اعلامیه علمای پاکستان و افغانستان: افراطیت و حملات انتحاری مخالف اصول اسلام است

کابل (پژواک، ۲۱ جوزا ۱۴۰۰): کنفرانس علمای افغانستان و پاکستان در شهر مکه، حمایت کامل خویش را از پروسۀ صلح افغانی اظهار نموده، افراطیت خشونت زا و تروریزم به هر نوع و شکلی که باشد، شامل خشونت علیه افراد ملکی و حملات انتحاری، را مخالف اصول اساسی عقاید اسلامی خواندند.

این کنفرانس، روز گذشته تحت نظارت “رابطه عالم اسلامی” و به میزبانی حکومت عربستان سعودی، در شهر مکۀ مکرمه برگزار شد و با صدور یک اعلامیۀ مشترک پایان یافت.

دراعلامیه آمده است:  “ما علمای افغانستان و پاکستان، امروز در مکۀ مکرمه گردهم آمده ایم، تا در مورد پروسه صلح افغانستان بحث نموده، و از مذاکره بین طرفین درگیر بعنوان یگانه راه صلح آمیز برای حل بحران درازمدت افغانستان حمایت نمائیم که منتج به صلح پایدار در کشور گردیده و هر نوع و شکل خشونت و افراط را، در روشنی قرآن و سنت نبوی صلی الله علیه و سلم تقبیح نمائیم ”

در این اعلامیه علمای پاکستان وافغانستان، از خادم حرمین شریفین ملک سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان، بنابر تعهد مستحکم و تاریخی وی در حمایت از پروسه صلح و ثبات در افغانستان؛ سپاسگزاری نموده اند. همچان از تلاش های مخلصانه کشورعربستان سعودی که منحیث یک پل اتصال دهنده، علمای افغانستان و پاکستان را در مکه معظمه به هدف حمایت از صلح و مصالحه در افغانستان گرد آورده و این اعلامیه را صادر نمودند نیز ابراز امتنان کرده اند.

در اعلامیه آمده است که علمای هردوکشور، به موارد ذیل توافق کرده اند.

