اقليت¬ها: اگر در مذاکرات صلح اقليت ها نادیده گرفته شوند، صلح نمایشی خواهد بود

کابل(پژواک،٢٣ قوس٩٩): معاون دوم رئيس جمهور، مى پذيرد که حکومت در رُشد فرهنگ و زبان اقلیت های قومی توجه نکرده است؛ چنانچه يک تحقيق تازه نشان مى دهد که اقليت ها از حذف خود در روند گفتگوهاى صلح نگران بوده و خواستار شامل سازى شان در گفتگوهاى صلح مى باشند.

موسسۀ حقوق بشر و محو خشونت، در همکارى شبکۀ جامعه مدنى و حقوق بشر؛ اخيراً تحقيقى را در ولايت هاى باميان، بدخشان، جوزجان، ننگرهار، کابل، غور، بلخ، نورستان و نيمروز انجام داده و با ٥٩٥ تن از اعضاى گروه هاى اقليت، صحبت هايى داشته است.

گروه هاى اقليت شامل اقوام ايماق، قزلباش، پشه يى، ترکمن، بلوچ، براهوى، عرب، سادات، نورستانى، واخى، قرغيز، گوجر، اسماعيلى، سيک ها، هندوها، مگات[جت] مى باشند.

محروميت و فراخوان براى شموليت در روند صلح

يافته هاى اين تحقيق، نشان مى دهد که نزديک به هشتاد درصد مصاحبه شونده ها، از دخيل نبودن اين گروه ها در گفتگوهاى صلح نگران اند و بيش از هشتاد درصد آنها تمايل شان را براى شموليت درتهيۀ طرح و برنامه هاى مربوط به صلح، ابراز کرده اند.

منبع نوشته است که پاسخ آنها به سوالى مبنى بر اينکه: «آيا از خود يا جامعۀ آنها در روند صلح نمايندگى صورت مى گيرد ياخير؟ جواب شان منفى بوده است.»

طالبان و گروه هاى اقليت

در اين تحقيق، برخى ازمصاحبه شونده ها در مورد اينکه توافقنامۀ صلح که مى تواند منجر به حضور برجستۀ طالبان در دولت شود، ممکن است حقوق اساسى گروه هاى اقليت را به خطر اندازد، اظهارنگرانى کرده اند .

در ادامه تحقيق گفته شده است: «اين نگرانى ها ناشى از پيشينۀ خشونت طالبان عليه گروه هاى اقليت و ويژگى ايديولوژيکى آنان است که از به رسميت شناختن تنوع اجتماعى، فرهنگى و مذهبى امتناع مى ورزند.»

منبع نوشته است که گروه هاى اقليت به ويژه اقليت هاى مذهبى، بيشترين نگرانى را از روى کار آمدن دولت محافظه کار طالبانى دارند، که مى تواند تهديدى براى حقوق آنها در حفظ هويت هاى اجتماعى، فرهنگى و مذهبى شان به شمار رود.

پيشنهادات:

شرکت کنندگان اين تحقيق، از حکومت و طالبان نيز خواسته هايى دارند که به طور جداگانه ارايه شده است.

آنان از دولت مى خواهند تا در قسمت شامل سازى اقليت ها در گفتگوهاى صلح، شامل سازى نظريات آنان در اين گفتگوها توجه واقدام عملى را روى دست گيرد.

همچنان از طالبان تقاضا کرده اند تا تعهد خود در مورد حقوق و آزادى هاى اساسى شهروندان افغانستان را بدون هيچ گونه تبعيض، رسماً از جمله حقوق اقليت هاى قومى، مذهبى  و زبانى اعلام کنند.

آنان همچنان گفته اند که طالبان، بايد حقوق آزادى هاى اساسى گروه هاى اقليت را به رسميت شناخته و محترم بشمارند.

سرور دانش معاون دوم رئیس جمهور در نشست امروز گفت: «نگرانی هايی که در پرتو صلح و موافقتنامه احتمالی پسا صلح وجود دارد، ممکن است حق و حقوقى که در قانون اساسی به اقلیت ها داده شده است، در معرض خطر قرار بگیرند، اقلیت های قومی ومذهبی حق دارند که در جریان مذاکرات صلح به صورت مستقیم و غیر مستقیم قرار بگیرند و نمایندگان خود را معرفی کنند.»

وى افزود که در قانون اساسی، برای تمام مردم کشور حق و حقوق داده شده و هویت اقلیت ها به رسمیت شناخته شده است؛ اما درعمل دولت نتوانسته کارهای عملی برای این اقلیت ها انجام دهد و در عرصه رشد فرهنگ و زبان اقلیت های قومی، توجه نکرده است.

