بازگشت بیش از نیم میلیون مهاجر افغان در یک سال از ایران

کابل (پژواک، ۲۹ حوت ۱۴۰۱): از آغاز سال ۱۴۰۱ به اینسو بیش ۵۲۷ هزار مهاجر افغان یا به گونۀ داوطلبانه از ایران به افغانستان برگشته‌ و یاهم به صورت اجباری از این کشور اخراج شده‌اند.

نکات مهم گزارش

• طی یک سال ۵۲۷ هزار افغان به گونۀ اجباری و داوطلبانه به کشور برگشته‌اند.
• شماری از مهاجرین افغان شاکی‌اند که در ایران با آنان برخورد نادرست می‌شود.
• «مهاجرت افغان‌ها برای قاچاقچیان به تجارت مبدل شده‌است.»
• تحلیلگران: کشورها حق ندارند که با مهاجرین خلاف قوانین بین‌المللی برخورد کنند.
• تحلیلگران: امارت اسلامی برای حل مشکلات مهاجرین افغان با ایران گفتگو کند.
• هیأتی از افغانستان به‌منظور حل مشکلات افغان‌ها به ایران رفته‌است.
• مقامات ایرانی قبلا گفته بودند که برای فراهم‌سازی تسهیلات برای پناهجویان افغان اقدام می‌کنند.

بر اساس معلومات وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان، در حال حاضر حدود ۷ میلیون مهاجر افغان در کشورهای مختلف به سر می‌برند. بر اساس معلومات منبع، از این میان حدود سه میلیون تن آنان در ایران، سه میلیون در پاکستان و سایر آن‌ها در کشورهای دیگر زندگی می‌کنند؛ از این میان برخی آن‌ها دارای اسناد قانونی اقامت در این کشورهای می‌باشند و شماری دیگرشان فاقد اسناد قانونی اند.

از چهار دهۀ گذشته به اینسو شمار زیادی از افغان‌ها برای کار به کشورهای دیگر به ویژه ایران و پاکستان می‌روند، گاهی در این کشورها با رفتار نادرست مواجه می‌شوند و تعداد زیادی از آن‌ها که فاقد اسناد قانونی اقامت در آنجا هستند،  از کشورهای خارجی به ويژه از ایران به گونۀ اجباری اخراج می‌شوند، اما هنوزهم شماری از افغان‌ها از راه‌های قانونی یا غیرقانونی به ایران و پاکستان می‌روند، تا در این کشورها کار کنند و یا از آنجا به کشورهای دیگر بروند.

وزارت امور مهاجرین و عودت کنند‌گان همیشه در صفحۀ فیسبوکش خبرهایی را در مورد مهاجرین عودت شده به افغانستان منتشر می‌کند و نشان می‌دهد که بیشترین مهاجرین از ایران به کشور بازمی‌گردند.

آژانس خبری پژواک از آغاز سال جاری ۱۴۰۱ تا  ۲۹ ماه روان حوت ارقامی از مهاجرین عودت شده از ایران را جمع‌آوری کرده‌است؛ بر اساس این ارقام، طی یک سال ۵۲۷ هزار افغان به گونۀ اجباری و یا دواطلبانه به کشور برگشته‌اند.

معلومات نشان می‌دهد که در ماه حمل سال جاری ۵۵۵۰۵، در ماه ثور ۳۰۳۸۸، در ماه جوزا ۴۶۰۶۵، در سرطان ۲۸۵۶۵، در ماه اسد ۴۴۵۸۵، در سنبله ۴۳۵۲۱، در  میزان ۲۸۶۲۶، در عقرب ۷۸۷۷۴، در قوس ۴۷۹۹۴، در جدی ۳۰۹۷۲، در  دلو ۴۵۱۳۵ و در حوت ۴۶۴۵۸ تن از مهاجرین افغان از ایران به کشور برگشته‌اند.

وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان از آغاز سال ۱۴۰۱  تا ۱۶ ماه میزان تعداد مهاجرین افغان را که به گونۀ داوطلب به کشور عودت می‌کردند و مهاجرینی که به صورت اجباری از ایران اخراج می‌شدند، جداگانه منتشر می‌کرد، اما پس از ۱۶ میزان ارقام  را با این تفکیک منتشر نمی‌کند.

بر اساس این معلومات، از آغاز سال جاری تا  ۱۶ ماه میزان  از میان ۲۶۵ هزار مهاجر افغان ۱۶۵ هزار آنان به گونۀ اجباری از ایران اخراج شده و بیش از ۱۰۹ هزار تن دیگرشان دواطلبانه به کشور برگشته‌اند.

یافته‌های پژواک نشان می‌دهد که این افراد در ۲۴۹ روز مختلف سال ۱۴۰۱ از ایران اخراج و یاهم به گونۀ داوطلبانه به کشور برگشته‌اند.

بر اساس یافته‌ها، بیشترین تعداد این مهاجرین به‌تاریخ ۱۶ ماه حمل از ایران به کشور برگشته‌اند که از این میان بیش از ۷۸۰۰ تن به گونۀ اجباری اخراج و بیش از ۴۸۰۰ دیگر به صورت داوطلبانه به کشور عودت کرده‌اند.

شماری از پناهجویان افغان از برخورد نادرست با آن‌ها شاکی‌اند

روح الله یکی از مهاجرین افغان می‌باشد که حدود ده روز قبل به گونۀ اجباری از ایران اخراج شده‌است.

او – که باشندۀ اصلی ولایت پروان است- به آژانس خبری پژواک گفت، پس از تحول سیاسی سال گذشته همراه  با خانواده‌اش به ایران رفت اما از این کشور اخراج شد.

