اشتراک کننده‌گان در تویتر سپیس «تناظر» پژواک: برای خروج از بحران نیاز به دیالوگ ملی می‌باشد

کابل (پژواک، ۲۸ میزان ۱۴۰۱): در تویتر سپیس «تناظر» پژواک، روی حرکت‌های سیاسی افغان‌ها در خارج از کشور بحث صورت گرفت، اشتراک کننده‌گان گفتند، برخی این حرکت‌ها توسط افرادی ایجاد شده که در بدبختی‌های گذشته مقصر نیستند، اما شمار دیگری از سوی‌ افرادی ایجاد شده که در فساد و ادامۀ جنگ دست دارند.

آن‌ها چنین حرکت‌های ملی را ضرورت دانستند که خواهان جنگ نباشند، در اصلاحات سیاسی سهم می‌گیرند، مردم را به اکثریت و اقلیت، قوم و سمت تقسیم نکنند و همچنین از حکومت سرپرست خواستند که اجازۀ فعالیت سیاسی مسالمت‌آمیز را در کشور بدهد.

این بحث، ساعت ۴:۳۰ عصر روز گذشته آغاز و حدود دو ساعت ادامه داشت که توسط ۱۸۱۸ تن به گونۀ زنده شنیده شد، ۱۰ تن از کارشناسان روی موضوع صحبت کردند و ده‌ها اشتراک کنندۀ دیگر تصبره‌های شان را به صورت نوشتاری به اشتراک گذاشتند.

برای بحث روی موضوع، داکتر فضل‌هادی وزین، سیاستمدار و استاد پوهنتون، نجیب‌الله جامع استاد پوهنتون، امین‌الله شارق آگاه امور، ضیاء بومیا نمایندۀ جنبش جمهوری‌خواهان، سید احمدشاه سادات سرپرست پیشین وزارت مخابرات و نمایندۀ حرکت صلح و عدالت، ضیاءالحق امرخیل رئیس انجمن ثبات‌ملی و مشاور رئیس‌جمهور پیشین دعوت شده بودند، اما در این بحث از آدرس حکومت کسی اشتراک نکرد.

بر اساس توافقنامۀ دوحه، مذاکرات بین‌الافغانی باید انجام شود

سید احمدشاه سادات سرپرست پیشین وزارت مخابرات و نمایندۀ حرکت صلح و عدالت گفت، از شش ماه گذشته روی جنبش صلح و عدالت کار جریان دارد که بیش از ۲۰۰ سیاستمدار، چهرۀ علمی، رهبر مذهبی، نمایندۀ جامعۀ مدنی و سایر افراد در آن گردهم آمده‌اند.

او افزود، این حرکت راهی عدم تشدد را اختیار کرده، برای صلح در کشور، ایجاد حکومت مبتنی بر خواست مردم و تطبیق عدالت اجتماعی مبارزه می‌کنند و همچنان با اقدامات حلقاتی مخالفت می‌کند که جنگ داخلی و تعصبات قومی را تقویت می‌بخشند.

به گفتۀ او، این حرکت خواستار مذاکرات بین‌الافغانی و یک نظام مشارکتی همه‌شمول بر اساس توافقنامۀ دوحه می‎باشد؛ زیرا که تجارب گذشته نشان داده‎است که فروپاشی نظام و رسیدن از طریق زور به قدرت، بحران‎های دیگری را به بار می‎آورد.

موصوف همچنان گفت، نظام گذشتۀ جمهوری توسط آن عده از جنگ‌سالاران سقوط داده شد که امتیازات را گرفته و اما هیچ نوع مسؤولیت را بر عهده نگرفتند.

راه‌اندازی حرکت‌های سیاسی در بیرون از کشور انتخاب نه، بلکه مجبوریت است

ضیاء بومیا به نماینده‎گی از جنبش جمهوری‌خواهان گفت، ایجاد حرکت‌های سیاسی در خارج از کشور انتخاب نه، بلکه یک مجبوریت می‎باشد؛ زیرا که برای فعالیت در درون افغانستان اجازده داده نمی‎شود.

وی افزود، جمهوری‌خواهان نخستین روند سیاسی ملی و غیرنظامی می‎باشد که در زمینۀ دفاع از حقوق جمهوری مردم افغانستان آغاز به فعالیت کرده‌است.