1. اسلام دین صلح، تحمل پذیری، اعتدال و مصالحه است. اسلام پیروان خودرا قویا ترغیب مینماید تا میان شان صلح آورده و منازعات ذات البینی شانرا در مراجعه به قرآن و سنت پایان دهند. چنانچه قرآن کریم میفرماید: فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ (سوره انفال – آیت ۱) الله متعال همچنان میفرماید: لا خَيْرَ في‏ کَثيرٍ مِنْ نَجْواهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاحٍ بَيْنَ النَّاسِ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِکَ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتيهِ أَجْراً عَظيماً (سوره نساء – آیت ۱۱۴) خداوند لایزال همچنان میفرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنكُمْ فَإِن تَنَازَعْتُمْ فِي شَيْءٍ فَرُدُّوهُ إِلَى اللَّهِ وَالرَّسُولِ إِن كُنتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا (سوره نساء – آیت ۵۹)
2. صلح در میان مسلمانان از وجیبه های تمام جوامع مسلمان است و باید به هرقیمت، صلح میان مسلیمن به میان آید. همچنان مصالحه نمودن، عمل صحابه و علماء بوده تا از ریختن خون مسلمانان بیگناه جلوگیری به عمل آید. بنابراین، همه منازعات ومعضلات میان مسلمانان، باید از راه مذاکره و صلح (مصالحه) در روشنی قرآن و سنت حل گردد. مصالحه میان اطراف درگیر، امر واجبی بر هر مسلمان دانسته میشود. الله عز وجل در قرآن کریم میفرماید إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُواللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (سوره حجرات – آیت ۱۰)
3. بدون شک صلح و مصالحه و آشتی میان اطراف درگیر، یکی از شریف ترین اعمال است. رسول الله صلی الله علیه و سلم میفرماید: أَلَا أُخْبِرُكُمْ بِأَفْضَلَ مِنْ دَرَجَةِ الصِّيَامِ وَالصَّلَاةِ وَالصَّدَقَةِ؟ قَالُوا: بَلَى، يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ: إِصْلَاحُ ذَاتِ الْبَيْنِ، وَفَسَادُ ذَاتِ الْبَيْنِ الْحَالِقَةُ (ابو داود – حدیث ۴۹۱۹) پیامبر صلی الله علیه وسلم همچنان فرموده است: لاَ تَبَاغَضُوا وَلاَ تَحَاسَدُوا وَلاَ تَدَابَرُوا وَكُونُوا عِبَادَ اللَّهِ إِخْوَانًا وَلاَ يَحِلُّ لِمُسْلِمٍ أَنْ يَهْجُرَ أَخَاهُ فَوْقَ ثَلاَثٍ (صحیح مسلم – حدیث ۲۵۵۹)
4. اسلام برای کسیکه بین مردم مصالحه میکند، حتی دروغ را جایز دانسته است. پس این مجاز است که برای یک طرف منازعه (مصلح) بگوید که آنطرف منازعه در مورد وی سخنان خوب گفت و وی را ستود؛ تا آنها را برای آشتی تشویق نماید. در حدیثی که از ام کلثوم بنت عقبه ابن ابی معیط از رسول الله صلی الله علیه و سلم روایت نموده میفرماید: لَيْسَ الْكَذَّابُ الَّذِي يُصْلحُ بَيْنَ النَّاسِ فَيَنْمي خَيْراً، أَوْ يَقُولُ خَيْراً (صحیح البخاری – حدیث ۲۶۹۲)
5. تعلیمات دینی و زندگی پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم ارزش اعتدال یا ضرورت به اتخاذ یک زندگی معتدل و راه وسطیت به وسیله مسلمانان را برجسته میسازد. چنانچه رسول الله صلی الله علیه و سلم توضیح نموده است: دین بسیار آسان است، هرکسی که دین را بالای خود سخت میسازد، ادامه دادن آن برایش دشوار میشود: بناءً افراط نکنید و تلاش نمایید تا به کمال نزدیک شده و خبر خوش برای تان این است که در اینصورت ثواب افضل دریافت خواهید کرد و با عبادت در صبح وقت و عصر و در اخیر شب، قوت ایمان را به دست آورید. صحیح البخاری، (۳۹) مسلم (۶۸۱۶).
6. امت مانند یک جسد است؛ چنانچه پیامبر صلی الله علیه و سلم میفرماید: مثَلُ الْمُؤْمِنِينَ فِي تَوَادِّهِمْ وَتَرَاحُمِهِمْ وَتَعَاطُفِهِمْ مَثَلُ الْجَسَدِ إِذَا اشْتَكَى مِنْهُ عُضْوٌ تَدَاعَى لَهُ سَائِرُ الْجَسَدِ بِالسَّهَرِ وَالْحُمَّى (متفق علیه – صحیح البخاری 6011 و صحیح مسلم 2586) همچنان، زمانیکه در یک بخشی از جهان اسلام نا آرامی و آشفتگی به وجود می آید، همه امت از درد آن رنج میبرند و در تلاش می برآیند تا با هر وسیله ایکه در توان دارند، برادران خویش را در پایان دادن آن حمایت نمایند.
