کابل(پژواک،٢٨حوت٩٣):امسال يکتعداد ازخانم ها به علت اينکه سبزۀ سمنک از دست شان سبز نميشود و يا گنديده ميشود، سبزۀ تهيه شده را ازبازار خريدارى مى کنند.
سمنک پزی، جشن ویژۀ زنان و دختران است که معمولاً يک يا دوشب قبل از فرا رسيدن نوروز، برگزار ميگردد.
اين رسم از روزگار بسيارکهن، تاکنون به جا مانده و به باور بعضى مردم نسبت متبرک بودن آن، همه ساله در شب هاى سال نو، توسط دختران و زنان تکرار ميشود.
سمنک، يکنوع غذاى مخصوص است که از گندم تهيه مى گردد. گندم، بيست روز قبل تر شده و در جاى گرم گذاشته ميشود تا سبز گردد؛ اما تهیه سبزۀ آن، درخانه ها کارساده اى نیست و خیلی دقت میخواهد.
سبزه، همواره تحت مراقبت قرار داشته و بر آن آب پاشيده ميشود. بعد از آنکه سبزه تا ٢٠ سانتى بلند شد، آنرا قطعه قطعه نموده و شيرۀ آنرا با زحمت زياد از ماشين بيرون ميکنند.
سپس، شيره را با مقدار معينى آرد وآب د ديگ بزرگ، ازسر شب تا صبح برآتش ميگذارندو آنرا به نوبت شور ميدهند که نسوزد.
اما امسال يکتعداد ازخانم ها که هم خود شان و هم اعضاى خانواده شان به پختن و خوردن سمنک علاقه دارند،ميگويند که سبزه سمنک ازدست آنهاسبز نميشود ويا گنديده ميشود. بنابراين سبزه هاى رسيدۀ سمنک را از بازار خريدارى مى کنند.
دکان هاى فروش سبزۀ سمنک در برخى ساحات شهر کابل به شمول مکروريان سوم و شهرنو وجود دارد که خانم ها با نزديک شدن نوروز به آنجا ميروند و سبزۀ تهيه شده را خريدارى مى نمايند.
قنديگل يکى اززنان که مصروف خريدارى سبزۀ سمنک از مغازۀ مکروريان بود درحاليکه با ديدن آن ازخوشى درلباس نمى گنجيد،به آژانس خبرى پژواک گفت که چندسال پيهم سبزۀ سمنک را در خانه تهيه کرده، اما نرسيد وگنديده شد.
اين خانم٤٥ ساله ميگويد که آرمانش بود که يکسال اين سبزه سُچه از دست وى برسد؛ اما افسوس که هيچوقت از دست او سمنک نرسيد.
قنديگل که مى خنديد؛ افزود: (( مچم البته دست به مرگ مه خراب اس يا چه بلا… ))
اين خانم علاوه ميکند که امسال مايوس شده و براى انداختن سمنک آمادگى نداشت، اماحالا که از فروش سبزۀ سمنک خبر شده و آنرا ميخرد، خوشحال است و با اعضاى خانواده و اقارب خود، ميله سمنک را بجا مى آورد.
بازار سبزه فروشان نيز گرم است.
شاه ولى دکاندار مکروريان ميگويد که بازار آنها نسبت به سال گذشته بهتر شده است. سال گذشته آنها چندان فروش نداشتند، چون مردم آگاه نبودند، اما امسال آگاه شده اند وروزانه ده ها قاب سبزۀ سمنک را خريدارى مينمايند.
وى که لبخند برلب داشت، گفت: (( سبزۀ سمنک هم دکان ماره سرسبز ساخته وهم يک قاب آنرا يکصد افغانى ميفروشم.))
اين دکاندار علاوه نمود که سبزۀ آماده شده را يک خانم که دست خوب براى انداختن”کشت” آن دارد، مى آورد وکسانيکه از دست شان اين سبزه سُچه سبز نميشود قاب هاى آماده شده را با قيمت مناسب خريدارى مى کنندو براى نذرى که برگردن دارند به خانه هاى شان ميبرند و مى پزند.
شاه ولى ميگويد که يک برادروعده کرده که ماشين هاى سمنک رامى آورد و از اين پس آن را بشکل پُخته از طريق دکان به فروش ميرساند.
معمولاً سمنک پزی در شب انجام می شود وتمام اینکارها را زنان ودختران انجام می دهند.دختران جوان پايکوبى مى کنند و سرود مخصوص سمنک رامى سر آيند.
دختران تا سپیده دم که سردیگ را می گشایند،به نوبت کفگیر می زنند و همزمان با آن ترانۀ ویژۀ سمنک پزی را با دف زدن می خوانند.
“سمنک در جوش ما کفچه زنيم- ديگران در خواب ما دفچه زنيم.”
