کابل (پژواک، ۲۹عقرب ۱۴۰۲): از هر پنج کودک در افغانستان یکی آنان کار می‌کند و تعداد کودکان کارگر در خوست، بامیان و هلمند بیشتر و در کابل، بدخشان و لغمان کمتر از سایر ولایات می‌باشد.
این در حالی است که توظیف کودکان در کارهایی که به صحت ضرر می‌رساند، ممنوع می‌باشد، اما حکومت افغانستان می‌گوید، در این زمینه برخی اقدامات را روی دست گرفته و تلاش‌ها در زمینه همچنان ادامه دارد.
نکات مهم یافته‌های پژواک:
- از هر پنج کودک در افغانستان یکی آنان کار می‌کند.
- فقر برخی کودکان را مجبور به ترک مکتب کرده و به کارهای شاقه رو آورده‌اند.
- شماری از کودکان در بدل ۱۵۰ افغانی ۱۲ ساعت کار می‌کنند.
- قانون کار: توظیف کودکان در کارهایی که به صحت ضرر می‌رساند، ممنوع می‌باشد.
- کارهای شاقه منجر به مشکلات صحی کودکان می‌شود.
- جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌های گذشته از عوامل رو آوردن کودکان به کارهای شاقۀ به شمار می‌رود.
- حکومت: برای حمایت از کودکان برنامه‌های مختلف تحت کار است.
کودکان کارگر از زنده‌گی دشوار شان شکایت می‌کنند
دعوت‌الله شانزده ساله، باشندۀ اصلی ولایت کنر، از شش سال به این‌سو در یک فابریکۀ بوت‌دوزی در پارک‌های صنعتی از مربوطات حوزۀ نهم شهر کابل مصروف کار می‌باشد.
وی می‌گوید مادر، پدر، سه برادر و پنج خواهرش در کنر زنده‌گی می‌کنند، اما وی – که بزرگ خانواده است – شش سال قبل نسبت مشکلات اقتصادی مجبور شد به کابل بیاید و در اینجا کار را آغاز کند.
وی گفت: «در اینجا ۱۲ ساعت کار می‌کنیم، از ساعت چهار صبح تا ساعت چهار عصر بوت‌ها را رنگ می‌کنیم، سپس در کارتن جابجا می‌کنیم، پس از آن در بوجی می‌اندازیم ، برخی بوجی‌های پرشده به گدام می‌بریم و برخی دیگر را در موتر بالا می‌کنیم، کار سخت است، اما مجبور هستیم، چه کنیم.»
دعوت‌الله می‌افزاید، بیشتر اوقات در یک سال دو مرتبه؛ در روزهای عید سعیدفطر و عید اضحی و برخی اوقات بعد از چندین ماه برای چند روز کار را توقف داده و چند روز به خانه می‌رود، دیگر تمام وقت در همین شرکت به سر می‌برد و ماهانه تا چهار هزار افغانی را بدست می‌آورد.
وی در پاسخ به این پرسش که زمانی هم به مکتب رفته‌است؟ می‌گوید: «موقع رفتن به مکتب مساعد نشده‌است، از وقتی که خوب و بد را دانسته‌ام، به کار روی آوردم.»
این چنین نیست که دعوت‌الله تعلیم و زنده‌گی خوب را دوست ندارد، اما مجبوریت‌های زنده‌گی وی را نمی‌گذارد تا به این ارزویش برسد.
او می‌گوید: «وقتی تنها شوم، در فکر این می‌باشم که ای کاش خوب تعلیم می‌کردم یا از خود کاروبا می‌داشتم تا زنده‌گی آیندۀ ما خوب می‌شد، اما ناچاری است، به دلیل بی‌چاره‌گی در اینجا کار می‌کنیم، اکنون نیز می‌خواهم تا زنده‌گی ما بهتر شود.»
موصوف می‌گوید، مدت زیادی در کابل سپری می‌کند، گاهی اوقات حتا نمی‌تواند در مراسم عروسی نزدیکان و همسایه‌های خود در کنر اشتراک کند که آروزی اشتراک در چنین مراسم در قریۀ خود در دلش باقی‌مانده است.
او می‌گوید که پدر کهن‌سالش در قریه غرفۀ خوراکه فروشی دارد، اما عواید بسیار اندک از آن بدست میاورد و نمی‌تواند نیازهای خانواده را تأمین کند.
