کابل (پژواک، ٣ عقرب ٩٠): برخى خبرنگاران، تعد د وعملکرد نهاد هاى ژورناليستان را مناسب ندانسته،ميگويند که آنها به همين علت، نمى توانند مشکلات خود را به يک مرجع مطرح نمايند تا به آن رسيدگى شود.
اما مسوولان اتحاديه هاى ژورناليستان ميگويندکه مسووليت خود را در مورد حل مشکلات خبرنگاران ايفا نموده و دوسيه هاى تهديد ، قتل و لت و کوب آنها را پيگيرى کرده اند.
اين خبرنگاران ميگويندکه موجوديت چند اتحاديه باعث شده است که مشکلات آنها از قبيل تهديد و لت و کوب پا برجا بماند.
آنان به اين باور اند که اگر نهاد هاى ژورناليستيکى به صورت واحد فعاليت کنند،خبرنگاران ميتوانند به يک آدرس مشخص مراجعه نمايند.
در مجموع پنج نهاد خبرنگارى به شمول اتحاديه ملى ژورناليستان و خبرنگاران ، اتحاديۀ ملى ژورناليستان و انجمن آزاد ژورناليستان افغانستان فعاليت دارد.
حامد حيدرى خبرنگار تلويزيون طلوع ميگويد که تعدد نهاد ها و اتحاديه هاى خبرنگارى سبب شده است که خبرنگاران ندانند که در صورت بروز مشکلات، به کدام نهادى مراجعه نمايند؟
وى ادعا ميکند: (( اتحاديه ها و نهاد هايى که در راستاى ژورناليستى فعاليت دارند ؛ منتظر هستند تا يک خبرنگار تهديد و يا کشته شود، جمع ميشوند و سر و صداى شان بلند ميشود.))
حيدرى به آژانس خبرى پژواک گفت که اين اتحاديه ها بجاى اينکه دنبال رفع مشکلات خبرنگاران باشند، بيشتر به فکر گرفتن کمک ها هستند.
او مى افزايد که ده ها خبرنگار تهديد و مورد لت و کوب قرار گرفته و کمره هاى شان شکستانده شده،اما کدام نهادى پيدا نشده که مشکلات آنها را حل کند.
خبرنگار اين تلويزيون خصوصى ادعا ميکند که وى تا حال چند بار تهديد شده است… از جمله، يکبار اخطاريه از سوی يکی از قاچاقبران مواد مخدر به وى بخاطر گزارشش داده شده بود که به همان علت، دو ماه خانه نشين بود و نتوانست به کار حاضر شود.
حيدرى ميگويد : (( مه هيچ گاهی به اتحاديه خبرنگاران مراجعه نکردم و اگر ميرفتم اول خو کمک نمی کردند و بعداً ميگفتند که برايت کيس ميسازی، چيزی که بار ها تکرار شده.))
به گفتۀ او ، تعداد اندک خبرنگاران به دليل نداشتن اعتماد به اتحاديه ها و انجمن ها؛ عضويت آنها را دارند.
در عين حال، نظرالدين مُصلح خبرنگار تلويزيون خصوصى (١) ،فعاليت هاى نهاد هاى خبرنگارى را سمبوليک ميداند و ميگويد که اين نهاد ها در حالى که هميشه داد دفاع از حق خبرنگاران را ميزنند و وظيفه شان هم همين است ، اما از حق و حقوق خبرنگاران خبر ندارندو هيچ وقت نتوانسته اند؛ از حق و حقوق آنها دفاع کنند.
مصلح، يکى از اين حقوق را سفر خبرنگاران به خارج از کشور خواند و گفت: کشورهايى که خبرنگاران افغان را براى ارتقاى ظرفيت دعوت ميکنند، نهاد هاى ژورناليستى بيشتر کسانى را به اين سفر ها ميفرستند که روابط نزديک با همين نهاد ها داشته باشند.
خبرنگار اين رسانۀ تصويرى علاوه نمود: ((اگر واقعاً اين نهاد ها براى رفع مشکلات خبرنگاران ايجاد شده اند چرا به عنوان يک نهاد واحد و مستحکم مطابق به قانون رسانه ها در برابر حق تلفى ها و مشکلات خبرنگاران ايستاد نمى شوند؟))
وى گفت که نهاد ها بين خود رقابت هاى ناسالم دارند و نميخواهند تا پُست و عايد شانرا از دست بدهند. لازم است که يک محور خبرنگارى وجود داشته باشد؛ تا خبرنگاران بتوانند به سادگى مشکلات خود را مطرح و به آن رسيدگى شود.
