سمیرا: کاکا نان می‌خری؟

تالقان (پژواک، ۶ اسد ۱۴۰۱): بسته‌ماندن دروازۀ مکاتب دخترانه؛ سمیرا متعلم بود و آرزو داشت داکتر شود اما حال نان می‌فروشد و از هر رهگذر می‌پرسد، کاکا نان می‌خری؟

ساعت ۱٢ چاشت است و شدت گرما نیز در شهر تالقان بلندتر از ۴۲ درجه، در گوشۀ این شهر؛ اما تعداد از زنان از سال‌های دراز به این‌سو نان‌فروشی می‌کنند و از همین طریق روزگار خود را می‌گذرانند؛ روزگار که پیوسته چشم دوخته است به تشت خمیر و سفرۀ نان فروشی از سوی این زنان، فروش نان هم برای این زنان با جنجال‌های همراه است، گاهی اذیت و آزار از سوی مردان استفاده‌جو، گاهی اذیت و آزار از سوی ادارۀ شاروالى و تلخ‌تر از این هم گاهی کم‌رنگ شدن بازار خرید نان خانه‌گی در تالقان مرکز ولایت تخار.

از زنان نان‌فروش پرسیدم که چطور است وضعیت بازار، آیا فروش مناسب دارند یا خیر؟ ناگهان دختر با چشمان آبی از میان این زنان بلند شد و گفت: «کاکا هیچ بازار نداریم، از مجبوری آمدیم تا نان بفروشیم؛ چون ماه‌ها می‌شود که دروازۀ مکتب به روی ما بسته شده است و حالا از بیکاری و در خانه بودن خسته شده‌ام.»

سپس درک کردم که او متعلم مکتب بوده و حالا به دلیل بسته بودن مکتب به روی دختران بالاتر از صنف ششم، دست به نان‌فروشی زده است.

در نخست این دختر نمی‌خواست با من لب به سخن بگشاید؛ اما به او گفتم که من خبرنگار هستم و این گزارش ممکن سبب شود تا دروازۀ مکاتب دخترانه به روی همه متعلمان دختر بازگشایی شود؛ او لحظۀ سکوت کرد و با گذاشتن یک شرط با من گفت‌وگویی انجام داد، شرط سمیرا این بود که از او تصویر مکمل نباید بگیرم، من به خواست او لبیک گفتم و آهسته آهسته ماجرای نان‌فروشی خود را این‌گونه حکایت کرد.

وى گفت: «سال گذشته هنگامی که حکومت سقوط کرد، من صنف هفت مکتب بودم، با رویایی این‌که در آینده داکتر شوم؛ اما پس از سقوط نظام، پدرم هم آن‌چنان علاقۀ که در سابق داشت تا من مکتب بروم، آهسته آهسته آن علاقه هم با دیدن وضعیت موجود رنگ می‌باخت و من مایوس می‌شدم که چه باید کنم، آخر سرنوشت من چه می‌شود و زحمت هفت ساله‌ام برباد شد، با این همه من امیدوار بودم که شاید ماه بعد مکتب‌ها شروع شود و من مشتاقانه به درس خود برگردم، این امید حالا یازده‌ماهه شده است، بدون این‌که دروازه مکتب‌ها به روی دختران بالاتر از صنف ششم بازگشایی شود، ماه‌ها گذشت و این آرزو تحقق نیافت، من در خانه چندین بار مریض شدم و نزدیک بود افسرده شوم، سپس مادرم تصمیم گرفت تا من هم‌ مانند تعداد از زنان و دختران همسایه، نان‌فروشی نمایم.»

سمیرا که حالا هر صبح تا شام روی جاده‌های شهر تالقان گرمای آفتاب، ریزش باران، گرد و خاک موسومی و صدای دل‌خراش موترها را تحمل کرده نان می‌فروشد، گفت، به دلیل این‌که مکتب‌ها بسته است و من اجازۀ رفتن به مکتب را ندارم، نان‌فروشی می‌کنم و حداقل از این طریق بخش از خرچ و مصرف خانواده شش نفری خود را تامین کرده و روزهای سیاه خود را نیز پشت سر می‌گذرانم.

موصوف می‌افزاید: «پدرم در حکومت گذشته در صف نیروهای امنیتی بود و حالا به بیرون از کشور رفته است.»

سمیرا در پاسخ به سوال که آرزوی کنونی وی چیست؟ گفت: «هنگامی که قدم به مکتب گذاشتم، آرزو داشتم در آینده طبیب درد دیگران (داکتر) شوم، حالا نه تنها آرزوی من، بلکه آرزوی هزاران دختر افغان تنها بازگشایی مکاتب دخترانه در کشور می‌باشد.»

انگشتان نازک سمیرا که باید مصروف مشق قلم و کتاب می‌بود، حالا نان می‌شمارد و از هر رهگذری می‌پرسد که کاکا نان می‌خری؟

سمیرا که دو ماه می‌شود دست به نان‌فروشی زده است، بغض در گلون دارد و از حکومت می‌خواهد که رفتن به مکتب ننگ نیست اما زیرپا شدن غرور یک دختر در روی جاده ننگ است.

در همین حال، استادان پوهنتون و کارشناسان هم مسدود ماندن مکاتب دخترانه را در کشور نگران کننده می‌دانند و از پیامدهای خطرناک آن هشدار می‌دهند.

سمیع‌الله سیحون یکی از کارشناسان می‌گوید، دختران که حالا از رفتن به مکتب بازماندند روی آوردند به کارهای شاقه و این کارهای شاقه ممکن آنان را دچار مشکلات روحی و جسمی کنند که خود پیامد ناگوار می‌باشد.

سیحون همچنان بلندرفتن آمار خودکشی دختران را در کشور در نتیجۀ مسدود‌ماندن مکتب‌ها می‌داند و هشدار می‌دهد که در بلندمدت محرومیت‌های بیش از حد سبب خواهد شد تا دامنۀ فساد اخلاقی نیز افزایش یابد.

سید شجاع‌الدین رسولی استاد پوهنتون می‌گوید، توسعۀ یک کشور منوط به سطح دانش و آگاهی افراد آن‌کشور می‌باشد.

او بسته‌ماندن مکاتب دخترانه را از نگرانی جدی عنوان کرده، می‌گوید: «دختران یک بخش بزرگ از جامعۀ افغانستان را تشکیل می‌دهند که نباید از حق آموزش محروم باشند و جامعۀ ما در صورتی که زنان نادان و بی‌سواد داشته باشد از لحاظ اخلاقی نیز سقوط خواهد کرد.»

این در حالی است که پس از سقوط نظام جمهوریت در افغانستان، مکاتب دخترانه به روی دختران بالاتر از صنف ششم بسته شده است.

اما در آغاز سال تعلیمی، وزارت معارف گفته بود که روی یک طرح کار جریان دارد که بر اساس آن مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم دوباره آغاز خواهد شد.

بازدیدها: 189