مبارزۀ فيسبوکى حمدالله ارباب و ديوه نيازى با نابسامانى هاى جامعه

کابل (پژواک، ۲۲ دلو ٩٦): در جامعۀ سنتى و جنگ زده اى مانند افغانستان که فعاليت مدنى و بلند کردن صدا به قيمت زندگى تمام ميشود، تلاش هاى دو فعال مدنى پيشتاز، چطور ميتواند نتيجه داشته باشد و جامعۀ خود را به سوى تغيير مثبت سوق دهد.

در کشور، علاوه بر کار رسمى شمارى از رسانه ها، ژورناليستان، نويسنده ها، سياستمداران، حقوقدانان و فرهنگىان، تعدادى از فعالان مدنى نيز در بخش آگاهى عامه، اصلاح جامعه، از بين بردن عنعنات ناپسند و نابسامانى ها مبارزات خستگى ناپذير مى کنند.

فعال اجتماعى و رسام حمدالله ارباب، و ديوه نيازى خبرنگار پيشين و اکنون فعال حقوق زنان در اين گزارش آژانس خبرى پژواک، دو چهره يى اند که در اثر فعاليت هاى فکرى خود در شبکه هاى اجتماعى و مردم، شناخته شده و تلاش هاى شان تا حد زياد محسوس است.

هر چند مبارزۀ فکرى هر دو تن براى اصلاح جامعه خوانده ميشود؛ اما انتقادها و واکنش هاى بعضى مردم را نيز با خود داشته است؛ اين دو فعال اجتماعى حتى در بين خود نيز بر چگونگى مبارزۀ خود اختلاف دارند.

حمدالله ارباب، در صحبت با آژانس خبرى پژواک گفت که وى با ديوه نيازى و برخى فعالان ديگر، فقط در بعضى مسايل اختلاف فکرى دارد و کدام مشکل ديگر نيست.

او افزود: “ما در يک جامعۀ سخت زندگى مى کنيم، پس بايد مبارزۀ فکرى خود را با در نظرداشت وضعيت جامعه پيش ببريم.”

ارباب گفت که در اين جامعه نه تنها که با زنان، بلکه با مردان نيز ظلم ميشود و در بعضى موارد خود زنان باعث خشونت عليه مردان ميشوند.

به گفتۀ موصوف، کار در همچو جوامع سنتى بايد با حکمت، طريقه، نرمى و با در نظرداشت نزاکت هاى اجتماعى انجام شود، نه به تشدد، سختى و دشنام.

به گفتۀ ارباب: “تاکنون ذهنیت جامعه آماده نيست، از همينرو بعضى مردم با نوشته ها و نظريات وى اختلاف دارند، گاهگاهى نوشته هاى خودم نيز کاستى دارد و پشيمان مى شوم؛ اما مبارزۀ فکرى ام دو فايده دارد، يکى اينکه براى اصلاح جامعه صورت مى گيرد و دوم اينکه به نواقص خود متوجه مى شوم و آن را اصلاح مى کنم.”

ارباب افزود که تاثيرات مبارزۀ خود را در جامعه مشاهده مى کند، از کار خود خسته نشده است، به مبارزۀ خود آهسته آهسته ادامه مى دهد؛ اما روح و روان جامعۀ خود را نيز در نظر مى گيرد.

موصوف علاوه بر مبارزۀ فکرى و نوشتارى، مبارزۀ نقاشى را نيز موثر دانسته گفت که اکثراً برخى از نابسمانى ها و مشکلات جامعۀ خود را نيز در پهلوى نوشته ها، در تصاوير خود به هموطنان ارايه مى کند، که مردم از آن استقبال گرم نموده اند.

او افزود که از حدود يک دهه بدينسو، از هنر نقاشى استفاده مى کند و تاکنون چند نمايشگاه تصاوير دست ساختۀ وى در داخل و خارج کشور برگزارشده است.