همچنان عتيق بنا خبرنگار در يکى از راديو ها در کابل ادعا ميکند : ((صنفى از ژورناليستان توقع داشتند که ما اتحاديه اى داشته باشيم که تمام ژورناليستان در محور آن جمع شوند؛ اما متاسفانه تعدادى از زراندوزان دست به ايجاد اتحاديه ها زده اند.))
وى از آنها نام نبرده، ميگويد که ژورناليستان توقع داشتند که اتحاديه هابه عنوان دور بين هاى اساسى بتوانند تمامى فعاليت هاى آنها را تبارز بدهند؛ اما اين نهاد ها نتوانسته اند اين خواسته ها را عملى نمايند.
به گفتۀ اين خبرنگار، آنها نديده اند که نهادى وجود داشته باشد که نياز هاى اساسى قشرى از ژورناليستان را به عنوان يک قشر بى طرف در جامعه مطرح بسازد .
موصوف ميگويد که ١٨ سال در عرصه ژورناليزم در رسانه هاى داخلى و بيرونى فعاليت داشته ، اما نتوانسته خود را راحت احساس کند و عضويت يکى از اين اتحاديه ها را کسب کند. زيرانياز هاى اساسى در اين اتحاديه ها ديده نميشود و اتحاديه ها بمنظور اين ايجاد نشده تا ژورناليستان را در يک سمت و سوى اساسى که واقعاً آرمان مردم افغانستان باشد سوق بدهد.
به ادعاى بنا، اين اتحاديه ها نتوانسته اند در تقويت وحدت ملى کارکنند و يکى از دلايلى که نتوانسته اين پنج اتحاديه رابه يک اتحاديه تبديل کند؛ دليلش همين بوده.
وى مى افزايد: ((در افغانستان قانون رسانه هاى آزاد آمده،اما متاسفانه مطبعه آزاد نيامده، تمام وسايل ارتباط جمعى را که در جامعه افغانستان ميبينيد مربوط احزاب، گروه ها و تنظيم ها ميشوند خوب وقتى اتحاديه ها هم جور ميشوند چند تا رسانه تنظيمى که جمع شوند؛ امکان دارد که يک اتحاديه را تشکيل بدهند.))
وى به اين عقيد است : ((در عرصه ژورناليزم بايد يک خانه تکانى صورت بگيرد و اتحاديه ها بايد در يک محور اساسى گرد بيايند و يک اساسنامه موزون را ترتيب بدهند که در راس آن ؛از خود ژورناليستان تعيين شود و برنامه اى ترتيب شود تا اين اتحاديه ها وسيله زراندوزى درجامعه افغانستان مطرح نباشند. ))
نامبرده ميگويد که راه بيرون رفت اين است که تمام اتحاديه ها بنشينند و يک مجمع بسيار بزرگ را به وجود بياورند و صادقانه يک اساسنامه درست کنند که هيچ کس نتواند از آن به نفع شخصى خود استفاده بکند.
اما حفيظ الله بارکزى معاون اتحاديه ملى ژورناليستان و خبرنگاران افغانستان ميگويدکه آنان مسووليت خود را در مورد حل مشکلات خبرنگاران ايفا نموده و دوسيه هاى قتل و لت و کوب آنها را پيگيرى کرده اند.
وى مشخص نکرد که کدام دوسيه ، اما افزود که دولت به نهاد هاى خبرنگارى کم توجهى کرده و هراس از آن داشته تا اين نهاد ها تبديل به يک قوت بزرگ شود و دولت را زير فشار قرار بدهد.
به گفتۀ بارکزى، نهاد هاى خبرنگارى به دليل عدم توجه دولت نتوانسته اند يکى از دوسيه هاى قتل خبرنگاران را هم تکميل و عاملان آنرا به محکمه بکشانند.
موصوف علاوه ميکند که اتحاديه هاى خبرنگارى، نيروى نظامى ندارند و صرف ميتوانند با صدور اعلاميه ها در مورد لت کوب و يا قتل خبرنگاران ؛ آنرا تقبيح نمايند.
