کابل (پژواک، ۲۴ اسد ۱۴۰۱): آگاهان امور در مورد چالش‌ها و دستاوردهای یک سالۀ حکومت سرپرست افغانستان و عملکرد جامعۀ جهانی در قبال آن، نظریات متفاوت دارند و تاکید می‌کنند که حکومت برای بهتر شدن وضعیت، در کنار جلب حمایت مردم، در تعامل با جهان اقدامات لازم را روی دست گیرد.
سال پار در بیست‌و‌چهارم اسد نظام سیاسی افغانستان تغییر کرد؛ امارت اسلامی جاگزین جمهوری اسلامی شد و حالا یک سال از ایجاد حکومت سرپرست افغانستان می‌گذرد.
کارشناسان در مورد دستاوردهای یک سالۀ حکومت کنونی، چالش‌ها و عملکرد حکومت در قبال آن، کاهش کمک‌های جهانی و مشکلات ناشی از آن، تاثیر بسته‌ماندن مکاتب دختران و برخی مسایل دیگر بر عدم شناسایی حکومت، روابط حکومت سرپرست با جهان و پیامدهای خبر کشته شدن ایمن‌الظواهری در کابل، با آژانس خبری پژواک صحبت نموده و راه حل‌ها را نیز برای رفع مشکلات موجود ارایه کرده‌اند.
دستاوردهای یک سالۀ حکومت سرپرست افغانستان
قاضی محمدحسن حقیار آگاه امور سیاسی می‌گوید که آزادی و استقلال کشور، خروج نیروهای خارجی از افغانستان، تامین امنیت سرتاسری، تامین حاکمیت ملی، ختم قوم‌‍پرستی و سمت‌پرستی، ختم زورگویی و… از دستاوردهای یک سالۀ حکومت کنونی کشور بوده است.
طارق فرهادی کارشناس دیگر امور سیاسی، تامین «امنیت نسبی» در کشور را از دستاودرهای حکومت جدید عنوان می‌کند.
اما او در حالی که ادعا دارد «خود همین طالبان عامل جنگ بودند» می‌افزاید: «چون جنگ تمام شده، امروز یک امنیت آمده است، در سابق روزانه بین ۱۰۰ تا ۳۰۰ تن در افغانستان کشته می‌شد، ولی حالا این چنین نیست، بعد از این که حکومت جدید آمده است، قتل‌های هدفمند همکاران حکومت سابق وجود دارد، اما به پیمانه زیاد در حقیقت کشتن افراد وجود ندارد.»
این در حالی‌است که مقام‌های حکومت کنونی بارها گفته اند که نیروهای امریکا و ناتو عامل جنگ در افغانستان بودند، عفوه عمومی اعلان شده و تمام افراد ملکی و نظامی حکومت پیشین شامل عفوه می‌باشند.
چالش‌ها و عملکرد حکومت در قبال آن
طارق فرهادی در اشاره به چالش‌های حکومت کنونی می‌گوید، با آن که «طالبان» یک زعیم دارند، ولی هماهنگی میان آنها دیده نمی‌شود.
او در مورد می‌افزاید: «چند بُعد قدرت است در افغانستان، در اینجا یکی گپ دیگر را گوش نمی‌کند که یکی ملا برادر است، یکی حقانی است، یکی متقی است، یکی ملا یعقوب است و بدون این که با یکی دیگر تصادم کنند، هر کس در راه خود روان است.»
اما قاضی حقیار، عدم به رسمیت شناختن حکومت کنونی از سوی جامعۀ جهانی مشکلات اقتصادی، فرار جوانان از کشور و بیکاری را از چالش‌های حکومت سرپرست افغانستان می‌خواند.
وی می‌گوید که در داخل کشور نیز تا هنوز تحرکاتی مثبت و سازنده‌ای به چشم نمی‌خورد که جامعۀ جهانی برای به رسمیت شناختن حکومت کنونی تشویق شود.
او همچنان گفت که بسته‌شدن مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم، بسته شدن دروازه‌های دفاتر به روی اکثر خانم‌ها، عدم تعهد به آزادی بیان و تا یک حدی متهم شدن امارت اسلامی به نقض حقوق بشری از سوی جامعۀ جهانی، از موارد انتقاد جامعۀ جهانی و مشکل‌زا برای حکومت کنونی می‌باشد.