وحدت‌الله ۱۱ ساله، باشندۀ لغمان نیز از کودکانی می‌باشد که در مهترلام، مرکز این ولایت کالاهای مردم را در بدل پول در کراچی انتقال می‌دهد.
او می‌گوید، شاگرد صنف ششم مکتب است، اما نصف روز کار هم می‌کند، تا در زمینۀ تأمین مخارج زنده‌گی خانوادۀ یازه نفری خود پدرش را کمک کند.
وحدت‌الله می‌افزاید که پدرش در شهر آیسکریم می‌فروشد، وی نیز روزانه پنجاه، هشتاد تا صد افغانی کار می‌کند، اما برخی روزها حتا با دستان خالی به خانه بر می‌گردد.
سیدامیر ۱۰ ساله، باشندۀ مرکز ولایت نیمروز نیز می‌گوید که مکتب و آموزش را دوست دارد، اما از روی مجبوری از سه سال به این‌سو با برادرش در یک فابریکۀ بلوک‌زنی کار می‌کند.
وی می‌گوید: «هفته‌‌یی دو صد یا سه صد افغانی می‌دهد، پدر و مادرم مریض استند، من هم دوست دارم که به مکتب بروم، اما نمی‌شود، اگر کار نکنم، نمی‌توانم مصارف خانواده را تأمین کنم.»
سخی‌داد ۱۰ ساله، باشندۀ مرکز ولایت بادغیس نیز نسبت مشکلات اقتصادی مکتب را ترک کرده و از دو سال به این‌طرف در یک کارخانۀ کوچک جلبی‌پزی کار می‌کند.
وی می‌گوید، فرزند بزرگ خانه است، پدر و مادرش بیمار اند، برادران خردسالش برای درس به مسجد می‌روند و او مجبور است تا کار کند و نیازهای خانوادۀ خود را تأمین کند.
فیض‌الله ۱۲ ساله، باشندۀ میدان‌شهر، مرکز ولایت میدان‌وردک می‌گوید که پدرش فوت نموده و تمام مسؤولیت‌های خانوادۀ شش نفری‌اش بر عهده دارد؛ به همین دلیل در یک ورکشاپ ترمیم موتر کار می‌کند و در حال حاضر روزانه ۲۵۰ افغانی را بدست می‌آورد.
وی گفت که اگر وضعیت اقتصادی‌اش بهبود یابد، می‌خواهد به مکتب برود و آموزش ببیند.
کودکان یاشده خواهان همکاری حکومت در زمینۀ حل مشکلات شان اند.
حدود بیست درصد کودکان کار می‌کنند
این در حالی است از هر پنج کودک در افغانستان یکی آنان کار می‌کند که تعداد کودکان کارگر در خوست، بامیان و هلمند بیشتر و در ولایات کابل، بدخشان و لغمان کمتر از سایر ولایات می‌باشد.
گزارش سال ۱۴۰۱ ادارۀ ملی احصائیه و معلومات نشان می‌دهد که در خوست ۴۴.۶ درصد کودک، در بامیان ۳۶.۲، در هلمند ۳۱.۵، در سمنگان ۳۰.۷، در دایکندی ۲۹.۵، در تخار ۲۸.۱، در قندهار ۲۷.۸، در پروان ۲۷.۵، در زابل ۲۶.۱، در لوگر ۲۶، در فراه ۲۲.۶، در میدان‌وردک ۲۲.۴، در فاریاب ۲۱.۴، در غزنی ۲۰.۳، در پنجشیر ۱۹.۱، در بغلان ۱۸.۴، در غور ۱۸.۳، در بلخ ۱۸.۲، در بادغیس ۱۸.۲، در پکتیا ۱۶.۸، در هرات ۱۶، در قندز ۱۵.۳، در پکتیکا ۱۵.۳، در ننگرهار ۱۴.۴، در جوزجان ۱۴.۱، درکنر ۱۴، اروزگان ۱۳.۸، در کاپیسا ۱۳.۵، درنورستان ۱۲/۶، در نیمروز ۱۲/۵، در سرپل ۱۲.۱، در لغمان ۹.۳، در بدخشان ۹ و در ولایت کابل ۷.۴ درصد کودک از سن پنج الی ۱۷ سال مصروف کار می‌باشند.