7. درس بنیادی و اساسی اسلام حفظ کرامت انسانی و زندگی انسان است. قرآن عظیم الشأن چنین اعلان می دارد که هرکس که یک نفس را بکشد، مانند آن است که همه انسانها را کشته باشد و اگر کسی زندگی یک شخص را حفظ نماید مانند این است که همه انسانیت را حفظ نموده است. این حقیقت، برجسته میسازد که تهداب تمدن اسلامی بر صلح، محبت، انسانیت و تحمل گذاشته شده است.
8. علماء مکلف اند تا سعی انفرادی و نیز تلاش جمعی خویش را برای پخش پیام واقعی اسلام و صلح که مبنی بر احترام به زندگی، انسانیت، عدالت، صلح و عدم تبعیض بوده و خشونت و افراط درآن جای ندارد، ادامه دهند. آنها همچنان مسئولیت حفظ اساسات روحیه عالی اخلاقی و ترویج اخوت اسلامی و انسانی را میان مسلمین در سرتاسر جهان به دوش دارند.
9. علماء مکلف اند تا امت را از طریق پخش و نشر پیام واقعی اسلام و تفسیر درست نصوص دینی و سنت رسول الله صلی الله علیه و سلم رهنمائی نمایند. علمای افغانستان و پاکستان، با داشتن فهم درست از چالش هایی که کشورهای اسلامی با آن روبرو اند، نقش فعال خودرا در ترویج صلح و وحدت در جهان اسلام خصوصاً در افغانستان بازی نمایند. بناءً ما از هر دو کشور تقاضا مینمائیم که شورای مشترک علما را تأسیس نمایند؛ تا تلاشهای جاری صلح را پیشبرده و قدمه های عملی را در پروسه صلح افغانستان بردارند.
10. نقش علمای افغانستان و پاکستان در روشنی تعلیمات اسلامی مبنی بر قرآن و سنت، در تقویه صلح، هماهنگی و برادری میان امت و بالاخص در افغانستان بسیار مهم میباشد. بناءً ما (علماء) همه سعی و تلاشی که در راستای تأمین صلح پایدار میان امت مسلمه و بخصوص افغانستان تا الحال صورت گرفته مانند پیغام پاکستان، اعلامیه بوگور، فتوای صلح افغانستان، اعلامیه مکه مکرمه – سازمان تعاون اسلامی و هر ابتکار دیگر مرتبط به صلح در افغانستان توسط علماء جهان اسلام، را ستایش و تقدیر مینمائیم.
11. ما مکرراً تائید مینمائیم که خشونت به هیچ دین، ملت، تمدن یا قومی تعلق ندارد و نباید داشته باشد. افراطیت خشونت زا و تروریزم به هر نوع و شکلی که باشد، شامل خشونت علیه افراد ملکی و حملات انتحاری، مخالف اصول اساسی عقاید اسلامی است.
12. برای گذاشتن نقطه پایان به رنج جاری افغانها، ما، هر دو طرف منازعه را تشویق مینمائیم تا نهایت خویشتن داری را رعایت، از خونریزی بیشتر اجتناب، از فعالیت های تحریک کننده خودداری نموده و از طریق نشست و مذاکره مستقیم با همدیگر – بدون تحقیر، ملامتی و بی احترامی – به یک راه حل مناسب منازعه جاری در افغانستان دست یابند.
13. بدین منظور، ما حمایت کامل خویش را از پروسه صلح افغانی اظهار نموده و آنرا یک وجیبه دینی برای همه امت مسلمه بالخصوص ما (علماء) دانسته تا در یافتن راه حل مسالمت آمیز برای منازعه جاری افغانی بطور مثبت سهم خودرا اداء نمائیم. ما امیدواریم که آنها (طرفین منازعه) به نقطۀ مشترک، قابل قبول و توافق خواهند رسید که همه چالشهای سیاسی، اجتماعی-اقتصادی و مسائل متعلقۀ دیگر را پاسخ داده، با روحیۀ کار با همدیگر بر خونریزی جاری در افغانستان غالب آمده و ملت افغان را به یاری خداوند به راه صلح، مصالحه، ثبات و ترقی درین جهان سوق دهند.
14. در اخیر، ما از حکومت جمهوری اسلامی پاکستان، جهت حمایت مخلصانه و جدی شان از پروسه صلح افغانستان، صادقانه ابراز امتنان مینماییم و همچنان از تلاش های مخلصانه کشور شاهی عربستان سعودی جهت ایجاد وحدت میان امت اسلامی قدردانی نموده و آرزومندیم که کشور عربستان سعودی به حمایت های خویش ادامه دهد؛ تا تحرکی که توسط این اعلامیه میان علمای جهان اسلام بطور عام و پاکستان و افغانستان بطور خاص ایجاد شده است، را حفظ نماید. از الله متعال استدعا داریم که ما را به راه راست رهنمایی نماید.

این اعلامه در شهر مکۀ معظمه صدور یافت و به روز پنجشنبه تاریخ ۲۹ شوال ۱۴۴۲ مطابق به ۱۰ جون سال ۲۰۲۱ و به امضای شیخ محمد قاسم حلیمی  وزیر ارشاد، حج و اوقاف جمهوری اسلامی افغانستان  و شیخ دکتور نورالحق قادری وزیر امور دینی و همزیستی مذهبی جمهور اسلامی پاکستان، نشر شد.