دیوه نیازی نیز يکى از خانم هاى جوان افغان است که دور از افغانستان، در کشور هند با استفاده از شبکه هاى اجتماعى به ويژه فيسبوک، به منظور حل مشکلات و تامين حقوق زنان افغان کار مى کند و از اين طريق مى خواهد که مردان را به کاستى هاى شان در برابر زنان متوجه کند. نقاط مشترک مبارزه بين هر دو تن( ارباب و نيازى) دفاع از حقوق زنان است، که آن را به شکل طنزى و طعن آميز مطرح مى کنند.

ارباب هر چند همچو مبارزه را رسالت ملى خود مى داند؛ اما بر ميتود کار و زبان ديوه نيز انتقاد دارد و طى يک نامه که به نام او فرستاده است، ضمن حمايت از وى، يک بخش از مبارزۀ ديوه را حساسيت برانگيز خوانده و گفته است که با نظم جامعه تطابق ندارد و به جاى فايده تاوان دارد.

ارباب در اين نامۀ خود به ديوه يادآورى کرده که جامعۀ افغانى، هنوز هم حساسيت هاى خود را دارد، نتايج مبارزۀ فيسبوکى مانند ساير جوامع پيشرفته نيست؛ از همينرو بايد به رعايت نزاکت ها و لهجۀ نرم توجه نمايد.

در اينجا به بعضى از پوست هاى حمدالله ارباب در صحفحۀ اجتماعى فيسبوک سر مى زنيم که در مورد موضوعات مختلف اجتماعى نگاشته و کاربران فيسبوک در مورد آن نظريات (کمنت ها) مختلف داده اند.

در پوستى که زير نام (مشوره) نوشته است؛ به زن و شوهر مشوره مى دهد که تخت، وسايل و ساختار اتاق خواب تان را در هر سه ما تغيير دهيد؛ چرا که اين کار باعث تازه شدن روح و روان هر زن و شوهر ميشود. وى در پايان اين پوست مى افزايد: “اين مزاق نيست، حرف شرط کار است! يک بار آن را تجربه کنيد.”

شخصى به نام توفيق که شايد مسلکش طبابت باشد، در کمنت خود بر پوست ارباب، حرف وى را تاييد کرده و گفته است که مشورهايى مانند نظر خوب تان در اينجا(اروپا) از سوى ماهرين روانى، به مراجعين شان در بدل پول زياد داده ميشود.

توفيق افزوده است: “ارباب دیوانه نیست، وجدان بيدارش به وى اجازه نمى دهد، مشوره اش از تابليت هاى قيمت دبگرى گاردن بهتر است.”

مطالبى که در صفحۀ فيسبوک حمدالله ارباب به نشر رسيده، در مجموع در مورد خانواده، جامعه و تعليم است؛ اما اکثريت پوست هايش دفاع از حقوق زنان و نکوهش غيرت هاى بيجا است.

او در يک پوست خود نوشته است: “بعضی غيرتى هاى ما به دخترهاى خود به خاطرى خوش مى شوند که فردا آن را مانند گاو چاق، به قيمت بسيار خوب فروخته مى تواننند.”

شخصى به نام حميدالله قارى زاده به وى نوشته است: قربان دهن شما. شخصى به نام سلطانى نوشته است: همه مى دانند که اين کار خلاف اسلام و پشتو است، متاسفانه که با هم به آن خوش هستند.

ارباب در پوست خود در مورد حقوق زنان و زنان استفاده جو به نام آنها نوشته است: “زنى که تاکنون حتى روى قريه را نديده است، اين خانم محترم چطور از وضعيت زنان قريه ترجمانى مى کند؟ او مى گويد که ميک اب کنيد، با زنان دوست خود در هوتل کانتيننتل در مورد زنان دهاتى صحبت نماييد، مصارف نان چاشت و سفريه خود را بگيريد، حتى بعضى از زنان در ترينينگ ها براى سفريه و نان چاشت ميروند.”