سال تعلیمی مکاتب افغانستان در اوایل حمل امسال آغاز شد، اما آغاز مکاتب بالاتر از صنف ششم دختران به تعویق افتاد؛
مقام‌های حکومت سرپرست کشور گفته بودند که روی یک طرحی کار جریان دارد و با نهایی شدن آن صنف‌های بالاتر از ششم مکاتب دختران نیز آغاز خواهد شد، اما تا حال این کار نشده‌است.
کاهش کمک‌های جهانی و مشکلات ناشی از آن
فرهادی در مورد می‌گوید که تعزیرات بانکی و کم‌شدن کمک‌های جهانی پس از ایجاد حکومت جدید سبب بحران اقتصادی در افغانستان شده‌است.
او می‌افزاید: «قبلاً جهان در افغانستان سالانه هشت میلیارد دالر مصرف می‌کرد، که این پول در بخش‌های معاشات و بخش‌های نظامی مصرف می‌شد و تمام این پول در اقتصاد سرازیر می‌شد، اما زمانی که حکومت بدل شد، تمام این مصارف ختم شد، حالا شاید جامعۀ جهانی در افغانستان یک و نیم و یا هم ۱.۸ میلیارد دالر سالانه از طریق یوناما مصرف کند که بیشترش در خارج مصرف می‌شود و در حقیقت تمام منابع پول‌های نقد، امروز در افغانستان خشک شده‌است.»
او همچنان می‌گوید، وضع تعزیرات بانکی در افغانستان سبب شده است که بانک‌های خارجی با بانک مرکزی افغانستان رابطه‌ای نداشته باشد و از اثر آن به سکتور خصوصی نیز صدمه بزرگ اقتصادی وارد شده‌است.
وی می‌افزاید: «امریکایی‌ها با وجودی که تعزیرات بانکی را در بعضی از سکتورهای خصوصی اجازه‌نامه داده‌اند، اما بانک‌های بزرگ جهان علاقه ندارند همرای افغانستان دیگر سروکار داشته باشد و در حقیقت سکتور خصوصی هم نتوانسته است که درست داد و گرفت خود را انجام دهند، دالر هم در افغانستان کم شده است و بعد از کشته شدن ایمن‌الظواری [رهبرالقاعده] شما خواهید دید که هیچ بانک خارجی با افغانستان سر و کار نخواهد داشت؛ زیرا می‌ترسند که نشود خود شان زیر کدام جریمۀ کلان نیایند.»
اما حقیار می‌گوید که حکومت کنونی در بخش اقتصادی گام‌های خوبی برداشته است و بعد از سقوط حکومت پیشین کمک‌های جامعۀ جهانی با افغانستان قطع شد، اما امارت اسلامی توانست که معاشات کارمندان پیشین و فعلی را پرداخت و بودجۀ خود را نیز از عواید داخلی تامین کند و ارزش افغانی را در برابر دالر تا حدی ثابت نگهدارد.
یک روز قبل از سقوط حکومت پیشین (۲۳ اسد سال پار)، یک دالر امریکایي در بازار به ۸۸ افغانی تبادله می‌شد، اما در ماه قوس سال روان، ارزش دالر در برابر افغانی به گونه بی‌سابقه افزایش یافت و قیمت یک دالر امریکایی به بالاتر از ۱۳۰ افغانی رسید. امروز (۲۴ اسد سال روان) نیز یک دالر امریکایی به ۸۸.۹۰ افغاني تبادله می‌شود.
حقیار، کاهش کمک‌های جامعۀ جهانی به افغانستان را تاثیرگذار بر وضعیت اقتصادی کشور می‌داند و می‌گوید، در زمان حکومت پیشین تنها ۳۰ درصد بودجۀ حکومت از عواید داخلی تامین می‌شد و متباقی متکی به کمک‌های خارجی بود، اما حکومت کنونی توانسته است که تمام مصارف خود را از عواید داخلی تامین کند.
وی گفت که جامعۀ جهانی باید کمک‌های خود را با افغان‌ها ادامه دهد و آن را به مسایل سیاسی ربط ندهد و پول‌های منجمد شدۀ افغان‌ها را نیز از حالت انجماد بیرون کند؛ زیرا این سرمایه می‌تواند تا حد زیاد مشکلات اقتصادی افغانستان را رفع کند.