طبق معلومات منبع، از مجموع کودکان در سراسر کشور ۱۹.۶ درصد پسر و ۱۹.۱ درصد دختر کار می‌کنند.
بربنیاد گزارش سال ۱۴۰۰ ادارۀ ملی احصائیه و معلومات، نفوس افغانستان ۳۳.۶ میلیون تن تخمین شده‌است، در این گزارش آمده‌است که ۱۶ میلیون آنان کودکان زیر ۱۵ سال می‌باشند.
طبق گزارش آژانس خبری پژواک، رامین بهزاد، رئیس سازمان بین‌المللی کار در افغانستان در ۲۲ جوزای سال جاری هـ.ش گفته بود که ۱۶۰ میلیون کودک بین پنج تا ۱۷ سال در سراسر جهان کار می‌کنند که نیمی از آن‌ها در کارهای خطرناک که باعث آسیب‌های جسمی و روحی برای شان می‌شود، مصروف هستند.
بر اساس معلومات وی، بر مبنای آخرین آمار این سازمان که در سال ۲۰۲۱ گردآوری شده بود، یک میلیون و ۶۰هزار طفل در افغانستان مشغول کار هستند، اما با توجه به تحولات اخیر در کشور فکر می‌کند که این آمار افزایش یافته باشد.
در افغانستان در حالی این تعداد کودکان کار می‌کنند که در بند چهارهم مادۀ سیزد‌هم قانون کار کشور آمده‌است: «توظیف نوجوانان دارای سن کمتر از ۱۸ سال در کارهای مضر به صحت که خطر عدم رشد فزیکی یا معلولیت در آن متصور باشد، ممنوع است.»
کارهای شاقه کودکان را با مشکلات صحی روبه‌رو می‌کند
داکتر وحدت الکوزی، رئیس عمومی شفاخانه‌های مرکزی وزارت صحت عامه می‌گوید، کودکان زیر ۱۸ سال از نظر جسمی آمادأ انجام کارهای شاقه نمی‌باشند.
وی گفت: «اگر این کودکان کارهای شاقه و سنگین را انجام می‌دهند، ممکن دچار مشکل رشد و تکامل شود، ممکن به مشکلات فزیکی نیز مبتلا شوند که در زنده‌گی آینده از آن زنج ببرند؛ زیرا که ستون فقرات آنان آمادۀ انتقال وزن سنگین نمی‌باشد، این کار سبب می‌شود تا ستون فقرات شان دچار مشکل شود و تا آخر عمر از آن رنج ببرند، اما زمانی که سن آنان از هجده سال بالا شود، توان شان بیشتر می‌شود و دچار مشکل هم نمی‌شوند.»
به گفتۀ وی، همچنان نوجوانان زیر هجده سال کم تجربه می‌باشند، ممکن کارهای زیادی را انجام دهند و به خود آسیب برسانند؛ زیرا که آنان تا حدی زیاد خوب و بد را تفکیک کرده نمی‌توانند.
موصوف افزود: «ممکن این کودکان به مشکلات روانی نیز دچار شوند، آنان خسته می‌شوند، به یک نحو ناامیدی به آنان دست می‌دهد که این وضعیت نزد آنان یک نوع مشکلات روانی را به بار می‌آورد، پس برای تمام عمر از آن متأثر خواهند بود.»
به بیان الکوزی، از لحاظ طبابت، نوجوانان زیر ۱۸ سال باید کارهای شاقه را انجام ندهند، آموزش‌های خود را پیش ببرند و زنده‌گی خود را به‌گونۀ عادی سپری نمایند.
جنگ‌ها و بی‌ثباتی‌های گذشته از عوامل رو آوردن کودکان به کارهای شاقۀ می‌باشد
لعل‌گل لعل، رئیس پیشین سازمان حقوق بشر افغانستان می‌گوید، کودکان افغان از اثر چهار دهه جنگ و بی‌ثباتی‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مجبور به انجام کارهای شاقه شده‌اند.
وی افزود، به دلیل جنگ‌های گذشته در کشور تا دو میلیون تن جان‌های شان را از دست داده و حدود یک‌ونیم میلیون تن دیگر معلول شده‌اند که سرپرستی بیشتر این‌گونه خانواده‌ها بر عهدۀ کودکان می‌باشد.
به بیان او، کودکان این خانواده‌ها برای تأمین مخارج خانواده‌های شان مجبور به انجام کارهای شاقه شده‌اند و برخی دیگر به گدایی رو آورده‌اند.