” سمنک نذر بهار است ،ميله شب زنده دار است
” اين خوشى سال يکبار است،سال ديگر يا نصيب”
“آرزو امشب خروش است ،سمنک در خود به جوش است -دلخوشى جامه بپوشد سال ديگر يا نصيب”
” بى شکر شيرينى داره،خود بخود رنگينى داره – طعم خوش چون فرنى داره، سال دیگر یا نصیب”
ياسمين ٤٠ ساله يکتن از باشندگان ساحۀ ده افغانان کابل که همه ساله در منزلش جشن سمنک پزى را برپا ميکند،ميگويد که سبزۀ سمنک را با دقت مراقبت و نگهدارى مينمايند واز اينکه خراب نشود، هميشه بر روى پطنوس سمنک تکۀ مرطوب را ميگذارند.
وى گفت: ((هروقتى که گندم سبزشد و ريشه دواند، قبل از پُخته کردن، جوانان وهر کسى که مرادى ازخداوند داشته باشند، چشمها را بسته ،نيت کرده ازسبزه آن جدا ميکنند. هر گاه سبزۀ آنها جفت برآمد ؛مراد شان برآورده ميشود و در صورتيکه طاق باشد مراد شان برآورده نميشود.))
در روز سمنک پزى شمار زيادى از دختران و خانمها در گرد ديگ جمع شده و همه اشيايى را که براى پُختن به کار ميرود فراهم ميکنند.
سپس سرسبزه بُريده شده وريشه آن هفت آب شسته ميشود و پس از ماشين کشيدن در ديگ انداخته ميشود و آب ومقدار معين آرد برآن علاوه ميگردد ؛سپس آب ،شيره سمنک و آرد باهم مخلوط شده ،تا صبح کفگير زده ميشود.
ياسمين ميگويد که هنگام جوش، چند دانه چهارمغز نیز به آن می افزایند و پیهم تا پُخته شدن، کفگیر می زنند و سپس سر دیگ را می پوشانند و آنرا دَم می دهند.
اين خانم مى افزايد که دیگ سمنک را با دُعا باز می کنند که اگر نقشى که در روى سمنک از فرو رفتگی های چهارمغزها به چشم ميخورد، نام های مُقدس خداوند و یا شکل تسبيح باشند، فال شان نیک و در غير آن فال شان ناميمون خواهد بود.
خانواده ها در افغانستان به این باور اند سمنک که غذای بسیار مقوی و شیرین است، هم نذر است و هم میله. از سبزه سمنک چند نوع غذا از جمله کاچی، نان و حلوا آماده می شود و بسیاری از خانواده ها رسم دارند تا سمنک را بین همسایگان، اقارب و خویشاوندان شان تقسیم کنند.
علماى دين، نذر را یک عبادت خوانده؛ اما مشروط براینکه تنها به رضا و نام خداوند (ج) داده شود.
مولوی شمس الرحمن “فروتن” يکى از علماى دين، در خصوص نذر سمنک ميگويد: “هرنوع نذرى که به جز از نام الله گرفته شود، حرام است.”
اما وى افزود، درصورتیکه نذر سمنک تنها به نام خداوند (ج) به فقرا و ناداران صدقه شود و فرد نذر دهنده، از الله (ج) خواهان طلب اجر و ثواب آن به ارواح پیامبران و ازواج مطهر پیامبر صلى الله عليه و سلم شود، از نگاه اسلام مشکلى ندارد.
اين عالم دين، با ذکر اينکه در اسلام تشا‌ئم (بد شگونی) وجود ندارد، علاوه کرد: “دراسلام اصلا چنین چیزی وجود ندارد، کاری را به فال بد گرفتن خوب نیست و بدشگونی هیچ وقت و درهر عملی مناسب نیست.”
مردم در شب نوروز علاوه بر سمنک، هفت سين را که شامل سير،سرکه،سيب، سمارق، سبزى، سنجد و سکه مى باشد نيز تهيه ميکنند.
سلما يک تن از خانم هايى است که همه ساله در خانه اش صفره هفت سين را درست ميکند وى ميگويد که يکى از رسوم ديگرى که در نوروز در کشور خيلى معمول است، ترکردن هفت ميوه است که شامل سنجد ، کشته ، کشمش ، بادام ، چهار مغز ، غولنگ وپسته ميباشد.
خانواده ها يک شب قبل اين ميوه ها ر ا تر کرده به مهمانانى که براى تبريکى سال نو به خانه هاى شان مى آيند از آن در گيلاس ها و يا کاسه هاى گلى انداخته و براى شان تعارف ميکنند .
شهريان کابل در نوروز به دامنه کوه سخى ، شاه شهيد ،کوه خواجه صفا ،باغ بالا ، بادام باغ ، باغ بابر و ساير مناطق تفريحى رفته و سال نو را به فال نيک جشن ميگيرند.
بازدیدها: 30
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک