پنج شفاخانه ویژۀ کرونا در کابل که صدها میلیون افغانی هزینه برداشته افتتاح نشده اند

کابل (پژواک، ۳ اسد ١٤٠٠): يافته هاى پژواک نشان می دهد که روى اعمار پنج باب شفاخانۀ تداوى بیماران مبتلا به کرونا در کابل، بیش از ٣١٢ ميليون افغانى هزينه صورت گرفته؛ اما با گذشت يک سال هنوزهم افتتاح نشده اند.

با شدت گرفتن موج نخست ویروس کرونا در افغانستان، حکومت در مجموع ۱۹.۸ میلیارد افغانی را برای مبارزه با ویروس کرونا در بخش‌های مختلف اختصاص داد.

بر اساس اطلاعات وزارت مالیه؛ از مجموع این مبلغ هنگفت، ۹.۶ میلیارد افغانی در بخش‌های مخلتف چون خریداری گندم، اعمار شفاخانه‌های کوید-۱۹ در مرکز و ولایات‌، آگاهی عامه، بازسازی قصر دارالامان، توزیع نان خشک و بسته‌های اقتصادی و حمایتی برای کمیته‌های اضطرار ولایت‌ها به مصرف رسیده است.

طبق معلومات منبع یادشده، از ۱۹.۸ میلیارد افغانی بودجه مبارزه با ویروس کرونا، ۱۰.۲ میلیارد افغانی آن که شامل «تعدیل دوم بودجه می‌شود و از سوی پارلمان منظور گردیده»، بیشتر در زمینۀ حمایت از صادرات محصولات زراعتی، اعمار و بازسازی کلینیک‌ها و کیفیت ارائه خدمات در شفاخانه‌های کشور به مصرف رسیده است.

 چگونگی مصرف ۶،۹ میلیارد افغانی بودجۀ کرونا در موج اول:

اطلاعات وزارت مالیه که به دسترس پژواک قرار گرفته، نشان میدهد که از ۶،۹ میلیارد افغانی، ۲.۴ میلیارد آن در زمان موج اول ویروس کرونا، جهت مبارزه با این ویروس به ولایت‌های کشور تخصیص یافته و۱.۴۱ میلیارد افغانی آن به ریاست اداره امور ریاست جمهوری تحت پروژه بازسازی قصر دارالامان، تاسیسات تاریخی و اعمار شفاخانه های ۵۰ بستر در ولایت‌های هرات، فراه، نیمروز و کابل و سایر اولویت‌های ساختمانی که توسط شرکت انکشاف ملی اعمار می‎‌گردد، اختصاص یافته است.

همچنان از۹.۶ میلیارد افغانی بودجۀ مبارزه با ویروس کرونا، مبلغ ۱.۷ میلیارد افغانی به وزارت زراعت، مالداری و آبیاری جهت خریداری گندم اختصاص یافته و مبلغ ۷۷ میلیون افغانی دیگرهم برای آگاهی عامه به ریاست عمومی ارتباطات عامه و استراتژیک ریاست جمهوری منظور شده است.

به همین گونه از بودجۀ یادشدۀ “مبارزه با ویروس کرونا”، ۲.۶  میلیارد افغانی آن، جهت توزیع نان خشک در مرکز و ولایت‌های کشور تخصیص یافته و بر اساس هدایت رئیس جمهور، مبلغ ۱.۱۵۳ میلیارد دیگر آن، جهت مبارزه با ویروس کرونا به وزارت صحت عامه اختصاص داده شده، که از این بودجه در مرکز و ولایت‌ها نیز استفاده شده است.