وی می‌گوید، سیاست‌های ناکام در کشور، خودخواهی‌ها، تلاش‌های پیهم برای بدست آوردن قدرت از طریق زور، تکرار عدم یک‎دیگرپذیری، مداخله‎های خارجی، گرسنگی طولانی و تنگدستی بی‌ثباتی ما را طولانی‌تر کرده و نظام‌های ما به گونۀ دوامدار با فروپاشی مواجه شده‌است.

به گفتۀ وی، این حرکت خواستار یک نظام جمهوری و دموکراتیک به اساس قانون اساسی ‌ملی برای افغانستان می‎باشد، تا همه افغان‌ها بتوانند، به اساس قانون، اراده‌های سیاسی شان را در آن تمثیل کنند، معیار اقتدار و قدرت رای مردم باشد، به بیرق‎ملی و تمام ارزش‌های پذیرفته شده احترام گذاشته شود و کشور از هر نوع مداخلات داخلی و بین‌المللی نجات داده شود.

شماری از حرکت‌های سیاسی در خارج از کشور ریشه‌های خارجی دارند و چهره‌های ناکام در آن گردهم آمده‌اند

نجیب‌الله جامع استاد پوهنتون گفت، حرکت‌های سیاسی تازه ایجاد شده باید از منظری دیده شود که رهبران شان تا چه اندازه میان مردم محبوبیت دارند، چه پیشینه (امروز و دیروز شان) چه‌گونه است و با درنظرداشت حقیقت‌های زمینی، تا کجا درد افغانستان و افغان‌ها را التیام بخشیده می‌توانند.

وی افزود، برخی این حرکت‎ها، دارای ریشۀ خارجی اند، نماینده‌گی از خواسته‌های مردم نمی‌کنند، بیشتر چهره‎های سابق ناکام در آن حضور دارند تا در اینجا و آنجا جایگاهی برای خود پیدا کنند.

او می‌گوید، نظم نسبی کنونی به نفع همه می‌باشد، در مجموع باید منافع افغانستان و مردم مهم باشد، لازم است تا در شرایط فعلی لابی مثبت صورت گیرد.

اما موصوف یادآوری کرد که طرفدار ریفورم است و خواستار تطبیق انتخابات در نظام کنونی، فرصت دادن به احزاب سیاسی، تنوع در کابینه، آزادی بیان و سایر ارزش‌ها می‎باشد.

برای خروج از وضعیت نابسامان کنونی زمینۀ دیالوگ مسالمت‌آمر فراهم شود

امین‎الله شارق آگاه امور گفت، همه مردم افغانستان رنج برده و در وضعیت بدی قرار دارند، برای خروج از این وضعیت، باید زمینۀ گفتگوی مسالمت‌آمیز مساعد گردد.

وی افزود: «برای تحول مثبت؛ نیاز به تعهدات و حرکت‌های سیاسی می‎باشد، اما برای شماری از شخصیت‌ها و چهره‌های سابق – که پیشینۀ خوب ندارند – پشنهاد استراحت می‌دهم.»

وی گفت، همه باید متعهد شویم، رهبران مختلف باید دور هم بیایند و با استفاده از وضعیت کنونی، کشور را به مسیر بهتری سوق دهند.

چهره‌هایی که در گذشته امتحان داده‌اند، در آینده نیز نمی‌توان از آن‌ها انتظار داشت

ضیاءالحق امرخیل رئیس انجمن ثبات‌ملی و مشاور رئیس‌جمهور پیشین گفت، شماری از جنبش‌های سیاسی توسط شخصیت‌هایی ایجاد شده‌است که در پست‌های بلند رتبه کار می‌کردند، اما در سرنگونی نظام جمهوری قبلی دست داشتند، آنان در روزهای دشوار مردم را فراموش و کشور را ترک کردند.

به گفتۀ وی، از چنین چهره‌ها که در گذشته آزموده شده اند – در آینده نیز نمی‌توان انتظار داشت.

وی افزود: «جامعۀ ما قربانی افراط‌ و تفریط است؛ ما تنها ملتی هستیم که از فروپاشی‌ها و انقلاب‌ها درس نمی‌گیریم، هر بار چهره‌های تکراری و ناموفق می‌آیند، اما مردم آن‌ها را می‌شناسند و روی شان اعتماد نمی‌کنند، همه ما برای ملت مقصر هستیم، باید اشتباهات خود را بپذیریم، دیگر باید برای جوانان فرصت داده شود.»