به گفتۀ او، مشکلات اقتصادی و بیکاری در کشور موجود بوده، اما حکومت تلاش دارد که برای حل این مشکلات گام‌های بر دارد.
وضعیت امنیتی کشور
فرهادی می‌گوید که یک امنیت نسبی در کشور تامین شده، اما حملات داعش هنوز هم در افغانستان ادامه دارد و حکومت سرپرست نیز تا حال نتوانسته است این حملات را مهار کند.
این در حالی است که مقام‌های حکومت کنونی گفته‌اند که تعداد افراد داعش در افغانستان به صفر تقرب کرده و متباقی آنها نیز از بین برده خواهند شد.
فرهادی می‌گوید: «طالبان داعش را به نام خوارج یاد می‌کند و می‌گویند که این قدر مهم نیست، تنها یک مزاحمت است، ولی زمانی که چهار هزار و چند تن را حکومت از صفوف خود بیرون کردند، من همان وقت گفتم که سرنوشت این افراد چطور می‌شود؟ این حتمی است که به سوی یک سربازگیری دیگر می‌روند، معلومات من این است که حکومت به دلیل نبود پول و منابع عایداتی نتوانست برای ایجاد سرنوشت این افراد یک اقدام کند.»
مفتی لطف‌الله حکیمی رئیس کمیسیون تصفیۀ صفوف نیروهای امنیتی در دوم حوت سال ۱۴۰۰ گفته بود که ۴۳۵۰ شخص نامطلوب و ۱۵۰ تن افراد خُردسن (زیرسن) را از صفوف نیروهای امنیتی اخراج شده‌اند.
اما قاضی محمدحسن حقیار در مورد وضعیت امنیتی کشور می‌گوید که با آمدن حکومت کنونی در سراسر کشور امنیت تامین شده و امنیت کنونی با امنیت زمان حکومت‌های روسای جمهور پیشین (محمد اشرف‌غنی و حامد کرزی) قابل مقایسه نیست.
وی گفت: «بعضی اوقات حملات چریکی از سوی داعش و یا هم جبهۀ مقاومت انجام می‌شود که جلو گرفتن حملات چریکی در تمام کشورهای جهان ناممکن است؛ ولی این حملات در افغانستان تقریباً با هیچ برابر است، در اواخر حکومت غنی روزانه نزدیک به ۳۰۰ تن تنها از حکومت کشته می‌شدند، همچنین همین‌طور از امارت اسلامی. شما می‌دانید که در آن زمان در تمام افغانستان کاروبار تابوت فروشان رونق گرفته بود، اما حالا کارشان خراب شده‌است.»
او می‌افزاید که حملات تا هنوز بر مراکز ادارات حکومت و مراکز نظامی صورت نگرفته و همیشه مکان‌های مزدحم مردم عام مانند مساجد را مورد هدف قرار داده است که این کار به معنی کمزوری آنها (حمله کننده‌ها) بوده است و توان تقابل رو در رو با نیروهای حکومت را ندارد.
تعامل میان حکومت سرپرست افغانستان و جهان
به گفتۀ فرهادی، کشورهای جهان برای تعامل با حکومت کنونی خواست‌های خود را دارد که همان همه‌شمول بودن حکومت و اعادۀ حقوق زنان در بخش‌های تعلیم و کار و… می‌باشند.
فرهادی در مورد رابطۀ موجود میان حکومت کنونی افغانستان و جامعۀ جهانی می‌افزاید: «کشورهای دیگر همرای شان سر و کار می داشته باشند؛ به خاطر که از افغانستان به کشورهای خارجی کدام جنجال ایجاد نه‌شود، ولی علاقه به‌خاطر به رسمیت شناختن این‌ها دیگر نیست.»
او می‌افزاید: «هر وقت که وزیر خارجۀ افغانستان را یک شارژدافیر هم به کشور خارجی بخواهد با تیمش می‌رود که همرای شان ملاقات کند، این کار از پرتوکول دور است.»
به گفتۀ وی، وزیر خارجه نباید به دعوت شارژادافیر به دیدن او برود.
به باور حقیار، امارت اسلامی با جامعۀ جهانی روابط نیک و تعامل خوب را می‌خواهد، اما از این که در افغانستان امریکا و ناتو شکست خورده، آنان (امریکا و ناتو) نمی‌خواهند که حاکمیت کنونی یک حاکمیت متقدر باشد؛ زیرا این کار «غرور امریکا و متحدین شان» را پایین‌تر می‌آورد.
