کارشناسان از خطرات محیط زیستی استخراج مس عینک هشدار میدهند

 کابل (پژواک،٩ سنبله ۹۳): پژوهشگران عرصۀ معادن و کارشناسان مسایل محیط زیست هشدار ميدهند که عدم توجه به خطرات محيط زيستى در استخراج معدن مس عينک ولايت لوگر، زندگى هزاران تن ازباشنده هاى اين ولايت را متاثر ميسازد.

به باور اين کارشناسان، اگر دولت و کمپنی قراردادی چینایی (MCC) تدابیر جدی جهت جلوگیری از اضرار محیط زیستی معدن مس عینک را اتخاذ نکنند، با آغاز پروسۀ استخراج مس؛ خطرات جدی متوجه مردم منطقه و ساکنان کنار دریای لوگر و دریای کابل، تا امتداد خط دیورند ميگردد.

به اساس معلومات ویب سایت وزارت معادن و پطرولیم؛ ساحۀ بزرگ مس دار در حوزه دریای لوگر به طرف جنوبشرق شهر کابل، در سال ۱۳۵۳شمسی کشف گردید که مطالعات جیولوجیکی آن، بصورت ابتدایی توسط روس ها تکمیل گرديد و در سال ۱۳۸۵ شمسی، وزارت معادن آنرا به داوطلبی گذاشت.

به نقل ازاين ويـب سايت، در آن زمان۱۳کمپنی مربوط  کشورهای کانادا، امریکا، روسیه، چین، کوریای جنوبی، استرالیا، ایران، هند و قزاقستان برای سرمایه گذاری در این معدن، اظهار علاقمندی نمودند.

منبع افزود که کمیتۀ موظف وزارت معادن، به همکاری کمپنی مشورتی گوستافسن، از جمله کمپنی هاى علاقمند؛ ٩ کمپنی را واجد شرایط برای سرمایه گذاری در این معدن تثبیت نمودند، که پس ازبازدید نمایندگان شش شرکت علاقمند از ساحه و مذاکرات با مسوولین حکومتی افغانستان، پنج کمپنی طرح های پیشنهادی شان را برای سرمایه گذاری ارائه داشتند.

درپى ارزيابى این طرح های پیشنهادی، ازسوی مراجع مربوط در سرطان ۱۳۸۶؛ کمپنی MCC کشور چین به عنوان بهترین آفردهنده، مقام نخست؛ و کمپنی هنتر دیکسن کشور کانادا، به شکل ریزرفی در درجه دوم انتخاب شدند.

این امر، مورد تايید شورای وزیران و رییس جمهورافغانستان نيز قرارگرفت و سرانجام به اساس مصوبه شماره (۷) ماه ثور ۱۳۸۷ شورای وزیران، این قرارداد معدنکاری از طرف مسوولین وقت وزارت معادن با کمپنی MCC به امضا رسید.

اينک با گذشت شش سال ازعقد قرارداد؛ بنا به دلایل مختلف از جمله کشف و استخراج آثار باستانی در اطراف این معدن، هنوز کار استخراج مس ازاین معدن آغاز نشده؛ اما نهادهای پژوهشی و کارشناسان عرصۀ معادن، به این باوراند که اگر پروسۀ استخراج مس قبل از تدابیر لازمه آغاز گردد، اضرار جدی را متوجه محیط زیست مناطق مسکونی در کنار دریای لوگر و دریای کابل الی خط دیورند در مرز با پاکستان ساخته و خطراتى را به انسانها و نباتات این ساحه وارد خواهد آورد.

پوهنوال لطف الله صافی استاد پوهنځی زمین شناسی پوهنتون کابل، با بيان اينکه شرکت قراردادی برای بهره برداری واستخراج مواد معدنی از معدن مس عینک، قبل از همه به انرژی نیاز دارند، گفت: “گمان می کنم شرکت متذکره، این انرژی را از طریق مصرف زغال سنگ به دست خواهد آورد.”

