آگاهان اموراقتصادی: کرونا، ضربۀ محکم به اقتصاد مردم و کشور وارد کرده است

ابل (پژواک، ۲۰ سرطان ۱۴۰۰): به اساس آمار ارایه شدۀ اداره احصاییه و معلومات، میزان صادرات در ربع اول سال روان مالی، نسبت به زمان مشابه سال قبل ۱،۷ درصد کاهش؛ و میزان واردات ۲،۶ درصد افزایش یافته، آگاهان امور و مقام‌ها می‌گویند که پس از شیوع ویروس کرونا، سطح بیکاری و فقر نیز افزایش داشته است.

شیوع ویروس کرونا، اکثر کشورهای جهان را متضرر ساخت، اما افغانستان که بیشتر متکی به کمک جامعه جهانی می باشد، پس از شیوع این ویروس و اعلان قرنطین در سال گذشته و اعلان برخی محدودیت ها درسال روان، از نگاه اقتصادی بیشتر متضرر گردید، به آمار بیکاران افزوده شد و برصادرات و واردات کشور نیز صدمه وارد گردید.

آگاهان امور اقتصادی و برخی مقام ها نیز می گویند که ویروس کرونا، ضربه محکم به اقتصاد مردم و کشور وارد کرد.

به اساس آمار ارایه شده اداره احصاییه و معلومات، در حال حاضر چهل و هفت عشاریه سه درصد جمعیت کشور، زیر خط فقر قرار دارند، سی و شش درصد مردم مصئونیت غذایی ندارند و بیش از دو میلیون تن بیکار می باشند.

صادرات افغانستان در بیش از دو سال اخیر، کاهش یافته است:

به اساس سالنامه احصائیوی تجارت که از سوی اداره احصائیه و معلومات منتشر شده، رقم صادرات افغانستان در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ بیش از ده درصد و در ربع اول سال ۱۴۰۰ نسبت به زمان مشابه سال پار ۱،۷ در صد کاهش را نشان میدهد.

در سالنامه احصاییه تجارت که از سوی اداره احصاییه مرکزی به نشر رسیده؛ رقم صادرات افغانستان  در سال ۱۳۹۹ حدود ۷۷۶،۷ میلیون ‌دالر بود، که این رقم در سال ۱۳۹۸ به حدود ۸۶۳،۸ میلیون دالر ‌امريكايی رسیده بود.

منبع نوشته است، مقایسه آمار این دو سال نشان می دهد که میزان صادرات در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال ۱۳۹۸ ‌بیش از ده درصد کاهش يافته بود.

همچنان در سالنامه احصاییوی تجارت در ربع اول سال مالی ۱۴۰۰، صادرات اجناس ‌ثبت‌ شده رسمی حدود ۲۰۰،۲ میلیون دالر بود؛ اما در ربع اول سال ۱۳۹۹ به حدود ۲۰۳،۶ میلیون دالر رسیده بود.

احصاییه مرکزی گفته است که میزان صادرات در ربع اول سال روان، نسبت به زمان مشابه سال پار،  ‌۱،۷ درصد کاهش را نشان میدهد.

قابل ذکر است که صادرات اموال، شامل ‌قاچاق ‌و اموال ‌دوباره‌ صادر شده ‌نمی‌باشد.

واردات در ربع اول سال روان مالی، نسبت به زمان مشابه سال قبل۲،۶ درصد افزایش یافته است:

اداره احصاییه و معلومات، می نویسد که واردات محصولی اموال ‌ثبت‌ شده رسمی در سال ۱۳۹۹، حدود ۶۵۳۷،۶ میلیون دالر بود؛ اما درسال ۱۳۹۸ این رقم به ۶۷۷۶،۸ میلیون دالر رسیده بود که در سال ۱۳۹۹، واردات در مقایسه سال ۱۳۹۸، به‌ میزان ‌۳،۵ فیصد کاهش يافته ‌است.

واردات محصولی اموال ثبت شده رسمی در ربع اول سال ۱۴۰۰، به ۱۵۷۰،۲ میلیون دالر بالغ می گردد؛ اما در ربع اول سال ۱۳۹۹، به ۱۵۳۰،۰ میلیون دالر می رسید.

منبع می نویسد که در ربع اول سال ۱۴۰، واردات درمقايسه ربع اول سال ۱۳۹۹ به میزان ۲،۶ فیصد افزايش يافته است.

در سالنامه احصاییوی آمده است که صادرات اموال، شامل ‌قاچاق ‌و اموال ‌دوباره‌ صادر شده ‌نمی‌باشد.

آگاهان امور اقتصادی: کرونا، ضربه بزرگ اقتصادی را به دولت و مردم وارد کرده است

قیس محمدی استاد پوهنځی اقتصاد پوهنتون خصوصی کاردان و یکی از کارشناسان اقتصادی به پژواک گفت که تاثیرات کوید-۱۹، نه تنها در افغانستان بلکه در دنیا به سطح هر خانواده محسوس شده است و برخی افراد، موقت و برخی دیگر به مدت طویل از وظیفۀ شان سبک‌دوش شده اند.

وی افزود، در موج‌ اول کرونا، شماری ادارات، سازمان‌ها و شرکت‌‎ها قدرت تادیه معاش را به کارمندان شان نداشتند و به همین دلیل اکثریت کارمندان خودرا برکنار کردند و از این رو، صدمه بزرگ به فقرا و طبقه پائین جامعه رسید.

افزون بر این، وی گفت که هنوزهم برخی آن‌ها با بحران اقتصادی مواجه بوده و کارمندان شان بیکار اند.

موصوف، با اشاره به زیر خط فقر قرار داشتن کتله بزرگ مردم کشور، گفت که در گذشته ممکن کمک دولت تاحدی درد مردم را مداوا کرده باشد؛ اما با آن‌هم کوید-۱۹ ضربه بزرگ اقتصادی را به مردم وارد کرده و اکنون هم مردم در وضعیت بد اقتصادی قرار دارند.

محمدی افزود که در قسمت صنایع، خدمات تحصیلات، صحت، انترنت، هوتل‌داری، پارک‌ها و مانند آن نیز متشبثین سخت متضرر و بیش‌تر کارمندان نهادهای متذکره، بیکار و ضربه اقتصادی دیده اند.

این آگاه اقتصادی، با اشاره به افزایش سطح بیکاری و کاهش سطح مالیات گفت که به همین دلیل حکومت، اکنون پول کافی برای مصرف سال ۱۴۰۰ خود ندارد.

قابل ذکر است که دولت افغانستان، اخیراً به دلیل کسردر بودجه سا‌‌ل‌روان مالی، ۱۷،۴ میلیارد افغانی از صندوق وجهی بین‌الملی پول، قرضه اخذ کرده است. پیش از این نیز ۱،۸ میلیارد دالر امریکایی قرضه از کشورها و نهادهای بین المللی دریافت کرده بود.

محمدی تصریح کرد: «بصورت کُل تولیدات داخلی کاهش، فقر و بیکاری افزایش پیدا کرده است و وضعیت اقتصادی کشور از وضعیت نه چندان خوب، به بدترین وضعیت آمده است، که می‌توان آن را رکود اقتصادی نامید.»

وی، در همچو شرایط، وظیفه حکومت را مسئول اعاشه و اباطه فقرا، رساندن خدمات صحی، رساندن معاش حداقل و رساندن غذا به مردم عنوان کرده و گفت که از حقیقت چشم‌پوشی نشود، حکومت در موج‌ اول کرونا تاحدی مردم را کمک کرد؛ اما قلدرهای فسادپیشه، بر گلوی مردم پا گذاشتند و کمک دولت به فقرا را حیف و میل کردند.

این کارشناس اقتصادیا فزود که شاروالی در زمان قرنطین و توزیع کمک به مردم، نشان داد که چقدر بی‌کفایت است. همچنان وی گفت که وزارت صحت عامه نیز بودجه را بی‌جا به مصرف رساند.

موصوف گفت کسانی‌که در حکومت کار می‌کنند، خیلی ظالم بودند و نان مردم را دزدی کردند، باید بجای توزیع نان، پول نقد داده میشد و یا کار ایجاد می کرد.

به گفته وی، در چنین شرایط باید مالیات را معاف و حمایت از کار و بار صورت می‌گرفت؛ اما با تاسف که چنین نشد.

او تصریح کرد، در همچو شرایط باید تاجران بزرگ مکلف شوند تا به شرکت‌های کوچک کمک کنند، قسمی که در امریکا شد.

وی، با ذکر این‌که حکومت در تطبیق پالیسی‌ها ناکاره ثابت شد و کرونا پرده از فساد حکومت برداشت، یعنی اراکین حکومت به مردم رحم نکردند، ثبوت‌های رسانه ای وجود دارد؛ اما تا حال تعقیب و یا رسیدگی نشده است.

محمدی گفت که نه به شرکت‌های کوچک کمک کرد، نه مالیات را معاف کرد و نه هم پول برق را، چرخه اقتصاد را فعال نگه نداشت، در حالیکه در سایر کشورها این کار شد و حتا مردم پول خود را با یکدیگر خود تقسیم کردند.

اما با آن‌هم کمک به فقرا و افراد بی‌بضاعت در موج اول کرونا، کار نیک بود و این اقدام قابل تقدیر است و باید به فقرا، تجارت‌های کوچک و متوسط کمک شود.

در همین حال، خانجان الکوزی عضو هیات مدیره ‏اتاق تجارت و سرمایه گذاری ‏افغانستان و معاون ‏تجارتی و سرمایه گذاری فدراسیون اتاق­ها به پژواک گفت که کرونا تلفات جدی جانی، اثرات زیان‌بار در بخش های تولیدی، تجاری، اقتصادی و غیره را در جهان و افغانستان برجا گذاشته است.

وی، با ذکر این‌که افغانستان یک کشور جنگ زده، فقیر، وارداتی، محاط به خشکه و نیازمند کمک‌های بین المللی است، افزود که به همین دلیل، تاثیرات منفی کرونا بر اقتصاد دولت و مردم کشور بیش‌تر از سایر کشورها بوده است.

موصوف گفت که با شیوع ویروس کرونا، فابریکه‌ها مسدود شد، صادرات کاهش و واردات افزایش یافت و افغانستان از این ناحیه میلیون‌ها دالر خساره مند گردیده است.

الکوزی، با بیان این‌که هم اکنون نیز با گذشت هر روز اقتصاد کشور و مردم خراب شده و می‌شود، گفت که در کنار پاندمی کرونا، درگیری‌ها در ولایات، تصرف بندرها توسط طالبان و منهدم کردن پایه‌های برق نیز از مشکلات دیگری است که بالای اقتصاد مردم و دولت تاثیر منفی برجا گذاشته است.

پس از شیوع ویروس کرونا شهروندان که بیکار شده اند:

نیلوفر باشنده حصه سوم خیرخانه شهر کابل و معلم یکی از مکاتب خصوصی گفت: “پس از شیوع ویروس کرونا همه مردم بسیار زیاد متضرر شدند به شمول خانواده خودم، در یک مکتب خصوصی معلم استم، وقتی که قرنطین اعلان میشه، معاشات ما اجرا نمی شود، پارسال وامسال کلان ضربه خوردیم.”

در همین حال، حامد باشنده چهار قلعه وزیرآباد کابل که در یکی از موسسات غیر حکومتی به صفت محافظ ایفای وظیفه می کرد، به پژواک گفت: “بعد از شیوع ویروس کرونا در کشور، موسسه ما که از فعالیت بازماند و وقتی که قرنطین خلاص شد نصف کارمندان ما به کار جذب شدند و نصف دیگر را جواب دادند، بیکار استم و وضعیت اقتصادی ما بسیار خراب است.”

وی که یگانه نان آور خانواده ۴ نفره اش می باشد و در خانه کرایی زندگی می کند گفت: “کرونا زندگی ما را خراب کرد، کرونا اقتصاد اکثریت را به صفر رساند.»”

مقام­ها نیز تایید کردند که شیوع ویروس کرونا، اثرات بدی بر اقتصاد مردم و مملکت گذاشته است.

