کابل (پژواک،۲۱ حمل ۱۴۰۰): شورای عالی صلح، در حالی به نهایی ساختن توحید طرح های مختلف برای ارایه در “نشست ترکیه” موفق نشده است که به گفتۀ برخی ها، “نوع نظام سیاسی و سرنوشت حکومت فعلی”، نقاط جنجالی این طرح می باشد.

این در حالیست که تلفات افراد ملکی در جریان هفتۀ گذشته، نسبت به هفتۀ ماقبل آن کم بود؛ اما جنگ روزانه نه تنها از نظامیان، بلکه از افراد ملکی نیز قربانی می گیرد.

قرار است نشست ترکیه برای صلح افغانستان، در جریان ماه جاری (اپریل) تحت نظارت سازمان ملل متحد به شمول نمایندگان کشورهای منطقه و جهان، مقامات دولتی افغانستان، نمایندگان طالبان و احزاب سیاسی برگزار شود.

یک مبنع، چند روز پیش به بي بي سي گفته بود که ترکیه، امریکا و سازمان ملل محتد، به توافق رسیده اند که این نشست ۱۰ روزه، در تاریخ ۲۷ ماه حمل آغاز خواهد شد؛ اما طالبان و دولت افغانستان گفته اند که تاهنوز در این مورد فیصله صورت نگرفته است. جوانب دیگر نیز تاهنوز در خصوص زمان معین برگزاری این نشست، چیزی نگفته اند.

رویدادهای مهم هفتۀ گذشته در بخش صلح و جنگ:

• نهادهای مختلف، حدود ۲۰ طرح صلح ارایه کرده اند
• یک کمیتۀ شورای عالی مصالحۀ ملی، روی توحید این طرح ها کار کرد.
• کمیتۀ رهبری شورای عالی مصالحه، در روزهای آینده طرح مشترکی را نهایی خواهد کرد.
• هفت حزب تلاش دارند که در نشست ترکیه، موقف و طرح مشترک داشته باشند.
• رئیس جمهور غنی، طرح “حکومت صلح” را ارایه کرده، میگوید که استعفا نمی دهد؛ اما اگر مخالفین او نمی خواهند در انتخابات آینده نامزد شود، وی آماده است که این کار را انجام دهد.
• هفت حزب: قرار است نشست استانبول جنگ ۴۰ سالۀ افغانستان را به پایان برساند.
• سفیر ترکیه در ناتو: از نشست استانبول باید توقع بسیار بالا نشود.
• هفتۀ گذشته، نسبت به هفتۀ ما قبل آن، تلفات افراد ملکی ۳۰ درصد کم بوده است.

حملات و تلفات افراد ملکی:

در جریان هفتۀ گذشته، از اثر ۱۱ حمله در ۹ ولایت کشور (کندهار، ننگرهار، فراه، بلخ، هرات، کابل، بغلان، فاریاب و ارزگان)، ۱۲ فرد ملکی کشته شده و ۴۷ تن دیگر زخم برداشته اند.

در جریان هفتۀ ماقبل آن، در نتیجۀ ۲۳ حمله در ۱۷ ولایت کشور (بغلان، بلخ، فاریاب، غزنی، هلمند، کابل، کندهار، کاپیسا، خوست، لغمان، لوگر، ننگرهار، پکتیا، پکتیکا، تخار، ارزگان و میدان وردک)، ۳۰ فرد ملکی کشته شده و ۵۵ تن دیگر زخم برداشته اند.

از دولت و طالبان در این مورد پرسیدیم؛ اما جواب نداده اند.

مسئولیت این تلفات از سوی هیچ جانب پذیرفته نشده است.

در این حملات به طالبان و نیروهای دولتی نیز تلفات وارد می شود؛ اما پژواک بخاطری ارقام آن را نشر نمی کند که معلومات دقیق در مورد آن به دست نمی آید.

سرگی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه، در جریان گفتۀ گذشته طی سفرش به پاکستان، پس از ملاقات با مقامات پاکستانی، از ناامنی های اخیر ابراز نگرانی کرده و گفت که پاکستان و روسیه توافق کردند که در بخش ایجاد تفاهم سیاسی، با هر دو جانب دخیل در جنگ افغانستان، همکاری نمایند.

