تولید نخ ابریشم در هرات در آستانه رکود کامل؛ تنها یک کارگاه فعال باقی مانده‌است

 هرات (پژواک، ۱۶ سرطان ۱۴۰۴): تولید نخ ابریشم در هرات که زمانی یکی از منابع مهم اشتغال و تولیدات بومی در کشور به‌شمار می‌رفت، اکنون در آستانهٔ رکود کامل قرار گرفته و تنها یک کارگاه کوچک تولید نخ ابریشم از میان بیش از ۲۵۰ کارگاه فعال گذشته، به کار خود ادامه داده‌است.

صنعت‌گران ابریشم در هرات از رکود شدید بازار و بی‌توجهی مسؤولان حکومتی شکایت دارند. آنان می‌گویند که صادرات مواد خام (پیله) به بیرون از کشور و نبود حمایت داخلی، این صنعت تاریخی را به مرز نابودی کشانده‌است.

محمد رفیع، صنعت‌گر ۴۵ ساله، از بیش از سه دهه به این پیشه مشغول است. او روزانه در بدل ۳۰۰ افغانی، با دستگاهی ساده و قدیمی، پیله‌ها را به نخ‌های باریک و لطیف ابریشم تبدیل می‌کند. اما می‌گوید که امروز دیگر از رونق آن سال‌ها خبری نیست.

موصوف افزود: «بیش از ۳۰ سال است در این کارگاه روزانه در بدل ۳۰۰ افغانی کار می‌کنم اما روز به روز تعداد کاروان این صنعت کاهش می‌یابد، به گونه‌ای که اکنون تنها من و برادرم در این کارگاه مصروف کار و تولید نخ ابریشمی هستیم.»

محمدرفیع، کاهش دستمزد، دشواری کار، نبود بازار فروش و عدم حمایت حکومت را از مهم‌ترین عوامل رکود این صنعت می‌داند.

وی می‌افزاید که در سال‌های گذشته، بیش از سه‌هزار خانواده در این ولایت تنها از طریق تولید نخ ابریشم کسب درآمد می‌کردند، اما اکنون تنها یک کارگاه کوچک باقی مانده‌است که آن‌هم به‌ندرت فعال است.

نصیراحمد، یکی دیگر از تولیدکننده‌گان نخ در این کارگاه می‌گوید كه بیش از ١٥ سال است در این کارگاه مصروف کار و توليد نخ ابریشم است، اما به دلیل مشکلات اقتصادی و دستمزد اندک، هفتۀ سه روز در این کارگاه کار می‌کند تا صنعت تولید نخ ابریشم از بین نرود.

وی می‌گوید که در ولایت هرات دیگر کارگاه تولید نخ ابریشم وجود ندارد؛ زیرا اکثر آنان به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم حمایت از فعالیت بازمانده‌اند.

به‌گفتۀ نصیراحمد، صادرات پیله به بازارهای کشورهای همسایه و واردات اجناس کم‌کیفیت به این صنعت ضربۀ محکم وارد کرده‌است؛ قسمی‌که این صنعت در حال حاضر روبه زوال است.

از سوی دیگر، عبدالطیف مالک این کارگاه تولید نخ و فروشندۀ تار ابریشم در هرات نیز در صحبت با پژواک می‌گوید، بیش از ٦٠ سال است که از طریق این شغل کسب درآمد دارد، اما اکنون وضعیت این صنعت نگران‌کننده است.

وی گفت که در سراسر افغانستان، تنها یک کارگاه تولید نخ ابریشم در ولایت هرات فعالیت دارد؛ آن‌هم به دلیل نبود پیلهٔ ارزان و کمبود بازار مناسب برای فروش تار ابریشم، فعالیت چندانی ندارد.

وی می‌گوید، روزگاری بیش از ٢٥ چرخ تولید نخ ابریشم در این کارگاه‌اش می‌چرخید، اما اکنون تنها دو دستگاه فعال مانده‌است.

او افزود که از یک‌سو قیمت نخ ابریشم در بازار افغانستان کم است و از سوی دیگر، روند کار آنان دشوار و طاقت‌فرسا می‌باشد.

به‌گفتۀ عبدالطیف، با وجود آن‌که برای تولید یک کیلوگرام نخ ابریشم یک هفته زمان نیاز است، اما مجبور است تا آن را به قیمت پنج هزار افغانی به بازار عرضه کند.

او از مسئولان حکومتی خواست تا برای جلوگیری از توقف چرخهٔ تولید نخ ابریشم در هرات اقدام کنند.

با این حال، مسئولان ریاست زراعت، آبیاری و مالداری ولایت هرات می‌گویند که در این ولایت کارخانه‌های تولید و پروسس ابریشم وجود ندارد و به دلیل نبود دستگاه‌های پیشرفته برای پروسس پیله، این مادهٔ خام به بازارهای جهانی صادر می‌شود. به گفتهٔ آنان، این اداره در تلاش است تا با همکاری نهادهای بین‌المللی، زمینهٔ گسترش پیله‌وری و تولید نخ ابریشم را فراهم سازد.

فهیم فایز مدیر، پرنده‌گان، ماهی و حشرات ریاست زراعت ولايت هرات در صحبت با پژواک می‌گوید که در سال جاری بیش از شش هزار صندوق کرم ابریشم را برای باشنده‌گان ولسوالی انجیل، گذره و زنده‌جان این ولایت به هدف جلوگیری ازبین رفتن این صنعت توزیع کرده‌است.

موصوف همچنان تصریح می‌کند كه در حال حاضر در ولایت هرات تنها یک کارخانه تولید نخ ابریشم وجود دارد و به این دلیل اکثر تولیدکننده‌گان پیله مواد اولیه شان را به قیمت ناچیز به بازار عرضه می‌کنند و شماری از تاجران آن را به قیمت نازل به بازارهای جهانی به فروش می‌رسانند، اما این اداره تلاش دارد تا زمینه پروسس ابریشم را در هرات فراهم سازد.

بربنیاد معلومات منابع، در گذشته بیش از ۲۵۰ کارگاه تولید نخ و پارچه‌های ابریشمی در هرات فعال بودند، اما اکنون تنها یک کارگاه به‌صورت نیمه‌فعال باقی مانده‌است. صنعت نخ‌ریسی ابریشم که بخشی از هویت فرهنگی و اقتصادی هرات به‌شمار می‌رفت، امروز با چالش‌های جدی روبه‌رو است و در نبود حمایت، در آستانهٔ رکود کامل قرار دارد.