وى عدم هماهنگى بين نهاد هاى خبرنگاران را يکى از مشکلات خبرنگاران دانسته ، ميگويد: (( تا حدودى در سطح نهاد هاى ژورناليستى هم مسايل قوم گرايى و سليقه اى وجود دارد که نگران کننده است.))
معاون اتحاديۀ ملى ژورناليستان و خبرنگاران مدعى است که اين نهاد در حدود ده هزار عضو به شمول خبرنگاران ، نويسنده گان و شعرا به سطح کشور دارد.
عبدالحميد مبارز رئيس اتحاديه ملى ژورناليستان افغانستان نيز ميگويد که آنها در دفاع از حق ژورناليستان کوتاهى نکرده اند وتمام دوسيه هاى قتل و لت و کوب را پيگيرى نموده ،هم به محکمه مراجعه نموده و هم با صدور اعلاميه ها، اينگونه اعمال را تقبيح کرده اند.
او به پژواک گفت: ((در بعضى از دوسيه هاى هم مسلکان ما که به قتل رسيده اند ؛با تلاش هاى که انجام شده نتيجه نگرفتيم چون نرسيدن به نتايج مربوط نهاد هاى عدلى و قضايى است تا آنها اتمام صحى نکنند يک اتحاديه که هيچ گونه قدرت اجرايى ندارد کارى کرده نميتواند.))
مبارز علاوه ميکند: (( اعتراف ميکنم که خبرنگاران در هنگام انجام وظيفه از طرف مقامات امنيتى ، دولتى و نيروهاى خارجى تحت فشار قرار داده شده اند، در کشور تا هنوز قانون پياده نشده و زورگويان ميتوانند بر خبرنگاران فشار بياورند.))
به گفتۀ رئيس اتحاديۀ ملى ژورناليستان افغانستان، اين يک اصل مبارزه است و مبارزه کار يک روز و دو روز نيست ، او از شجاعت خبرنگاران تمجيد ميکند و هم از وضعيت نسبى آزادى بيان.
وى مى افزايد: ((گرچه در ساير کشور ها هم نهادهاى متعدد خبرنگارى وجود دارند، اما در مرحلۀ که کشور ما قرار دارد با ايجاد يک فدراسيون واحد؛ ميتوانيم صداى خود مان را قوى تر بلند کنيم و تبديل به يک قوت چهارم شويم، ما تاثير بيشتر ميتوانيم داشته باشيم.))
مبارز گفت تا در وقتى که آنها از يک موقف و از يک زبان و حنجره حرف نزنند نمى توانند به اين قوت نايل شوند.
وى ، انتقاد در مورد تعدد نهاد هاى خبرنگارى و پراگندگى آنها را بجا ميداند و مى افزايد که آنها براى رفع اين انتقاد چندبار با دوستان اتحاديه هاى متعدد مراجعه کرده که بايد يک فدراسيون ژورناليستان افغانستان رابسازند و شوراى مرکزى ايجاد نمايند.
رئيس اتحاديۀ ملى ژورناليستان افغانستان مى افزايد: ((من از طريق شما از همه شان دعوت ميکنم که هر روزى که ميخواهند شورا را تشکيل کنند من زير تشکيلات شان امضا ميکنم و در بين شان به عنوان يک عضو داخل ميشوم.))
به گفتۀ مبارز، با تاسف که بعضى تفرقه هاى قومى و مذهبى همانطورى که در سطوح ديگر کشور ديده ميشود در بين ژورناليستان هم محسوس است.
او گفت: ((اين براى اتحاديه ها ژورناليستان براى خود ژورناليستان به فکر مه يک شرم است ،چرا که ژورناليستان بايد رهبرى مملکت را بدست بگيرند؛ افکار عمومى را به طرف مثبت سوق بدهند اگر خودشان در بين خود وحدت را آورده نتوانند چطور در استحکام وحدت ملى، تبليغ آنها مورد قبول واقع خواهد شد.))
از سوى ديگر وزارت اطلاعات و فرهنگ، با آنکه وجود نهاد هاى خبرنگارى را در کشور مفيد ميداند، اما ميگويد که اگر يک اتحاديه فراگير در کشور موجود باشد، مفيد تر خواهد بود.
دين محمد مبارز راشدى معين نشراتى اين وزارت گفت که آنها از خبرنگاران و کارمندان رسانه ها توقع دارند که بجاى داشتن پنج نهاد، يک يا دو نهاد قوى داشته باشند که بصورت مستقل اما هماهنگ کار کنند که اين موثر تر خواهد بود.