ارباب، فکر بعضى از مردم تحصيل کرده را نيز کهنه مى داند که با فراغت از پوهنتون نيز از دختر خود طويانه مى گيرد.

ارباب بالاى پدرها انتقاد مى کند و مى گويد: پدرش معلم مکتب دخترها است؛ اما به دخترهاى خود اجازۀ رفتن به مکتب را نمى دهد. وى گاهگاهى از مبارزات خود مايوس ديده مى شود و در يک پوست خود مى گويد: خداوند خانۀ مرا خراب کند با اين هنرم! تمامى روز تصاوير قتل عام پشتون ها را تهيه مى کنم. او همچنان مى افزايد: “دوستا! از پوست هاى فيسبوکى خيلى خسته شدم. شما چه حال داريد؟”

در يک جاى ديگر نوشته مى کند، در بيان کردن حق، حتى پرواگير مادر وپدر خود هم نيستم. اما يک فعال مدنى خوشحال خليل، در تبصرۀ خود در اين مورد نوشته است: الله يک است، بايد يک حرف داشته باشيم.

ارباب، علاوه بر حمايت حقوق  زنان، در مورد نابرابرى ها و مشکلات اجتماعى نيز انتقادها و نوشته هايى دارد، گاهگاهى از زبان سخت و گاهى هم از زبان طنزى و لحن لهجۀ محلى خود استفاده مى کند؛ اما با وجود آن نيز با الفاظ بد و دشنام دوستان فيسبوکى خود مواجه ميشود، ولى ديده ميشود که حوصله و تصميم خود را نباخته است.

از سويى هم ديوه نيازى فعال حقوق زنان، جامعۀ افغانى را يک جامۀ “مردسالار” عنوان مى کند و می گويد که ٩٩ درصد قدرت و صلاحيت جامعه اش در دست مردان است که به گفتۀ او، بلند کردن صداى زن، براى شان خفک کننده است.

ديوه نيازى در صحبت ويژه با آژانس پژواک گفت که در سال ٢٠١٢ ميلادى، از يک توفان جان به سلامت برده است؛ اما افزود که اکثريت زنان و دختران کشورش هنوز هم  درگير همچو توفان ها هستند، به زندگى آرام نمى رسند و صداى خود را بلند کرده نمى توانند.

ديوه نيازى دخترى بود که مبارزۀ حق انتخاب شريک زندگى به دختران را، از خود آغاز کرد. موصوف که قضيه اش در سال ٢٠١٢ ميلادى سرخط رسانه هاى افغانى بود، خود را در يک محکمۀ محلى از شخصى که خانواده اش خلاف توقع وى با او نامزاد کرده بود، جدا کرد.

موصوف در اين مورد به پژواک گفت: “وقتيکه براى به دست آوردن حق قانونى خود به قانون حاضر شدم، قانون و محکمه اى که بالاى آن باور داشتم، به من به حيث يک زن افغان آزار رساند، در فسخ نامزادى که يک مشکل خيلى ساده وعادى بود، يک سال در محاکم سرگردان بودم، آن طرف و اين طرف مى رفتم، کسى رشوه مى خواست و کسى هم خواست عروسى با من را مطرح مى کرد، با خود گفتم که من به حيث يک خبرنگار و زن با سواد تا اين حد رنج ديدم، پس وضعيت زنان کشور من که حدود ٧٠ درصد شان بى سواد اند، چه خواهد بود؟”

دیوه گفت که به جز از مادرش، تمامى اعضاى خانواده اش با وى در اين مبارزه موافق نمى باشند، نزديکان ديگرش بروى فشار وارد مى کنند، شوهرش نيز  که شخص روشنفکر و تحصيل کرده است، در ابتدا با مبارزۀ او موافق نبود؛ اما اکنون موافقت کرده و به او هميشه احساس قوى شدن را مى دهد.