وی از تحریک‌ها و جنبش‌هایی استقبال کرد که بر اساس یک اجندا ایجاد شده باشد و هدف شان خروج افغانستان از بحران باشد.

وی خاطرنشان کرد، برخی‌ها بحث اکثریت و اقلیت را مطرح می‌کنند، اما در کشور اکثریت و اقلیت وجود ندارد؛ به گفتۀ وی، «اکثر زنان ما هستند که از آموزش و کار محروم اند، اکثر کودکان ما اند که غذای کافی برای خوردن ندارند.»

وی همچنین یک سلسله درخواست‌ها را از حکومت سرپرست مطرح کرد و گفت: «امارت نمی‌تواند به شکل فعلی ادامه داشته باشد، آن‎ها باید یک میکانیزم راه‎اندازی کنند، حق آموزش را به زنان بدهند، در همه اقوام چهره‌های قوی وجود دارند، بر آنان باید اعتماد کرده و به خود نزدیک کند، ما جنگ نمی‌خواهیم، ​​اما حق سیاست داریم.»

او خواست که «امارت‌اسلامی» آغوش باز داشته باشد و انتقاد را بپذیرد؛ چون اکنون آن‌ها حاکم هستند، تنها این کافی نیست که به سیاستمدار بگویند، بیا ترا نمی‌کشیم، آن‌ها باید حق زنده‌گی و سیاست در کشور شان داشته باشند.

«به‎نام دین به سمت استبداد سیاسی می‎رویم»

داکتر فضل‎هادی وزین استاد پوهنتون و سیاستمدار گفت، بهترین راه برای بیرون‌رفت از بحران کنونی و حل مشکلات، آغاز یک «گفتمان‌ملی» است تا همه طرف‌ها بتوانند در مورد موضوعات جنجالی گفتگو کنند و ثبات سیاسی را ایجاد کنند؛ زیرا ثبات سیاسی پایه و اساس همه «ثبات‌های» دیگر می‌باشد.

به بیان وی، نسبت به اختلافات، مشترکات بیشتر است؛ انسانیت، افغانیت و اسلامیت سه دایره‌یی می‌باشد، همه مشکلات می تواند در چارچوب آن حل گردد.

وی همچنین از نظام جمهوری قبلی نیز انتقاد نمود که متکی به بیگانه‎گان بود، قانون اساسی خوبی داشت، اما بارها ورشکسته شد، برای دموکراسی احترام گذاشته نشد و در انتخابات تا سرحد خیانت تقلب صورت گرفت.

وی همچنین خاطرنشان کرد که در شرایط کنونی یک سلسله تحولات مثبت به میان آمده‌است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت؛ امنیت نسبی آمده، حکومت مرکزی ایجاد شده، از فساد جلوگیری شده و ارزش افغانی حفظ شده‌است، اما متأسفانه که برخی مشکلات نیز وجود دارد.

ویزین گفت: «معلوم نیست که حکومت سرپرست فعلی چه زمانی ادامه خواهد داشت، قانون اساسی، مشروعیت سیاسی، برنامه و پلان وجود ندارد، افراد غیرمسلکی به وظایف استخدام شدند، انحصار قدرت موجود است، به نظر می‎رسد به‌نام دین به سمت استبداد سیاسی می‌رویم.»

وی هشدار داد که وضعیت کنونی افغانستان را به سمت انزوای سیاسی می‌کشد، نیاز به اصلاحات سیاسی فوری است؛ مردم از کشور فرار می‌کنند، این به معنای آن است که ما در مسیر اشتباه در حرکت هستیم.

موصوف گفت، باید یک گفتمان ملی برای بررسی مشکلات گذشته، مشکلات کنونی و راه‌حل‌های آن آغاز شود، در بیشتر مسایل باید «طالبان» نیز از ملت عفو بخواهند.

شایان ذکر است که در جریان بحث بسیاری از اشترک کننده‌گان نظریات شان را در زمینۀ موضوع به اشتراک گذاشتند که دارای دیدگاه‌های مثبت و منفی بوده‌است.