وى در مورد دوسيه هاى قتل خبرنگاران ميگويد که وزارت اطلاعات و فرهنگ تلاش هاى خود را انجام داده است و تعدادى از دوسيه ها به نتيجه رسيده که عوامل شخصى و غير از کارخبرنگارى داشته که به همين دليل، صلاح نديده اند که در اين مورد به مطبوعات معلومات داده شود.
راشدى افزود: (( وقتى که دوسيه ها محکمه و څارنوالى ميرود ؛ مردم و نهاد هاى حکومتى و غير حکومتى بايد منتظر فيصله محکمه باشند فشار آوردن و سفارش کردن به محکمه خلاف قانون است ماهم مانند خبرنگاران بايد منتظر بمانيم تا دوسيه ها به کجا منتهى ميشود.))
معين نشراتى وزارت اطلاعات و فرهنگ در مورد دوسيه هاى خبرنگارانى که در هنگام انجام وظيفه به قتل رسيده اند، گفت : (( متاسفانه بخاطر عدم دسترسى کامل محاکم به تمام اطراف جوانب درگير به دوسيه جواب گرفته نشده است.))
وى ميگويد که بعضى دوسيه ها يک سر آن به مخالفان مسلح ، بعضى دوسيه ها به نيروهاى بين المللى و بعضى هم به انسان هايى که آنها در چتر قانون زندگى نميکنند و مخالفين رسمى مسلح هم نيستند وکسانى هستند که از قانون فرار ميکنند ، مرتبط ميشود که اين دوسيه ها تا حال به همين علت به نتيجه نرسيده اند.
موصوف علاوه ميکند که اين موارد، کار را سخت ساخته است، اما هيچ کدام از اينها را دليل و بهانه قبول نميکنند.
وى افزود که وزارت اطلاعات و فرهنگ بارها از قوه قضاييه و څارنوالى در مورد دوسيه ها آخرين تحقيقات را خواسته است و هرزمانى که تحقيقات به دست وزارت داده شود و در صورتى که براى رسانه ها مضر واقع نشود ، به دسترس رسانه ها قرار داده ميشود.
راشدى افزود که در رابطه قتل خبرنگارانى مانند جان الله هاشم زاده ، عبدالصمد روحانى ، اجمل نقشبندى، و سلطان احمد منادى نيازمند هستند که شفافتر و واضح تر براى مردم افغانستان توضيح داده شود، چرا که تا حال دوسيه هاى آنها نهايى نشده است.
اين درحالى است که دوسيۀ احمد اميد خپلواک خبرنگار آژانس خبرى پژواک ،پس از تحقيقات دوامدار نتيجه داد.
خپلواک در وقت حملۀ مسلحانه و انتحارى طالبان به تاريخ ٦ اسد سال جارى دردفتر راديو تلويزيون ولايت ارزگان کشته شد. در آن حملات که بر مقام ولايت و کندک شاهراه نيز صورت گرفت، ٢١ تن که در بين آنها زنان و اطفال نيز شامل بودند جان هاى شانرا از دست دادند و ٣٧ تن ديگر مجروح گرديدند.
آيساف، تحقيقات خود را درمورد قتل خپلواک بعد از چهل روز تکميل نمود و به تاريخ ١٧ سنبله اعلام کرد که اين خبرنگارتوسط نيروهاى امريکايى در حالت اشتباه در شناخت هويت به قتل رسيده است.
بر اساس اين تحقيقات، خپلواک توسط يک عضو آيساف که فکر ميکرد، وى يک مخالف مسلح دولت است و تهديد تلقى ميشد و نزديک بود که واسکت انتحارى مملو از مواد منفجره را انفجار بدهد، مورد اصابت مرمى قرار گرفت.
افسر تحقيقات دريافت نمود که عضو دخيل آيساف در اين حادثه با پيروى از قوانين برخورد مسلحانه و قوانين درگيرى در تحت شرايط،عمل منطقى کرده است.
اما شاهدان عينى صحنه به پژواک گفته بودند که اميد خپلواک در آن صحنه کارت هاى هويت پژواک و بى بى سى را به نيروهاى امريکايى نشان داد؛ ولى با بى اعتنايى آنها مواجه گرديد.
با اعلام اين نتايج، قوماندان عمومى آيساف در افغانستان ،تسليت خود را به خانواده خپلواک و آژانس خبرى پژواک ابراز داشت.