به گفتۀ موصوف اقلیت ها حق دارند از پروسۀ صلح نگران باشند؛ چون اقلیت ها نمادى از رنج، محدودیت، صلح دوستی مسالمت آمیز بوده و احترام به هویت و فرهنگ اقوام مختلف کشور، باعث تحکیم و همبستگی وحدت ملی می شود.

او در ادامۀ سخنانش، از جانب حکومت افغانستان، به نمايندگان اقليت ها دراين نشست اطمینان داد که در گفتگوهای صلح به حقوق آنان توجه جدى خواهد شد.

عبدالوکیل ارکانی عضو کمیته دادخواهی اقلیت­ها در نشست امروز گفت: “می خواهند با دادخواهی برای اقلیت ملیت ها، صدای مردم آسیب پذیر را از قریه به مرکز برسانند و همچنان از فرهنگ، زبان و قوم حفاظت کنند.”

وى افزود که نشست امروز، می تواند صدای اقلیت ها را در کشور بلند کند؛ چون اقلیت های قومی هم از سوی دولت و هم از سوی مخالفین آُسیب پذیراند و اگر آنها در مذاکرات صلح نادیده گرفته شوند، این صلح یک صلح نمایشی خواهد بود.

سیما سمر وزیر دولت در امورحقوق بشر و روابط بین الملل نیز در این نشست گفت: «دولت به بهانۀ جنگ، نا امنی و شرایط کرونایی، حقوق مردم را محدود کرده نمی تواند، افغانستان ساختۀ از اقلیت های قومی می باشد و هیچ قوم اکثریت مطلق در افغانستان را تشکیل نمی دهد، این رسوم، عنعنات، زبان و فرهنگ های مختلف، زیبایی افغانستان است. »

وی همچنان افزود دولت مکلف است که از حقوق مردم دفاع کند، ولو که دو نفر باشند یا ده نفر، این وظیفۀ بدون قید و شرط دولت است که از حقوق اقلیت ها دفاع کند؛ چون دفاع از حقوق اقلیت ها،  احترام به کرامت انسانی بوده و کشور را به سوی جامعۀ صلح آمیز و انکشاف یافته سوق می دهد.

به گفتۀ وی، اقلیت ها چه در جریان پروسه صلح و غیر از پروسه صلح، باید در تمام بخش‌های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی سهيم شوند و میکانیزمی ساخته شود که اقلیت های قومی به حقوق شان برسند، این مکانیزم نباید سمبولیک باشد، باید به صورت عملی انجام شود.

او افزود که  باید به تمام زنان به شمول زنانى از گروه هاى اقليت، توجه خاص شود. نظریات اقليت ها در گفتگو ها شریک شود؛ چون اشتراک آنها تضمین کننده صلح در افغانستان است.

در بيانيۀ رونالد کوبیا نمایندۀ ویژۀ اتحادیه اروپا برای افغانستان، که از طريق ويديوکنفرانس صحبت مى کرد، آمده است: «انتقادها وجود دارد که تیم مذاکره کننده صلح افغانستان، همه شمول نیست؛ اما در تیم مذاکره کنندۀ صلح از سوى دولت افغانستان، همه شمول تر از تيم مذاکره کنندۀ طالبان مى باشد.»

قابل یادآوریست که مذاکرات صلح بین طالبان و دولت افغانستان، حدود سه ماه پیش در دوحه مرکز قطر به طور رسمی آغاز شد؛ در این مراسم بشمول پومپیو وزیر خارجۀ امریکا، وزیران خارجه و سفیران برخی کشورها نیز حضور داشتند.

همچنان در این مراسم، داکتر عبدالله عبدالله رئیس شورای مصالحۀ ملی و حنیف اتمر سرپرست وزارت امور خارجه نیز اشتراک کرده بودند.

پس از این مراسم، از میان اعضای تیم های مذاکراتى طالبان و دولت، گروه هاى تماس انتخاب شد تا اجندا و طرزالعمل را برای نشست های دیگر نهایی کنند.

در آغاز مذاکرات، در خصوص طرزالعمل برخی اختلافات موجود بود که بالاخره هفتۀ قبل، هر دو جانب بر یک طرزالعمل ۲۱ ماده ای توافق کرده اند.

اما براساس يک گزارش پژواک، روز گذشته( ٢٢ قوس)، تیم های مذاکراتی طالبان و دولت افغانستان در قطر، بر سه هفته رخصتی توافق کرده اند.