ميلۀ کلوخى کچالو در باميان رونق يافته است

باميان (پژواک،۱۳ميزان ۹۳): ميلۀ کلوخى کچالو و کلوخی مرغ که از رواج های قدیم در بامیان بوده، طرفداران زیادی پيدا کرده و اين رسم در سالهاى اخير بيشتر شده است.

باميان از حيث کشت، حاصل و لذت کچالو در سطح کشور شهرت دارد و وزارت زراعت ميگويد که بيش از نصف کچالوى کشور از همين ولايت تامين ميگردد.

کچالو، يکى از پُرمصرف ترين موادغذايى بوده که از آن در ده ها نوع خوراکه استفاده ميشود.

فصل کلوخی کچالو، همه ساله از اول ماه میزان (زمان برداشت کچالو از زمین های زراعتی) آغاز میشود و یکماه ادامه پيدا ميکند. در کنار آن، در همین فصل سال مرغ را نیز کلوخی ميکنند.

این میله، ازسالها قبل درمناطق مرکزی رواج داشته و شماری از ساکنان بامیان، آنرا بصورت گروهی انجام میدهند  و اين ميله یکی از پرطرفدارترین میله هاى محلى محسوب ميگردد.

ابتدا پلان کچالوى کلوخی در جمع شماری از پسران و دختران گرفته میشود، بعداً در تدارک مواد لازم مانند گرفتن قوطی گوگرد، تهیه چوب و مرچ و نمک میشوند و نیز دوستان خود را از قریه با خبر میکنند.

پس از آن بر کشتزار کچالو رفته و کچالوهايی را که با اندازه میانه باشد، از زمین کنده و آنرا در اطراف کلوخی، آماده میگذارند.

دو نفر مسوول محل پُخت، کلوخ های گلی را از زمین های اطراف خود جمع می کنند و در دایره يی به قطر حدود نیم متر می چینند و در هر ردیفى که بالاتر می رود، قطر این دایره را کمتر می کنند، تا نهایتاً این کلوخ ها در ارتفاع ٥٠ سانتی متری به هم نزدیک شده  شکل گنبدی پیدا نماید.

با بیرون کشیدن یکی از کلوخ هاى ردیف پایین، سوراخى در این گنبد ایجاد می کنند و از همین راه چوب زیادی را داخل گنبد نموده و آن را آتش می زنند.

آتش ایجاد شده، شروع به گرم کردن سطح داخلی کلوخ ها می کند و با اضافه کردن دايمی چوب به آتش، آنقدر این کار ادامه پیدا می کند تا سطح داخلی همه کلوخ ها از شدت حرارت سرخ گردیده و رنگ کلوخها سفید گردد.

اکنون مرحلۀ بعدی کار شروع می شود، با یک بیل کوچک، همه زغالها و چوبهای نیمه سوخته را آرام آرام از داخل گنبد خارج نموده، همه کچالوها را یکی، یکی داخل گنبد می کنند.

با داخل کردن آخرین کچالو به زیر گنبد کلوخ های سرخ شده از حرارت؛ با فرمان یکی از افراد گروه، همگی شروع به خراب کردن گنبد می کنند تا کچالوها در زیر کلوخ های داغ و پرحرارت مدفون شود.

سپس تپۀ خاکی حاصل شده را به حال خود رها می کنند و ساعتی را به تفریح دیگرى مانند قصه نمودن، نشستن در کنار دریا  و یا بالا شدن به تپه های نزدیک ميگذرانند.

بعد از حدود یکساعت همه  با گرسنگى، سراغ اين تپۀ خاکى آمده و هریک با چوبی، خاکها را به آرامی کنار می زنند و کچالوهای داغ و پُخته شده را یکی یکی، بيرون  نموده، بر آن مرچ و نمک مى پاشند و نوش جان میکنند.

نجف على باشندۀ منطقه فولادی مرکز بامیان ميگويد که وی همراه با پسران قریه، هفتۀ دوبار کلوخی ميکنند و از پزيدن اين نوع کچالو که خوشمزه و خوش طعم  است، لذت مى برند.

وى به آژانس خبرى پژواک گفت که علاوه بر اینکه کلوخی کچالو خوشمزه است، دو سه ساعتى که پسران بین شان جمع میشوند و ساعت تیری میکنند، بر لذت اين تفريح مى افزايد.

جعفرعلی یکی دیگر ازساکنین مرکز بامیان که در پختن کلوخی کچالو و مرغ تخصص دارد، گفت که  کلوخی مرغ و کچالو لذت خاص داشته، ولی زحمت زیاد دارد تا آنرا بصورت اساسی پُخته کرد.

وی افزود که حتی نوع کلوخى را که انتخاب میشود، باید کلوخ ریگدار باشد و زیاد خاکی نباشد؛ چون کلوخ ریگدار، کچالو و مرغ را خوب پُخته و بريان میکند.