او گفت: «در ایران از خانه به سوی کار می‌رفتم که از سوی پولیس دستگیر شدم، مبایل نیز همراه خود نداشتم، لباس کار در تنم بود، به پولیس گفتم که خانوداه‌ام نیز اینجاست، من تنها به افغانستان رفته نمی‌توانم؛ زیرا خانواده‌ام سرپرست ندارد، اما هر چه برای آن‌ها عذر و زاری کردم قبول نکردند، بعدا دو شب را در پاسگاه سپری کردم و پس از آن رد مرز شدم.»

وی می‌گوید، پس از بازگشت به افغانستان به خانواده‌اش اطلاع داد که وی از سوی پولیس ایران بازداشت شده بود و اکنون در افغانستان است.

 موصوف افزود: «پولیس ایرانی با افغان‌ها بسیار برخورد نادرست می‌کنند؛ به سخنان‌ات هیچ گوش نمی‌دهند، برخی در لباس‌های کار بازداشت می‌شوند، برخی در بازار بازداشت می‌شوند، پول برخی‌ها با صاحب کار باقی می‌ماند و بدون آن ردمرز می‌گردند.»

  روح‌الله که اکنون در زادگاهش در چاریکار، مرکز پروان می‌باشد می‌گوید، مجبور است که دوباره به ایران برود؛ زیرا خانواده‌اش در آنجا است.

منصور یکی دیگر از مهاجرین افغان نیز می‌گوید که حدود یک ماه قبل به گونۀ اجباری از ایران به افغانستان رد مرز شده‌است.

وی می‌گوید، نزدیک به یک سال در ایران کار کرد و می‌خواست به ترکیه برود، اما در مرز میان ترکیه و ایران از سوی پولیس ایران بازداشت شد.

وی می‌افزاید: «شمار زیادی از افغان‌ها به ترکیه می‌روند، همه قاچاقبران به افغان‌ها دروغ می‌گویند و برای آنان می‌گویند که از مسیر آسان آنان را به ترکیه خواهند رساند، بعضی وقت در موتر ما را می‌انداختند و برخی اوقات پیاده سفر می‌کردیم، سه شب سپری شد که به مرز ترکیه رسیدیم و آن‌جا پولیس ایران بازداشتم کرد؛ یک ماه در بند بودم، پس از آن به پولیس‌ دیگر تسلیم‌ام کرد و آنان من را به افغانستان ردمرز کردند.»

وی می‌گوید: «افغان‌ها مسیرهای سخت قاچاقی را به دلیل مشکلات بیکاری تحمل می‌کنند؛ اگر در داخل کشور زمینۀ کاری برای مردم مهیا باشد و امور زنده‌گی آنان جریان داشته باشد پس هرگز هیچ کسی مهاجرت نخواهد کرد.»

وی می‌گوید که مهاجرت افغان‌ها برای قاچاقچیان به یک تجارت تبدیل شده‌است.

وی از حکومت‌های افغانستان و ایران خواست که برای حل این مشکل گفتگوهای جدی نمایند.

وی از حکومت ایران می‌خواهد که افغان‌ها را به شکل اجباری از ایران اخراج نکنند؛ زیرا آنان به دلیل مشکلات زیادی اقتصادی به این کشور برای کارکردن می‌‎ر‌وند و یا از این راه به سایر کشورها می‌روند.

«کشورها حق ندارند که با مهاجرین خلاف قوانین بین‌المللی برخورد کنند»

زاهد امرخیل کارشناس امور بین‌المللی به آژانس خبری پژواک گفت، مشکلات اقتصادی، بیکاری و تلاش‌ها برای زنده‌گی آرام از عوامل مهاجرت است و به همین دلیل سختی‌ها و دشواری‌های مهاجرت را تحمل می‌کنند.

به گفتۀ او، این مسؤولیت حکومت‌ها است که برای مردم زمینۀ کار را فراهم کنند و مشکلات مردم خود را حل نمایند، کار را به اهل کار بسپارند و همه اقوام را در حکومت جا دهد تا مشکلات مهاجرت حل شود.

امرخیل می‌گوید، براساس قوانین بین‌الملل مهاجرت، هر کس حق دارد که به کشور دیگر مهاجر شود و بر اساس همین قوانین ایران و یا هر کشور دیگر این حق را ندارد که با مهاجرین برخورد غیرانسانی کند.

وی می‌گوید، زمانیکه کسی حق این را داشته باشد که به یک کشور دیگر برود، حق این را هم دارد که در آن کشور به همه حقوق بشری وی احترام گذاشته شود.

وی می‌گوید، ایران نیز به این حقوق متعهد باشد و با مهاجرین افغان برخورد نادرست انجام ندهد و آن‌ها را به گونۀ اجباری اخراج نکند.

وی می‌گوید، امارت اسلامی نیز باید با حکومت ایران در مورد مشکلات مهاجرین افغان در آن کشور گفتگو کند و سهولت‌هایی را برای افغان‌ها در آنجا فراهم سازد.

گفتنی است که سفارت افغانستان در ایران به تاریخ ۷ ماه جاری حوت به امارت اسلامی واگذار گردید و به تاریخ ۲۳ حوت هیأتی از وزارت امور مهاجرین و عودت کننده‌گان به هدف ارزیابی مشکلات مهاجرین افغان در ایران به این کشور سفر کرد.

موضوع مشکلات مهاجرین افغان در ایران را با سفارت ایران در کابل در میان گذاشتیم اما تاکنون پاسخی نداده‌است.

بر اساس گزارش‌ها، به تاریخ ۲۰ ماه اسد سال روان حسن کاظمی قمی، سفیر ایران در کابل در  دیدار با مولوی امیرخان متقی، سرپرست امور خارجۀ افغانستان گفته بود که در مورد حل مشکلات مهاجرین افغان در این کشور با ادارات ذیربط گفتگو خواهد کرد.