اگر چه دفتر ديده بان رسانه ها (نى ) ارقامى را در مورد خشونت عليه خبرنگاران در سال جارى نشر نکرده، اما گفته است که در ماه حمل سال جارى ١٥ مورد خشونت عليه خبرنگاران صورت گرفته که شامل ١٢ لت و کوب و سه تهديد در سطح کشور بود.
حالانکه درسال گذشته ٥٨ مورد خشونت شامل قتل ،زخم برداشتن ، زندانى شدن و تهديد خبرنگاران در سطح کشور توسط جناح هاى مختلف صورت گرفته بود.
٢٦ مورد اين خشونت ها توسط دولت،١٨ مورد از جانب اشخاص ناشناس، ٩ مورد از سوى نيروهاى ناتو، سه مورد توسط مسوولان رسانه ها و دو مورد توسط طالبان مسلح در برابر خبرنگاران انجام شده بود.
از جانب ديگر، صديق الله توحيدى رييس دفتر ديده بان رسانه ها به اين عقيده است که هم در نهاد هاى خبرنگارى و هم در خود ژورناليست ها ضعف وجود دارد. خبرنگاران حس ميکنند که اين نهاد ها نتوانسته اند وظايف خود را انجام بدهند؛ اما مکلفيت هاى خودشان را در برابر اين نهاد ها درک نميکنند.
به گفتۀ وى، اعضاى نهاد هاى خبرنگارى حق العضويت نمى پردازند، از اساسنامه آن اطلاع ندارند، در نشست هاى آن اشتراک نميکنند اما توقع شان اين است که بيشترين خدمت را اين نهاد ها انجام بدهند.
رييس دفتر ديده بان رسانه ها مى افزايد: ((تا زمانى که کمک هاى نهاد هاى بين المللى بود؛ اين نهاد ها هم توانسته اند کار هاى مانند برگزارى کورسها براى ارتقاى ظرفيت براى خبرنگاران داشته باشند، اما زمانى که اين کمک ها متوقف شد و يا پروژه ها مورد قبول کمک کننده ها قرار نگرفت ؛ اينها هم نتوانستند خود کفايى لازم را که بايد از حق الشمول و حق العضويت خبرنگاران ميداشتند نداشته اند.))
توحيدى ميگويد که به دليل نداشتن همکارى خبرنگاران، اين اتحاديه ها هم کار شان در حد صدور اعلاميه و برگزارى کنفرانس ها باقى مانده، در حالى که اگر خبرنگاران از اين نهاد ها حمايت کنند؛ ميتوانند موثر تر و فعال تر عمل کنند و کار هاى بزرگتر هم انجام بدهند.
به گفتۀ منبع ، وقتى نهاد هاى خبرنگارى توان فعاليت کارى ويا توان داشتن دفتر را در ولايات نداشته باشند و خبرنگارانى که در هنگام انجام وظيفه، جان شان را از دست ميدهند؛ اين نهاد ها توان کمک کردن را به وارثين آنها ندارند ،به همين اساس با صدور اعلاميه که کوچکترين کار است که صداى خبرنگاران را بلند ميکنند، بسنده ميکنند که باز هم گام خوب پنداشته ميشود.
رييس دفتر ديده بان رسانه ها نى اضافه ميکند که سليقه هاى سياسى و متهم کردن يکديگر هم اثر منفى بر فعاليت هاى اين نهاد ها داشته اند.
موصوف ميگويد که آنها طرح تشکيل فدراسيون خبرنگاران افغانستان را در نظر دارند تا تمامى نهاد ها زير يک چتر انسجام يابند و يک موضع واحد داشته باشند که اين اقدام هم نتيجه اى نداشته و دولت هم در بعضى موارد مجبور خواهد شد تا جواب مثبت بدهد.
توحيدى در اين مورد اينکه نهاد هاى خبرنگاران ازکمک ها سوء استفاده ميکنند؟ گفت : (( دوستانى که چنين ادعا دارند در صورتى که عضويت يکى از اين نهاد ها را داشته باشند؛ ميتواند به مراجع ذيربط زمينه بررسى مالى آن نهاد توسط يک هيئت باصلاحيت مورد بررسى قرار بگيرد و اگر عضويت هيچ يک از اين نهاد ها را ندارند قانوناً چنين حقى را ندارند.))
Views: 3
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک