفاده شود مثلا بجای نوشابه‌های بازاری از میوۀ تازه استفاده شود.

موصوف می‌گوید: «ما با وزارت معارف در شهر کابل و ولسوالی‌ها به مکاتب می‌رویم و برای شاگردان اضرار تمام محصولات غذایی مثل پفک، چپسک، جیلی و شیرینی‌های مختلف آگاهی می‌دهیم، محصولات غذایی که کیفیت پایین دارد در روند آموزش و پرورش شاگردان مکاتب رول عمده دارد.»

وی در ادامه افزود: «ما از وزارت صنعت و تجارت لیست تمام محصولاتی غذایی را که از طریق بنادر وارد کشور می‌شود، خواستیم، همان محصولی که به نظر ما کم کیفیت است و باعث مشکلات صحی می‌شود، برای شان گفتیم که از این نوع محصولات غذایی که وارد می‌شود، از این‌ها جلوگیری شود و اجازه ندهند تا محصولات غذایی کم کیفیت که سبب امراض می‌شود، وارد کشور گردد.»

منبع گفت، برخی شیرینی‌های غیرمعیاری معمولاً از کشورهای همسایه وارد می‌شود؛ در ترکیب آن موادی است که اصلا قابل استفاده نیست، بعد از تحقیقات و نتایج لابراتواری مشخص شد که باید هیچ استفاده نشود؛ چون از رنگ‌های صنعتی استفاده می‌شود و سبب مشکلات صحی می‌گردد، باید از واردات آن جلوگیری شود.

وی که می‌گفت، از جریان تولید خوراکی‌ها در فابریکه‌های تولیدی و تا فروش آن در بازار کنترول می‌کنند افزود، برخی فابریکه‌های تولیدی وجود دارد که محصولات خوراکی‌ با کیفیت را تولید می‌کنند.

او  گفت: «اما متاسفانه محصولات بی‌کیفیتی که تولید می‌شود، زیادترش در خانه‌های مسکونی است. برای ما بسیار مشکل است که جلو این کار را بگیریم، ولی در جستجو هستیم تا پیدا کنیم.»

وی از خانواده‌ها تقاضا کرد که مانع کودکان خود شوند تا از نوشابه‌های گازدار، شیرینی‌های غیرمعیاری و انواع خوراکی‌ها به هیچ عنوان خریداری نکنند تا از امراض مختلف جلوگیری گردد.

به باور موصوف، برای جلوگیری از تولید و تورید مواد خوراکی بی‌کیفیت که سبب ایجاد امراض مختلف برای استفاده‌کننده می‌گردد، ‌نیاز است که ارگان‌های ذیربط مشترکا کار کنند.

شفق با اشاره به قانون جدید جلوگیری از قاچاق مواد خوراکه، ادویه و محصولات صحی گفت، این قانون که هفتهٔ گذشته از سوی رهبر امارت اسلامی توشیح گردید، از ورود قاچاقی محصولات غذایی و دوای بی‌کیفت در کشور جلوگیری خواهد شد.
وی در پایان گفت: «از تمام سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی تقاضا می‌نمایم که در قسمت تولید محصولات غذایی که منبع مواد اولیه آن منبع طبیعی باشد تولید نمایند، تا از یک طرف دهاقین کشور تشویق شود و از طرف دیگر محصولات کاملا صحی به بازار عرضه گردد.»

همچنان، داکتر ذبیح‌الله شمس موظف در ریاست تغذی وزارت صحت عامه گفت، خوردن غذاهای صحی غیرسالم باعث مشکلات صحی در نزد اطفال گردیده، بر طفل یک احساس سیری کاذب می‌دهد، در نتیجه باعث بیمارهای گوارشی در نزد طفل گردیده و طفل روز به روز وزن خود را کم نموده و مصاب به سوءتغذی حاد می‌گردد.

وی از خانواده‌ها خواست که اطفال شان را تغذی سالم نمایند و هیچ‌گاه پول خود را بالای غذای ناسالم مانند پفک، چپسک و پاپر مصرف نکنند.