اين جوان در مورد کلوخی مرغ گفت که ابتدا مرغ را ذبح نموده و پس از پاک کردن پرو بال، آن را با آب، نمک، سیر و انجیر حدود پنج ساعت اخته مى کنند.

پس از اخته شدن؛ مرغ را گرفته به کوه و یا تپه ای رفته مانند کلوخی کچالو، مرغ را در میان زرورق گذاشته و آنرا در زیر همان کلوخ ها میگذارند و تا دو ساعت پخته میشود.

جعفر علاوه کرد قبلاً که زرورق وجود نداشت، از شکمبه گوسفند استفاده میکردند و مرغ را در بین شکمبه گذاشته و آنرا در زیر کلوخ های حرارت داده شده قرار میدادند، که پس از پُخته شدن، شکمبه را دور انداخته و مرغ کلوخی را نوش جان مینمودند.

وى گفت: “این رواج کلوخ پزی از سالهای قدیم رواج داشته و حالا رواج مرغ کلوخی و کچالوکلوخی بیشتر شده و مردم اکثراً در میله ها از این نوع غذا میپزند.”

محمد امین باشندۀ ديگر شهر باميان گفت که وى روز جمعۀ گذشته با ١٠ تن از رفقا و دکانداران، به درۀ سماره برای کلوخی مرغ رفته بودند و چهار قطعه مرغ را که هرکدام سه کيلو وزن داشت، کلوخى نمودند که نهايت لذيذ بود.

وى که در شهر باميان هوتل دارد، گفت که اگر بصورت عادی مرغ در خانه و یا هوتل پخته شود، یک مرغ سه کیلويى ده نفر را کفایت میکند و بیشتر از آن خورده نمی توانند.

اما محمد امين افزود: “نمیدانم که چه سری دارد، کلوخی مرغ بی نهایت مزه دار و خوشطعم پخته میشود و از بس که مزه دار بود، سير نشديم و مزۀ آن تا مدت ها يادگار خواهد ماند.”

نه تنها جوانان و اطفال، بلکه زنان نیز به شکل گروهى کلوخى مينمايند.

فاطمۀ ٤٠ ساله باشندۀ ولسوالى پنجاب باميان گفت: “وقتى ما سر زمين کچالو ميريم، زنان و دختران  قريه ره خبر ميکنيم و در يک گوشه کلوخى ميکنيم.”

اين خانم افزود که لذت کچالوى کلوخى به تناسب کچالويى که در ديگ پُخته ميشود، لذت بيشتر دارد و از همه مهمتر اينکه تعدادى از زنان و دختران، دور هم جمع ميشوند و ميله ميکنند، که لذت خاص دارد.

کلوخی کچالو بصورت عموم در بامیان رواج داشت؛ اما موسفیدان کمتر این رواج را عملی میکنند و میگویند که کار دارند و نمیتوانند کلوخی کچالو نمایند.

حاجی سید عسکر از منطقه باریکی شهیدان مرکز باميان که برسر مزرعه، کچالو را از زمین برداشت میکرد، گفت که کلوخی کچالو بسیار زمانگير است و حداقل سه – چهار ساعت باید وقت باشد تا آماده شود.

وی علاوه کرد که کلوخی کچالو را بسیار دوست دارد؛ اما به علت مصروفیت های دهقانی نمیتواند  کلوخی نماید.

اين در حالى است که کچالوى باميان در سطح کشور شهرت خاص دارد و مسوولان زراعت ميگويند که بيش از نصف کچالوى کشور، از همين ولايت تامين ميگردد.

انجنير محمد طاهرعطايی ریيس زراعت بامیان گفت که حاصلات سال گذشته، ٢٥٠ هزارتُن بود؛ اما امسال حاصلات به ٢٧٠ هزار تُن میرسد که توسط تاجران و بخش های خصوصی، از بامیان خریداری و به کشورهای آسیای میانه  مانند تاجکستان و ترکمنستان نيز صادر میگردد.

 عطايى افزود که کچالوی بامیان به علتى که مرغوب و لذيذ است، بازار خود را در کشورهای آسیای میانه پیدا نموده و این برای دهاقین نیز منفعت خوبی داشته و اقتصاد آنان را بالا مى برد.

ریيس زراعت بامیان علاوه کرد که دلیل دیگر افزایش قیمت کچالو، ایجاد ذخاير استندرد است، که در چند سال اخير حدود سه هزار ذخيرۀ کوچک و بزرگ کچالو به کمک موسسات به شمول ادارۀ انکشاف بين المللى امريکاUSAID، در باميان ساخته شده است.

وی گفت که وقتی زارعین، کچالو را برداشت ميکنند، آنرا درين ذخاير که ظرفيت ١٠ تا ٥٠ تن کچالو را دارد، نگهدارى ميکنند و طبق تقاضای بازار عرضه مينمايند.

بازدیدها: 13