 اعمار پنج باب شفاخانه‌ای کوید-۱۹ کابل و هزینۀ ساخت آن:

طبق معلومات وزارت مالیه که در اختیار پژواک قرار گرفته است؛ در زمان موج اول ویروس کرونا، يک میلیارد و ۴۰۰ میلیون افغانی جهت اعمار پنج باب شفاخانه اضطراری ۵۰ بستر کوید-۱۹ در ولایت‌های کابل، هرات، فراه و نیمروز در اختیار شرکت انکشاف ملی از زیر مجموعه‌های اداره امور ریاست جمهوری، قرارداد شده است.

بر اساس اطلاعاتی که در سیستم تدارکات الکترونیکی و باز دولت افغانستان و همچنان تدارکات ملی آمده است، نشان می‌دهد که شرکت انکشاف ملی؛ از این بودجه، بیش از ۲۷۶ میلیون افغانی آن را برای ساخت پنج باب شفاخانه کوید-۱۹ در کابل؛ و ۳۹۰ میلیون و ۵۲۳ هزار افغانی دیگر آن را برای ساخت پنج شفاخانه درمان بیماران کرونایی در ولایت‌های فراه، نیمروز، هرات، پکتیا و میدان وردک، اختصاص داده است.

اطلاعاتی که در سیستم تدارکات الکترونيکی و باز دولت افغانستان ارائه شده، نشان می‌دهد که شرکت انکشاف ملی به روش تدارکات منبع واحد، مطابق حکم مقام ریاست جمهوری، قرارداد اعمار پنج باب شفاخانه‌ ۵۰ بستر کوید-۱۹ کابل را به تاریخ ۲۷ اسد ۱۳۹۹ با شرکت «نگار لوژسیتکی لمیتد» به ارزش مجموعی ۲۷۶ میلیون و ۳۸۴ هزار و ۳۶۵ افغانی امضا کرده است، که هزینۀ هر باب شفاخانه ۵۵ میلیون و ۲۷۶ هزار و ۸۷۳ افغانی می‌شود.

اما؛ اطلاعاتی را که شرکت انکشاف ملی با پژواک شریک کرده است نشان می‌دهد که این شرکت، پنج باب شفاخانه ۵۰ بستر کوید-۱۹ را در کابل، به هزینۀ مجموعی ۳۱۲ میلیون و ۶۷۴ هزار و ۷۶۵ افغانی اعمار کرده که هزینۀ اعمار هر باب آن ۶۲ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۹۵۳ افغانی می‌شود.

با این وجود؛ آماری را که تدارکات ملی، از ساخت پنج باب شفاخانه کوید-۱۹ در کابل ارائه کرده، با آمار شرکت انکشاف ملی، تفاوت دارد و این شرکت هزینه ساخت پنج باب شفاخانه را در کابل، بیشتر از ۷ میلیون افغانی بلندتر از آن چیزی ارائه می‌کند که در ابتدا قرار داده کرده است.

 تأخیر در اعمار ۵ باب شفاخانه‌ کوید-۱۹ کابل:

با تشدید گسترش موج نخست ویروس کرونا در اوایل سال گذشته (۱۳۹۹ خورشیدی)، اداره عملیاتی و حمایوی ریاست جمهوری، از اعمار هفت باب شفاخانه ویژۀ درمان ویروس کرونا در ولایت‌های هرات، کابل و نیمروز خبر داد.

این اداره در یازدهم حمل سال گذشته گفت که کار اعمار پنج باب شفاخانه‌ی ۵۰ بستر در ولسوالی‌های خاک جبار، موسهی، ده‌سبز، چهار آسیاب و ناحیه دوازدهم شهر کابل آغاز شده و قرار است در ۲۱ روز کاری یعنی در ۲۹ حمل ۱۳۹۹ تکمیل شود.

اما؛ اطلاعاتی را که شرکت انکشاف ملی با پژواک شریک کرده است نشان می‌دهد که کار اعمار پنج باب شفاخانه کوید-۱۹ کابل، در یازدهم حمل نه، بلکه در ۲۷ اسد ۱۳۹۹ یعنی چهار ماه و ۱۷ روز پس از آن زمانی شروع شده است که اداره عملیاتی و حمایوی ریاست جمهوری، اعلام کرده بود.

