افزایش حفر چاه‌های سولری؛ آگاهان از خشک‌شدن منابع آبی زیرزمینی هشدار می‌دهند

کابل (پژواک، ۱۶ جوزا ۱۴۰۲): به دنبال افزایش حفر چاه‌های سولری در کشور، شماری از آگاهان می‌گویند که این روند در درازمدت باعث کاهش آب‌های زیرزمینی می‌شود و حکومت باید طرزالعملی را برای استفاده از منایع آبی زیرزمینی ایجاد کند.

وزارت انرژی و آب اما می‌گوید که طرزالعملی را ایجاد کرده و به اساس آن هیچ کسی نمی‌تواند چاه‌های خودسر حفر کند و استفاده از آب‌های زیرزمینی به مقاصد جز آشامیدن مانند تجارت، صنعت و زراعت مشروط به دریافت اجازه‌نامه از این وزارت می‌باشد.

با افزایش خشک‌سالی در سال‌های اخیر در کشور، شماری از دهاقین و باغداران به حفر چاه‌های عمیق روی آورده و از این طریق زمین‌های زراعتی‌شان را آبیاری می‌کنند.

این دهاقین می‌گویند که پس از خشکسالی‌های پی‌هم آن‌ها به حفر چاه‌های عمیق روی آورده و از این طریق کشت و زراعت را آبیاری می‌کنند.

سید نقیب یک تن از دهقانان در ولسوالی گلدره ولایت کابل می‌گوید که با استفاده از چاه‌های عمیق سولری از طلوع آفتاب تا ختم روز، متواتر سه اینچ مکعب آب به کشت زمین‌هایش می‌رساند و زمین‌هایش را آبیاری می‌کند.

جمعه خان از دیگر دهاقین با اشاره به تاثیر چاه‌های سولری بر افزایش حاصلات زراعتی‌شان می‌گوید که از برکت آب چاه‌های سولری زمین‌های‌شان سبز و پر حاصل شده‌است.

با این حال، برخی از آگاهان محیط‌زیستی با ابراز نگرانی از افزایش حفر چاه‌های سولری در کشور می‌گویند که این روند می‌تواند در درازمدت باعث پایین رفتن سطح آب و در نتیجه خشک‌شدن آب‌های زیر‌زمینی شود.

امید افضلی آگاه مسایل محیط‌‌زیستی ‌که به اکثر ولایات کشور سفر داشته‌است، می‌گوید، حفر چاه‌های سولری، استفادۀ بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و مصرف آن به صورت بی‌رحمانه برای آب‌های زیرزمینی می‌تواند بسیار خطرناک باشد.

به گفتۀ او، آب‌های که از چاه بیرون می‌شود، دوباره به زمین جذب نشده و تمام آن تبخیر می‌شود؛ به همین دلیل به گفتۀ او، اگر این روند همین‌طور ادامه پیدا بکند، در آیندۀ نزدیک تمام آب‌های زیرزمینی از دست‌ خواهد رفت و افغانستان با فاجعۀ که حتی فکرش نمی‌شود، گرفتار خواهد شد.

افضلی از حکومت می‌خواهد تا طرزالعملی را برای حفر چاه‌های سولری ایجاد کند و هم‌چنان محدودیت‌هایی را برای فروش سولرها بالای دهاقین وضع کند.

عبدالرحمان لطیف، دیگر آگاه مسایل محیط زیستی هشدار می‌دهد که اگر کار بنیادی در این زمینه انجام نشود، ممکن است تا چند سال آینده کشور با کم‌بود شدید آب روبه‌رو شود.

این آگاهان از عواقب استفادۀ بی‌رویۀ آب‌های زیرزمینی ابراز نگرانی می‌کنند و از حکومت سرپرست می‌خواهند تا برای مدیریت آب و جلوگیری از حفر چاه‌های عمیق خودسر اقدام فوری کنند.

با این حال، مسؤولان در وزارت انرژی و ‌آب می‌گویند در سرتاسر کشور هیچ کسی نمی‌تواند خودسر چاه سولری حفر کند و استفاده از آب‌های زیرزمینی به مقاصد جز آشامیدنی مانند تجارت، صنعت و زراعت مشروط به دریافت اجازه‌نامه از این وزارت می‌باشد.

انجنیر عزیزالرحمن عزیز، رئیس منابع آب‌های زیرزمینی وزارت انرژی و آب گفت، استفادۀ گسترده از سولر‌پمپ‌ها و حفر چاه‌های سولری در مناطقی که منابع آبی کم است، باعث شده که سطح آب‌های زیرزمینی پایین شود و در کوتاه‌مدت باعث خشکیدن طبقات آبی می‌شود.

به گفتۀ او، طرزالعملی از سوی وزارت ایجادشده و در ساحاتی که استفاده از آب‌های زیرزمینی برای زراعت منابع آبی را تهدید نکند (تغذیه بیشتر از تخلیه باشد) جواز استفاده صادر می‌شود، مشروط به استفاده از تکنولوژی‌های موثر آبیاری؛ اما در ساحاتی که منابع آبی را تهدید کند، راه‌های بدیل از جمله احداث بند‌های کوچک و متوسط و جمع‌آوری آب بارنده‌گی‌های موسمی و تمدید شبکات آبیاری استفاده کند.

عزیز افزود، به صورت کل مناطق جنوب، جنوب‌غرب و ساحات غربی کشور که بارنده‌گی کم‌تر دارد و جریان سطحی آب نیز کم است، نشست طبقات‌ آب‌های زیرزمینی بیشتر بوده اما در مناطق شمال، شمال‌شرق و شرق وضعیت بهتر است.

مسؤولان در وزارت انرژی و ‌آب می‌گویند که تغییرات اقلیمی، کاهش سطح بارنده‌گی و خشک‌سالی‌‌های متواتر، ازدیاد نفوس، استفادۀ بی‌رویه و‌ غیرعادلانه از منابع آب‌های زیرزمینی باعث وضعیت بحرانی کنونی آب‌های زیرزمینی در مناطق مختلف کشور شده‌است.

آنها همچنان می‌افزایند که نظر به تحلیل‌های سال گذشته، سطح آب‌های زیرزمینی‌ در کابل بطور اوسط سه متر نشست کرده‌است.

بر اساس تحقیقات، حدود ۷۱ درصد کرۀ زمین را آب پوشش داده که از این میان تنها یک درصد آن را آب شیرین‌ زیرزمین تشکیل می‌دهد.

بیشتر مردم افغانستان اما با استفاده از آب شیرین، کشت‌زارهای خود را آبیاری می‌کنند و از این آب برای شستن لباس، موتر، وسایل خانه و غیره استفاده می‌کنند؛ در حالی‌که آگاهان امور زیست به این باورند که از آب شیرین زیرزمینی باید تنها برای آشامیدن و برای رفع نیازمندی‌های دیگر از آب‌های روی زمین مانند آب دریاچه‌ها، آب‌های ذخیره‌شده ناشی از باران و غیره استفاده شود.

این نگرانی‌ها از کاهش آب‌های زیرزمینی در حالی مطرح می‌شود که پیش از این دفتر هماهنگ‌کنندهٔ امور بشری سازمان ملل متحد (اوچا) در گزارشی گفته‌ بود که افغانستان ششمین کشور در معرض خطر رویداد‌های اقلیمی در جهان است.

Views: 58