به گفتۀ لعل‌گل، در جامعۀ افغانی کودکان از کمک و حمایت خانواده‌ها بیشتر بهرمند نیستند و این امر نیز می‌تواند عامل رو آوردن کودکان به کارهای شاقه شود.
وی می‌گوید، کنوانسیون مصؤنیت کودکان در چارچوب ملل متحد به امضاء رسیده‌است و حکومت‌ها را مکلف گردانیده تا حقوق کودکان را در نظر گیرند، اما بدبختانه در کشورهای جهان سوم که با فقر و ناداری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حقوق کودکان نقض می‌شود.
وی افزود، از ۴۵ سال گذشته یک حکومت با ثبات در افغانستان ایجاد نشده‌است و حکومت‌های موقت ثبات اقتصادی و سیاسی را ندارند و به همین دلیل است که در افغانستان مطابق کنوانسیون ملل متحد به حقوق کودکان توجه صورت نگرفته‌است.
حکومت: برنامه‌های مختلف برای حمایت از کودکان را روی دست داریم
سمیع‌الله ابراهیمی، سخنگوی وزارت کار و امور اجمتاعی به آژانس پژواک گفت، این وزارت در سراسر کشور مسؤولیت نگه‌داری و مراقبت کودکان را برعهده دارد.
وی گفت: «با روی‌کارآمدن امارت اسلامی به جلوگیری از کارهای شاقۀ کودکان توجۀ جدی صورت گرفته که شامل ساخت و فعال‌سازی پرورشگاه‌ها و دارالایتام‌های امارتی در کابل و تمام ولایات کشور بوده‌است، در آن کودکانی نگه‌داری و پروروش داده می‌شوند که مادران یا پدران شان فوت نموده و یا ناپدید شده باشند و یا هم کودکان بی‌سرپرست باشند، در این پرورشگاه‌ها برای کودکانی که وضعیت اقتصادی شان خراب باشند، برنامه‌های آموزش حرفوی راه‌اندازی می‌شود.»
بربنیاد معلومات ابراهیمی، در سراسر کشور ۸۰ پرورشگاه کودکان فعالیت دارند که حدود ده هزار یتیم و کودکان بی‌سرپرست در آن تحت پرورش قرار دارند.
بلال کریمی، معاون سخنگوی امارت اسلامی در ماه جوزای سال جاری گفته بود: «امارت اسلامی مسؤولیت دارد تا مشکلات تمام مردم را در نظر داشته باشد و آن را حل سازد، به ویژه کودکان که قشر نیازمند و ضعیف جامعه می‌باشند؛ امارت اسلامی این را مکلفیت خود می‌داند و در چارچوب وزارت کار و امور اجتماعی برنامه‌های مختلف پیرامون حمایت از کودکان را روی دست دارد.»
کریمی می‌گوید که وزارت کار و امور اجتماعی با حمایت شبکۀ حفاظت از کودکان (سی‌پن) در ۲۰۰ ولسوالی ۳۴ ولایت کشور مراکز دارد که در آن کودکان بازگشتی از کشورهای خارجی، یتیم و کودکانی که پدر و مادر شان معلول یا زندانی باشند – مورد حمایت قرار می‌گیرند.
وی اظهار داشت که این مراکز به کمک مالی صندوق حمایت از کودکان ملل متحد ایجاد شده‌است.
وی بدون ارایۀ جزئیات گفته‌است که بسیاری از کودکان گدا و کارگر از طریق پروسۀ جمع‌آوری گداها جمع‌آوری شده و به مراکز تربیوی و حمایوی تحویل داده شده‌اند.
کریمی افزود، وزارت کار و امور اجتماعی برای سال آینده پلان دارد تا حدود ۱۰ هزار کودک یتیم که روی جاده‌ها مصروف کار اند، به مراکز تربیوی و حمایوی جذب و از آنان حفاظت کند.
بر بنیاد معلومات منبع، وزارت معارف نیز پلان دارد تا در سال آینده برای کودکانی که مصروف کارهای شاقه و یا از کشوهای همسایه برگشته‌اند – مراکز تعلیمی را ایجاد کند.
بازدیدها: 280
GET IN TOUCH
NEWSLETTER
SUGGEST A STORY
PAJHWOK MOBILE APP