هر دو نامه را با کليک لينک ذيل خوانده مى توانيد

موصوف مى گويد که بعد از ترک کشور، تصميم گرفت که هم تحصيلات عالى انجام دهد و هم به مبارزۀ خود براى مردم به ويژه زنان محروم ادامه دهد؛ چرا که اين کار باعث اطمينان و آرامش ضمير وى ميشود.

نامۀ حمدالله ارباب نيز به ديوه نيازى مى رسد، ديوه نيز به آن طى يک نامه پاسخ مى دهد؛ نظريات ارباب را توصيف کرده و مى گويد که نامۀ تان بجا است؛ اما ارباب هنوز هم بعضى مسايل جدى را که زنان از آن رنج مى برند، درک نکرده و بالاى آن بحث ننموده است.

ديوه نيازى، بعد از آن بار ديگر در بين فيسبوکى ها مطرح شد که موصوف در يک حادثۀ ترافيکى در هند، شديداً زخم برداشت و شوهرش اسدالله مخلص از شفاخانه، تصاوير وى را که زخمى بود، به نشر مى سپرد.

نيازى مى گويد که از عدم تحمل در جامعۀ افغانى رنج مى برد، قناعت دادن و آموزش دادن انسانيت زمان گير است؛ اما نبايد خاموش بمانيم، مسووليت خود را بايد انجام دهيم.

از سويى هم يکى از کاربران فيسبوک به نام سمسور مندوزى، از فکر ديوه ستايش مى کند و نوشته است: “شعور من طورى است، کسى که مخالفينش در جامعه زياد شده، بايد بدانيم که به راه درست حرکت مى کند.”

زيرک فهيم خبرنگار و محصل در کشور هند به ديوه نوشته کرده است: “به انسانيت بزرگ تان سلام! خبر شدم که شما براى نجات يک سگ، خود را به حادثه داديد و زخمى شديد؛ آفرين، خداوند هرچه زودتر به شما صحت دهد.”

ديوه نيازى، ارزش فيسبوک براى مبارزات خود را مي ستايد و در يک پوست که در دفاع از حقوق زنان نوشته کرده است، مى گويد: “با نوشته ها در مورد زنان، حتى آن شخص نيز مخالف است که خواهرش در خانۀ او زندگى تلخ دارد، هفتۀ يک بار با چوب براى دفاع از خواهرش به خانۀ او ميرود.”

خالد رحمان مطمئن ژورناليست و محصل افغان در پاکستان نيز در تبصرۀ خود در اين پوست نوشته کرده است: جامعۀ افغان در مقابل پديده هاى جديد حساس است، بررسى حقايق به مهارت نياز دارد.

فعالين دور از شبکه هاى اجتماعى در مورد آنها چى مى گويند؟

نعمان دوست، نويسنده، ژورناليست و فعال اجتماعى مى گويد که هر چند ارباب و ديوه را تعقيب نمى کند؛ اما ديوه صاحب حوصلۀ بزرگ است، تبصره هاى ديگران در مورد نوشته هايش را مى خواند، گاهگاهى به وى دشنام و حرف هاى بد نوشته مى کنند؛ اما اين دختر از مبارزۀ خود صرفنظر نمى کند، کار بى مزد مى کند، اين يک کار بزرگ است.

پژواک با داکتر اسدالله مخلص شريک زندگى ديوه نيز در اين مورد صحبت نمود. او گفت که مبارزه اش مثبت است و به اجازۀ من نياز ندارد؛ اما افزود که با ديدن الفاظ نادرست و دشنام گفتن به ديوه سخت متاثر ميشود، از همينرو در ابتدا با او هماهنگ نبود؛ اما اکنون موافق است، مبارزه اش خامخا يک روز نتيجۀ مثبت خواهد داشت.

مخلص مى پذيرد که نظريات ديوه، باعث تنوير اذهان زياد شده است؛ اما مخالفين تندرو نيز دارد که به گفته اش، گاهگاهى به شخصيت کشى او رو مى آورند.