شرکت انکشاف ملی، در پاسخ به در خواست اطلاعات به آژانس پژواک گفته است که این شفاخانه‌ها، در بیست و ششم ماه میزان ۱۳۹۹ یعنی پس از دو ماه، کار اعمارش تکمیل شده است.

این تفاوت‌های زمانی نشان می‌هد که اعمار شفاخانه‌های کوید-۱۹ کابل، در ۲۱ روز کاری یعنی در ۲۹ حمل نه، بلکه با ۷ ماه تاخیر در ۲۶ میزان ۱۳۹۹ کارش تکمیل شده است.

 عدم استفاده از پنج شفاخانه کوید-۱۹ کابل در موج سوم کرونا:

وزارت صحت عامه در اخیر ماه عقرب سال گذشته (۱۳۹۹) از آغاز موج دوم ویروس کرونا خبر داد و مکتب ها‌ و پوهنتون ها را تعطیل اعلام کرد.

به دلیل آمار پایین مبتلایان به ویروس کرونا و گردش کمتر این ویروس در این موج، تنها شفاخانه افغان – جاپان، از بیماران کرونایی مراقبت می‌کرد.

اما؛ موج سوم ویرس کرونا در کشور، با سرعت انتشار وسیع آغاز شد و در ۲۲ جوزا وزارت صحت عامه برای جلوگیری از گسترش آن؛ در۱۶ ولایت پوهنتون ها، مکاتب، تمامی مراکز آموزشی و تالارهای عروسی را تعطیل و قرنطین دو هفته‌ ای را اعلام کرد، که تا همین هفتۀ اخیر ادامه داشت.

این وزارت با آنکه می‌گوید؛ آمار مبتلایان ویروس کرونا در موج سوم نسبت به موج اول و دوم بیشتر است؛ اما از پنج باب شفاخانه کوید-۱۹ کابل که در موج اول اعمار شده است، برای مراقبت از بیماران کرونا و مبارزه با این ویروس استفاده نمی‌کند و تنها از چهار شفاخانه ‌(افغان – جاپان، ۱۰۰ بستر قصبه، بخش کوید-۱۹ محمد علی جناح و افغان – اندونیزیا) به این منظور استفاده می‌ شود.

مسئولان این وزارت درمورد اینکه چرا از شفاخانه‌های ۵۰ بستر کوید-۱۹ کابل استفاده صورت نمی گیرد واین وزارت، چه زمانی پنج باب شفاخانه کوید-۱۹ را تحویل گرفته؟ به در خواست اطلاعات پژواک، پاسخ ارائه نکرده اند.

 دروازه ۵ باب شفاخانه کوید-۱۹ کابل پس از اعمار مسدود می باشد:

هرچند وزارت صحت عامه، تاریخ تحویل گیری پنج باب شفاخانه‌ ۵۰ بستر کوید-۱۹ کابل را از شرکت انکشاف ملی، به اطلاعات پژواک مشخص نکرد؛ اما غلام دستگیر نظری، سخنگوی این وزارت می‌گوید که در جریان موج اول ویروس کرونا، از پنج شفاخانه کوید-۱۹ کابل استفاده صورت گرفت و با کاهش رقم مبتلایان در پایان موج اول، بر اساس پلان وزارت صحت عامه، برخی این شفاخانه‌ها به حیث شفاخانه عادی موظف به عرضۀ خدمات صحی شدند و اما فعالیت شماری از آن‌ها که با شفاخانه‌های محل نزدیکتر بود، متوقف گردید.

اما شفاخانه‌های ۵۰ بستر کوید-۱۹ که در زمان موج اول ویروس کرونا در ولسوالی‌های ده‌سبز، چهارآسیاب، موسهی، خاک‌جبار و ناحيه ١٢ کابل اعمار شده، به بهره برداری سپرده نشده و دروازه‌های آن مسدود است.