به قول صافی، زغال سنگ “کاربن دای اکساید” تولید نموده و باعث آلودگی هوا و محیط زیست می گردد که به این ترتیب، انرژی که برای استخراج معدن مس به کار گرفته می شود، باعث آلودگى هوا می گردد.

این استاد پوهنځی زمین شناسی، به طرح يک پلان دقیق دراين مورد تاکيد نموده گفت که مواد فُضله اى که حين استخراج مس توليد ميگردد، اگر به صورت دقیق و محفوظ جابجا نگردد، سبب آلودگب آب ها می شود.

پوهنوال صافی درادامه صحبتهايش گفت که برای جلوگیری از آلوده شدن آبهاى این منطقه با مواد زهری که درجريان استخراج مس به وجود مى آيد، لازم است تا آب های آلودۀ اطراف معدن، قبل از اختلاط با آب هاى ديگر، فلتر گردد.

موصوف، همچنين به موضوع ديگرى نيز اشاره نموده گفت که استخراج مس، باعث تولید بعضی گازاتى می گردد که ساحۀ سبز را متاثر ميسازد؛ پس بايد منازل مسکونی در فاصلۀ معینی از ساحۀ کندنکاری درمعدن اعمار گردد؛ درغيرآن زندگى افراد نزديک به معدن، معروض به خطرميباشد.

درعين حال، یک کارشناس دیگرعرصۀ معادن که نخواست نامش گرفته شود، در رابطه به اثرات ناگوار محیط زیستی استخراج مس عینک گفت ازاينکه آب جاری در دریای لوگر، در داخل افغانستان از طریق وصل شدن به دریای کابل، از هزاران قریه می گذرد و به کشور پاکستان نیز سرازیر می گردد، اثرات سوء محیط زیستی استخراج این معدن، شامل حال باشنده هاى همۀ این قریه ها می گردد.

این کارشناس به اين باور است که به دلیل آسیب های محیط زیستی و آلوده شدن احتمالی آب دریا از گازات، تیزاب و سایر مواد کیمياوی که از استخراج مس به وجود می آید، امکان متأثر شدن باشندگان هزاران قریه ای وجود دارد که آب این دریاها از آن می گذرد.

وى افزود که براى تولید مس از معدن؛ از تيزاب استفادۀ اعظمى صورت ميگيرد که بدون شک، گازات توليد شده درجريان استخراج، نه تنها آب ها را آلوده ميسازد، بلکه فضا را نيز آلوده ميکند.

افزون برآن، اين کارشناس اظهار نگرانى کرد که برعلاوۀ این دو موضوع؛ مشکلات دیگر محیط زیستی نیز از استخراج مس متصور است که باید شرکت قراردادی، به آن توجه نموده و برای جلوگيرى از اضرارآن، پلان درستی ترتیب نماید.

موصوف گفت که اگر شرکت چینایی، قبل از استخراج، پلان دقیق و قابل قبول در مورد کاهش اضرار محیط زیستی این معدن به ادارۀ ملی حفاظت محیط زیست ارائه نکند و به استخراج معدن بپردازد، مشکلات فراوان متوجۀ محیط زیست خواهد ساخت.

از سوى دیگر، انجنیر غلام محمد ملکیار معین تخنیکی اداره ملی حفاظت محیط زیست، گفت که کمپنی چینایی MCC  ، تاکنون پلان منظم محافظت از محیط زیست این معدن را تکميل نکرده و جواز اداره ملی محیط زیست را برای معدنکاری، به دست نیاورده است.

ملکیار، در صحبتى با آژانس خبری پژواک افزود: “حدود سه سال قبل، اولین راپورارزیابی اثرات محیط زیست استخراج معادن “سکریننگ” به ادارۀ ما رسید؛ اما پس از مطالعه تیم تخنیکی ما مشخص شد که دارای کاستی ها و نواقصی ميباشد.”