موصوف در اين مورد به پژواک گفت: “آنها می خواهند که اين مبارزه تيره گردد؛ اما ديوه به تنهايى نيز در مقابل آنها قوى است، ديوه که چيزى مى نويسد، هر چند برخى از مردم به وى دشنام مى گويند، هدفش اين است که در يک جامعۀ پس مانده، اعاده شدن حق زنان محکوم است، اين کار به ديوه آرامش مى بخشد.”

مخلص مى گويد که گاهگاهى نزديکان ما از وطن در مورد نوشته هاى ديوه با من زنگ مى زنند، از وى مى خواهند که از اين کارش جلوگيرى نمايد، دشنام مى گويد که خانم تان چرا تصاوير خود را در فيسبوک نشر مى کند، شرم است؛ اما وى به کسى اجازه نمى دهد که در زندگى خانمش دخالت نمايد.

حالا پرسش اين است که مبارزه براى کسب حقوق زنان و بيدارى از طريق شبکه هاى اجتماعى، تا چه حد جاى و تاثير دارد؟

شيرين آغا جهانگيرفعال رسانه هاى اجتماعى مى گويد که تاثير همچو مبارزات مثبت است؛ چرا که مبارزين اجتماعى براى بيدارى اجتماعى در دهۀ اخير، استفادۀ بيشتر و موثر نموده است و اين رسانه ها وسيلۀ ساده، موثر و سريع براى رساندن پيام است.

موصوف در صحبت با پژواک گفت: “ما در يک دهۀ گشته نتايج مبارزات اجتماعى، سياسى و فرهنگى از طريق رسانه هاى اجتماعى را مشاهده کرديم، از تونس گرفته تا مصر، سوريه، برما و حتى افغانستان نمونه هاى آشکار آن است.”

از روحيه و روال اين گزارش به اين نتيجه مى رسيم که نشان دادن اولويت ها در جامعۀ افغانى، وحدت، درک حساسيت هاى اجتماعى، حوصله و هماهنگى، نکاتى است که رعايت کردن آن، در همچو مبارزات باعث تحول مثبت در جامعه شده مى تواند.

در پايان گزارش، زندگينامه هاى کوتاه ديوه نيازى و حمدالله ارباب را نيز خوانده مى توانيد:

زندگينامۀ ديوه نيازى

ديوه نيازى در سال ١٩٩٣ ميلادى در ولسوالى الينگار لغمان متولد گرديده و در شهر جلال آباد بزرگ شده است. موصوف در سال ٢٠١١ ميلادى، متعلم صنف ١١ مکتب بود که علاوه بر دروس مکتب، برنامۀ شش ماهۀ ژورناليزم را نيز سپرى کرد.

موصوف براى مدت دو سال، در دو راديوى محلى در شهر جلال آباد ايفاى وظيفه نمود. در سال ٢٠١٣ ميلادى، به علت يک سلسله مشکلات و مبارزات اجتماعى، مجبور شد که کشور را ترک نمايد. موصوف به هند رفت و يکجا با خانوادۀ خود در دهلى جديد زندگى اختيار کرد. تعليمات در بخش آموزش کمپيوتر و انگليسى انجام داد و علاوه بر آن، به فعاليت هاى مدنى خود در جامعۀ افغان هاى مستقر در هند ادامه داد و اکنون نيز در آن کشور سکونت دارد.

زندگينامۀ حمدالله ارباب

حمدالله ارباب در سال ١٣٥٨ خورشيدى در قريۀ فقيرکوت ولسوالى څوکى متولد گرديده است. در علوم سياسى ليسانس دارد و اکنون مصروف فراگيرى تحصيلات درجۀ ماسترى در هند است. وى علاوه بر آن در يک ادارۀ بين المللى وظيفه دارد و علاوه بر زبان هاى پشتو و درى، با انگليسى و اردو نيز صحبت کرده مى تواند. موصوف به اردن، امارات، ترکيه، هند و پاکستان سفرهايى انجام داده است.

Views: 27