نوریه نزهت سخنگوی وزارت اقتصاد گفت که شیوع بیماری کرونا در افغانستان، در دو مقیاس، خرد و بزرگ، تاثیرات منفی برجا گذاشته و می‌گذارد.

وی افزود که در مقیاس خرد؛ خانواده ها، افراد، تصدی‌ها و شرکت‌ها را؛ و در مقیاس کلان هم درآمد دولت، تجارت و بیلانس تجاری را با چالش مواجه کرده است.

اوعلاوه کرد: “تعدادی خانواده ها را به سطح افغانستان داریم که هزینه‌های وقایه، تشخیص و علاج بیماری کرونا برای آن‌ها دشوار می‌شود و به علت مشکلات اقتصادی، نمی‌توانند اقدامات پیش‌گیرانه و جلوگیری از ویروس داشته باشند.”

افزون بر این، نزهت گفت که اقدامات پیش‌گیرانه ای که بر جلوگیری از ویروس شامل تعطیلات، قرنطین، توقف‌کار و فعالیت‌های عادی، درآمد افراد و خانواده ها را متاثر می‌‎کند و از طرف دیگر، بالای شرکت‌های تولیدی و تصدی‌ها هم تاثیراتش را برجا می‌گذارد.

به گفته وی، در جریان گسترش بیماری کرونا، ساعات کاری در سطح شرکت‌ها کاهش پیدا کرد و در میزان محصولات نیز تفاوت به وجود آمد. همچنان تولید مواد خام در سطح افغانستان و بازارهای جهانی نیز متاثر شد.

او تصریح کرد که در کنار موارد یادشده، درآمد دولت افغانستان از قبیل مالیه، تکتانه، تعرفه، کرایه، فیس خدمات و غیره را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد.

سخنگوی وزارت اقتصاد گفت که حکومت افغانستان بخاطر جلوگیری از آسیب‌هایی که در جریان ویروس کرونا قرار است وارد شود، بسته‌های حمایتی شامل توزیع نان خشک و دسترخوان ملی را داشته است.

وی افزود که توزیع بسته‌های متذکره، توانسته در قسمت دسترسی مردم به مواد غذایی کمک کند و سکتور خصوصی نیز مورد حمایت حکومت افغانستان قرار گرفته است.

اما فواد احمدی سخنگوی وزارت صنعت و تجارت، گفت که آمار دقیق در مورد صادرات و واردات را اداره احصاییه و معلومات شریک می سازد؛ اما با فعال شدن دو خط آهن خواف-هرات و آقینه-اندخوی و روی دست گرفتن برخی تدابیر، آمار صادرات افغانستان نسبتا بهتر شده است.

موصوف افزود که به تازه گی، حدود ۶۰ سکتور در کشور به خودکفایی و نیمه خودکفایی رسیده است و به همین دلیل، در حال ‌حاضر جلو صد درصدی واردات اقلامی که در کشور تولید می شوند، گرفته شده است.

عبدالفتاح عشرت احمدزی سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی، به پژواک گفت که در حال حاضر بیش از دو میلیون افراد واجد شرایط کار بیکار اند.

موصوف افزود که پس از شیوع ویروس کرونا در کشور، به رقم بیکاران افزوده شد؛ زیرا با اعلان قرنطین در سال‌پار برخی موسسات، مکاتب، موسسات تحصیلات عالی و هوتل ها کارمندان شان را از کار منفک کردند و در سال‌روان نیز برخی‌ها بیکار شدند.

به گفتۀ احمدی، با شیوع بیماری کرونا در جهان، به یک‌بارگی تمام مرزها از جمله هوایی، زمینی و قطار بر روی کشورها مسدود شد؛ اما امسال افغانستان و سایر کشورها تدابیر بهتری را روی دست گرفته و به همین منظور، راه‌های تجاری باز است، واردات و صادرات عملاً جریان دارد.

این گزارش تحقیقی، با حمایت مالی اتحادیه اروپا تهیه شده است؛ مسئوليت محتوای آن تنها به عهدۀ پژواک بوده و الزاماً بیانگر دیدگاه های اتحادیه اروپا نمی باشد.

بازدیدها: 268