وى گفت در اين راپور، برخى موضوعات گنجانیده نشده بود و بسیاری ترکیباتی که باید برای آن بدیل قوی پیشبینی می شد، در نظر گرفته نشده بود.

ملکیار علاوه کرد که نحوۀ استفاده از مواد کیمیاوی که در استخراج معدن مس استفاده ميگردد، موضوع فاضلاب که بعد از استخراج درساحه تولید می گردد، اثرات محیط زیستی و حدود ٣٠ مورد ديگر در این راپور در نظر گرفته نشده بود.

معين تخنیکی، با ذکر اينکه راپور يادشده به دلايل فوق مسترد گردید، افزود: “کمپنى چیناییMCC  تا کنون پیشنهادات اين وزارت را تکميل ننموده و راپور را دوباره ارسال نکرده است.”

به گفتۀ ملکیار، هرزمانيکه کمپنی مذکور؛ راپورمکمل خود را به اداره ملی حفاظت محیط زیست ارائه کرد و مورد قبول متخصصین این اداره قرار گرفت، میتواند کار استخراج خودرا در معدن آغاز نماید.

منبع، يگانه علتى را که تاکنون کمپنی چینایی نتوانسته کار عملی را در ساحۀ معدن مس عینک آغاز کند،  نداشتن جواز کار از ادارۀ ملی حفاظت محیط زیست خواند.

این درحالی است که جاوید نورانی پژوهشگر ارشد معادن، در تحقیقی که در ماه قوس سال گذشته برای نهاد دیده بان شفافیت افغانستان، پيرامون مسایل مجموعی قرارداد معدن مس عینک انجام داده؛ در مورد آسیب های محیط زیستی آن نوشته است: “استخراج مس در معدن عينك، گاز سالفايد و اسيدسلفوريك را توليد ميکند که تهديدات جدى را متوجه صحت مردم و فعاليت هاى زراعتى ساخته می تواند.”

در اين تحقيق گفته شده است که اين آلودگى ها مى توانند ضررهايى را به آب، هوا و خاك نيز متوجه کنند. و افزون برآن گفته شده است که رونداستخراج در معدن مس عينك، احتمالاً نيازمند ٥٨٤ هزار متر مكعب آب در روزمى باشد؛ درحاليكه دراين منطقه مشكل كمبود آب وجود دارد.

گزارش تحقيقى افزوده است که آلودگى آب هاى لوگر، ميتواند بيشتر کسانى را كه به سمت نشيب آن هستند بخصوص باشنده هاى ولايت کابل، متأثر سازد.

به باورمحققين اين گزارش، لازم است تا وضعيت آب در عينك، مورد ارزيابى و مطالعۀ دقيق تخنيکى قرارگيرد و زمانيکه پروژه وارد مرحلۀ توليد مى گردد، عواقب آن نيز بايد بررسى گردد.

گزارش مذکور، آلودگى محيط زيست را که درنتيجۀ توليد گازات در جريان کار بر پروژۀ مس عينک صورت ميگيرد، يک مورد خطرناک عنوان کرده است.

همچنان گزارش تحقيقى، به توليد پودر مس که بعد از حفر و استخراج معدن آن، در محل استخراج باقی مى ماند، اشاره نموده آنرا مشکل جدى ديگرعنوان کرده است.

گزارش حاکى است که اين سنگ های پودری، در يك نقطه به نام “بند” و يا “زباله دانی” ذخيره گرديده و وقتی معدن بسته می شود، به مثابۀ يك تهديد محيطی در همان محل باقی مى ماند.

کارشناسان در این گزارش تاکید کرده اند که اين زباله ها ميتوانند از بند خارج شده و آب ها را آلوده سازند و حتی منجر به سيلاب ها جهت تخريب قريه جات گردند.

همچنان ذرات اين زباله ها، شامل هوا گرديده و باعث بارش تيزاب ميشوند و امکان آن وجود دارد که آبهاى زيرزمينى را نيز آلوده کنند.

Views: 27