میر ذبیح الله منیب ولسوال ده‌سبز کابل گفت که سال گذشته، یک باب شفاخانه ۵۰ بستر برای مبارزه با ویروس کرونا در روستای ده‌ یحیی این ولسوالی اعمار گردید؛ اما تا هنوز به دلیل نبود پرسونل و تجهیزات، این شفاخانه افتتاح نشده و دروازۀ آن مسدود است.

او افزود که آمار مبتلایان به ویروس کرونا در ولسوالی ده‌سبز بلند است و حتی روزانه بیشتر از پنج نفر در اثر مبتلا به این ویروس فوت می‌کنند.

منیب گفت که بارها به وزارت صحت عامه و دیگر ادارات دولتی، برای فعال کردن شفاخانه کوید-۱۹ این ولسوالی مراجعه کرده؛ اما تلاش‌هایش به نتیجه نرسیده است.

حسین بخش محمدی، ملک شهرک محمدی ولسوالی ده‌سبز نیز گفت شفاخانه کرونا که سال گذشته اعمار گردیده است، هنوز افتتاح نشده و حتی این شفاخانه محافظ ندارد و شیشه‌های آن شکسته است.

وحیدالله احمدزی ولسوال خاک‌جبار کابل نیز گفت که شفاخانه ۵۰ بستر کوید-۱۹ که از سوی اداره عملیاتی ریاست جمهوری، در زمان موج اول کرونا در این ولسوالی اعمار شد، تا کنون افتتاح نشده است.

او تاکید کرد که وزارت صحت عامه، هنوز تجهیزات و پرسونل شفاخانه را تکمیل نکرده و به همین دلیل، این شفاخانه مسدود است.

در عین حال، نبی‌الله پیرخیل ولسوال چهارآسیاب کابل، به پژواک گفت که هیچ مرکز صحی برای درمان بیماران ویروس کرونا، در ولسوالی چهارآسیاب وجود ندارد و تنها یک شفاخانه ۵۰ بستر که در زمان موج اول ساخته شد، آن هم متاسفانه غیر فعال است.

او افزود که این شفاخانه پرسونل ندارد و وزارت صحت عامه، هنوز برای آن تجهیزات صحی نیاورده است؛ به همین دلیل دروزاه شفاخانه ۵۰ بستر کوید-۱۹ این ولسوالی مسدود است.

جنت گل حسن خیل، ولسوال موسهی کابل نیز دراین مورد اظهار نگرانی کرد. او گفت که شفاخانه ۵۰ بستر کوید-۱۹ این ولسوالی، هنوز فعال نشده و تجهیزات و پرسونل ندارد.

ولسوال موسهی کابل گفت که چندین مرتبه مشکلات صحی مردم ولسوالی موسهی و بسته بودن شفاخانه کوید-۱۹ این ولسوالی را، با یعقوب حیدری والی کابل در میان گذاشته؛ اما هنوز این شفاخانه فعال نشده و دروازۀ آن مسدود است.

 نتيجه:

مسدود بودن شفاخانه‌های مختص به بیماران کوید-۱۹ کابل و عدم استفاده از آنها، در حالی است که در موج سوم ویروس کرونا، آمار مبتلایان در کابل به شدت افزایش یافت و وزارت صحت عامه، مجبور شد که برای درمان بیماران کرونایی، افزون بر شفاخانه افغان – جاپان، شفاخانه ۱۰۰ بستر قصبه، بخش کوید-۱۹ محمد علی جناح، و شفاخانه ۱۰۰ بستر افغان – اندونیزیا را نیز فعال نماید. اما؛ پنج شفاخانه ۵۰ بستر کوید-۱۹ که در زمان موج اول اعمار شده بود، تاکنون بدون استفاده در کوشه‌ای از ولسوالی‌های کابل دروازۀ آنها مسدود است.