طرح های مختلف جانب جمهوریت

بر اساس گزارشات، جانب جمهوریت (حکومت افغانستان، احزاب و نهادهای مختلف)، حدود ۳۰ طرح صلح را برای ارایه در نشست ترکیه ترتیب و به شورای مصالحۀ ملی فرستاده اند؛ اما برخی ها در حالی طرح های شانرا به شورای مصالحه ارسال نکرده و یا مصروف ترتیب آن است، که اگر تاریخ ۱۶ اپریل برای برگزاری نشست ترکیه نهایی شود؛ پس برای برگزاری این نشست، روزهای انگشت شمار باقی مانده است.

شورای عالی مصالحه، به تاریخ ۱۹حمل گفته بود که کمیتۀ اختصاصی این شورا، کارهای توحید و بررسی طرح هایی را که به این شورا مواصلت ورزیده است، طی پنج نشست نهایی ساخته و بحث ها روی نقاط اختلافی آن، به پایان رسیده است.

شورای عالی مصالحه ملی در یک خبرنامه گفته است که در طرح، مجموعاً روی جمهوری اسلامی افغانستان، حقوق اساسی و اصلی افغان ها، حقوق بشر، انتخاب یک شخص از طریق آراء، حضور عادلانه و معنادار همه در نظام، ختم خشونت و جنگ جاری در کشور و تضمین قوی منطقه و جهان در بخش تطبیق توافق صلح، تاکید شده است.

یک مقام ارشد این شورا به بی بی سی گفته است که در این طرح ها، پس از صلح؛ تشکیل نظام، دورۀ انتقالی، بدیل دورۀ انتقالی، تشکیل دورۀ انتقالی و برخی مسایل دیگر، در بخش رسیدن به صلح در نظر گرفته شده است.

فریدون خوځون سخنگوی شورای عالی مصالحۀ ملی می گوید که کمیتۀ توحید طرح ها، امروز(۲۱حمل) نیز نشستی برگزار کرد، در خصوص جزئیات اخیر طرح جمهوریت اسلامی بحث نمود و در روزهای آینده از سوی کمیتۀ رهبری شورای مصالحه نهایی خواهد شد.

این در حالیست که احمد ولی مسعود رئیس نهاد احمدشاه مسعود، امروز در صفحۀ فیسبوکش نگاشته است که این نهاد، تحت عنوان “صلح دوامدار در افغانستان”، طرحی را تهیه می نماید و پس از شریک ساختن با مردم افغانستان و طرف های درگیر جنگ، به جامعۀ جهانی ارایه می دارد.

همچنان یک گزارش نشان می دهد که حزب اسلامی تحت رهبری گلبدین حکمتیار، جمعیت اسلامی تحت رهبری صلاح الدین ربانی، وحدت اسلامی، جنبش اسلامی، اسلامی محاذ، افغان ملت و حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، در تاریخ ۱۴ ماه حمل در یک نشست مشترک، بر استفاده از “فرصت کنونی” صلح تاکید ورزیده و گفتند که آنها یک طرح صلح را برای ارایه در نشست ترکیه، ترتیب کرده اند.

اما همایون جریر عضو شورای رهبری حزب اسلامی و از اعضای کمیته سیاسی هفت حزب ذکرشده، امروز (تاریخ ۲۱ حمل) به آژانس خبری پژواک گفت که تاهنوز نمایندگان این احزاب، بر طرح واحد توافق نکرده اند؛ اما این احزاب، برخی تفاهمات دارند و در نظر دارند که نظریات شانرا به شمول طالبان با تمام جوانب شریک نمایند.

به گفتۀ وی؛ حزب اسلامی طرح خود را به شورای مصالحه ملی ارایه نکرده؛ اما طرح صلح را به جوانب ضروری دیگر ارسال کرده است.

خروج نیروهای خارجی از افغانستان، تشکیل حکومت انتقالی از افراد بیطرف که در انتخابات آینده، نامزد شود و نه از کدام نامزد حمایت نماید، تشکیل شورای عالی دولت به حیث یک مرجع عالی تصمیم گیری، تشکیل کمیسیون جدید انتخابات، تشکیل لویه جرگه بر اساس انتخابات ریاست جمهوری، ولسوالی ها، شورای ولایتی و شورای ملی، از جمله نقاط مهم طرح حزب اسلامی تحت رهبری گلبدین حکمتیار بوده است. حکمتیار میگوید که لویه جرگۀ ذکرشده؛ در خصوص تسوید و تصویب قانون اساسی، نوع نظام آینده و برخی مسایل مهم دیگر فیصله می نماید.

جریر در پاسخ به این سوال که شورای مصالحۀ ملی، روی توحید طرح ها کار می کند و اگر این کار را انجام دهد، شما طرح توحید شده از سوی این شورا را قبول دارید؟ گفت: “نظر ما این است که دولت باید یک طرح داشته باشد، ما شورای عالی مصالحۀ ملی را از دولت جدا نمی دانیم؛ اما اگر بحث این باشد که تمام جوانب این طرف با نظر واحد وارد ترکیه شود، موافق هستیم و آماده هستیم که نظریات خود را با آنها شریک نماییم و مذاکره کنیم که چطور به یک طرح واحد برسیم.”

نقاط مهم اختلافی

روزنامۀ “هشت صبح“، به تاریخ ۱۸ ماه حمل نگاشته است که در جانب جمهوریت (حکومت و احزاب سیاسی)، دو مسئله (نوع نظام سیاسی پس از توافق بر صلح و سرنوشت حکومت کنونی) جنجالی می باشد و عامل تاخیر در توحید طرح های صلح است. منبع افزوده است که نظریات جوانب مختلف در جانب جمهوریت (حکومت، شورای مصالحۀ ملی و احزاب سیاسی) در مسایل دیگر بسیار نزدیک اند.

منبع نوشته است که برخی احزاب و چهره های سیاسی، به عوض نظام متمرکز کنونی، بر نظام غیرمتمرکز تاکید دارند؛ اما حکومت و برخی احزاب سیاسی، خواهان نظام متمرکز ریاستی می باشند.

همچنان منبع افزوده است که بیشتر احزاب و چهره های سیاسی، خواهان حکومت انتقالی می باشند و شورای عالی مصالحه نیز به نوعی موافق چنین حکومت است؛ اما بر چگونگی حکومت انتقالی اخلاف موجود است.

برخی اعضای مشرانوجرگه گفتند که اگر طرح های ذکر شده توحید نشود، ممکن است طرح امریکا بالای مردم تحمیل شود.

حکومت انتقالی صلح با توافق هر دو جانب، نامزد شدن رئیس و معاونین حکومت انتقالی به حیث رئیس دولت در انتخابات آینده، تشکیل شورای عالی فقه اسلامی، انتخابات برای رهبری سیاسی، آتش بس و مسایل دیگر، مواد شامل در طرح امریکا می باشد. بر اساس این طرح؛ امور دولتی از سوی دو جانب (طالبان و حکومت کنونی)، به شکل مساوی تقسیم شده و سهم اندکی به رئیس حکومت انتقالی داده شده است.

این در حالیست که محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، هفتۀ گذشته گفته بود که برای نشست ترکیه آمادگی گرفته شده است؛ اما افزوده بود: “اکنون زمانی نیست که کسی برای ما طرح بنویسد و بگوید که این بیانات را مطالعه نمایید، هیچ کس فکر نکند که زعامت افغانستان استعفا نماید و یا با معاهدۀ شرمناک توافق کند.”

غنی بر انتقال قدرت از طریق انتخابات تاکید کرده وافزوده بود که اگر مخالفین وی نمی خواهند او در انتخابات آینده نامزد شود، آماده است که در آن نامزد نشود؛ بخاطریکه بقای نظام از بقای افراد بسیار مهمتر است.

در طرح حکومت که سه بخش (تفاهم سیاسی، حکومت صلح و تشکیل صلح، ایجاد دولت و به میان آوردن مارکیت) دارد نیز از “حکومت صلح”، یادآوری شده است.

توافق بر حالت مطلوب، توافق بر آتش بس و نظارت بین المللی، توافق بر اصول حکومت صلح، تلاش ها برای مبارزه با تروریزم و تضمین منطقوی و بین المللی و تصویب از سوی لویه جرگه، بخش اول است.  در بخش دوم؛ پلان رسیدن به حالت مطلوب، حاکمیت قانون اساسی و میکانیزم قانونی برای تطبیق آن، پروگرام های انکشاف و حکومت، امنیت، آتش بس، مبارزه با تروریزم و انتخابات شامل است. در بخش سوم این طرح؛ چهارچوب قانون اساسی، تفاهم سیاسی، ادغام دوبارۀ بیجاشدگان و مهاجرین، امنیت، اولویت های حکومت و امور انکشافی شامل است.

آیا نشست ترکیه، بحران افغانستان را حل خواهد کرد؟

نماینده های کمیته سیاسی حزب اسلامی به رهبری حکمتیار، جمعیت اسلامی به رهبری صلاح الدین ربانی، جنبش اسلامی، محاذ ملی اسلامی، افغان ملت و وحدت اسلامی مردم افغانستان، در یک کنفرانس خبری گفتتند که  نشست صلح ترکیه، بحران ۴۰ساله افغانستان را حل خواهد کرد و باید کسی بخاطر منافع شخصی، پروسۀ صلح را مختل نکند.

اما باسات اوزتروک (Basat Öztürk ) سفیر ترکیه در ناتو، روز گذشته به پژواک گفت که از نشست یادشده، باید توقع بالا نشود.

موصوف افزود: “ما از این نشست میزبانی می‌کنیم؛ اما نیازمند همکاری تمامی بازیگران کلیدی منطقوی و جهانی هستیم؛ اما قبل از همه رهبران افغانستان، ارادۀ شان را برای یافتن یک توافق سیاسی به افغانستان نشان دهند. و تمام بخش های جامعه در آن خود را شریک بدانند، سپس منطقه و جامعۀ جهانی باید از این کار پشتیبانی کنند. مصالحۀ ملی، باید با یک مصالحه منطقوی و یک مصالحه بین‌المللی مبدل شود که همه از آن پشتیبانی کنند.”

سفیر ترکیه در ناتو گفت این یک روند ملی است که هر تصمیم در آن، باید با رهبری و مالکیت شهروندان افغانستان گرفته شود. هیچ کشور خارجی نمی تواند و نباید تلاش کند که دیدگاه های سیاسی شان را، بر برادران و خواهران ما در افغانستان  تحمیل کند؛ چون مسئولیت شهروندان افغانستان است که راه حل سیاسی در پروسۀ صلح را پیدا کنند و باید همه رهبران، به یک توافق سیاسی دست یافته و موافقت کنند.

نشست های مردم

هفتۀ گذشته در کابل، بلخ، ننگرهار و پکتیکا نشست هایی در رابط به صلح صورت گرفت.

نهاد مطالعات زنان در شهر کابل، طی یک نشست، نقش زنان در پروسۀ صلح را کمرنگ خواند؛ در یک گردهمایی که با  حضور هزاران تن و از سوی مقام ولایت کابل تشکیل شده بود، تاکید شد که سرنوشت نیروهای امنیتی، باید به بهانۀ کدام معامله سیاسی به کار برده نشود، و حقوق مردم در صلح محفوظ باشد.

همچنان صدها تن در یک نشست در ولایت بلخ،  بر صلحی تاکید ورزیدند که برای تمام جوانب قابل قبول باشد؛ جرگۀ جوانان و نسل جدید در یک گردهمایی در ولایت ننگرهار، بر نقش جوانان در مذاکرات صلح تاکید کرد؛ هزاران باشندۀ ولایت پکتیکا در یک نشست، با تشکیل حکومت موقت مخالفت کردند و بر تامین صلح باعزت، تاکید نمودند.

Visits: 59