او بدون ارایه جزئیات می‌گوید: «پشت پرده بعضی خواست‌ها از سوی امریکا، چین، روسیه و پاکستان نیز مطرح می‌شود و در این مورد گفتگوها جریان دارد و این کار هم سبب شده که تا هنوز حکومت کنونی به رسمیت شناخته نشده است.»
وی همچنان گفت که در آغاز حکومت جدید از سوی برخی کشورهای جهان چراغ سبز نشان داده شد و با حکومت کنونی روابط دیپلوماتیک خود را نیز آغاز کردند، اما بسته شدن مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم، بسته شدن دروازه‌های دفاتر به روی اکثریت خانم‌ها، عدم تعهد به آزادی بیان و تا یک حدی متهم شدن امارت اسلامی به نقض حقوق بشری از جمله مواردی است که یک بهانه را به جامعۀ جهانی به دست داده است تا حکومت کنونی را به رسمیت نشناسد.
فعالیت نماینده‌گی‌های سیاسی مفهوم به رسمیت شناختن را دارد؟
پس از ایجاد حکومت سرپرست، نماینده‌گی‌های سیاسی افغانستان در برخی کشورها تحت چتر امارت اسلامی فعالیت دارند و نماینده‌گی‌های برخی کشورها در کابل نیز فعالیت می‌کنند.
حقیار می‌گوید، ضمن این که حکومت کنونی به رسمیت شناخته نشده، اما با برخی کشورها رفت و آمدهای خوبی دیپلوماتیک دارد و این کار به نحوی به معنای به رسمیت شناختن می‌باشد.
اما او کارکرد حکومت در این راستا را بسنده نمی‌داند و می‌افزاید که حکومت کنونی باید تلاش کند تا رابطۀ خود را با کشورهای جهان گسترش دهد، کشورهای جهان را به افغانستان دعوت کند و برای آنها زمینۀ سرمایه گذاری را فراهم نماید؛ زیرا این امر سبب می‌شود تا آهسته آهسته زمینه برای به رسمیت شناختن حکومت مساعد شود.
اما به باور فرهادی، برخی کشورها به هدف منافع خود شان به دیپلومات‌های درجه دوم و سوم حکومت سرپرست افغانستان اجازه داده‌اند که به آن کشورها بروند، اما این کار معنای به رسمیت شناختن را ندارد.
به گفتۀ او، این چنین اقدامات زمانی به معنای به رسمیت شناختن بوده می‌تواند که یک کشور در ملل متحد به رسمیت شناخته شود و چوکی خود را در ملل‌متحد اشغال کند و ملل‌متحد نیز تمام پالیسی‌های خود را در هماهنگی به حکومت به اجرا بگذارد.
و همچنان گفت که امروز ملل‌متحد تمام کارهای خود را بدون هماهنگی با حکومت سرپرست افغانستان به پیش می‌برد و این حکومت را به عنوان یک دولت و حکومت نمی‌شناسد.
تاثیر بسته‌ماندن مکاتب دختران بر عدم شناسایی حکومت
فرهادی گفت که بسته ماندن مکاتب بالاتر از صنف ششم دختران، تاثیر زیاد بر روابط جامعۀ جهانی با حکومت کنونی و به رسمیت شناختن این حکومت را دارد.
به گفتۀ او، پاکستان می‌خواهد که مکاتب در افغانستان بسته بماند.
فرهادی در مورد خواست پاکستان می‌افزاید: «به شکلی یک رژیمی در افغانستان باشد که هیچ پاکستانی شوق نه کند طالبان در پاکستان هم سیستم شان ترویج شود؛ یعنی تی تی پی و این‌ها، می‌خواهند این رژیم خشن نسبت به زنان در سرحدات افغانستان منحصر بماند و کسی در خود پاکستان هم شوق نکند که رژیم طالبانی در پاکستان هم بیاید.»
حقیار می‌گوید که بسته شدن مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم یکی «بهانۀ مهم» برای به رسمیت نه شناختن حکومت کنونی بوده و در بیرون از کشور مشروعیت این حکومت را با چالش مواجه ساخته است.
وی گفت: «بسته شدن مکاتب دختران بالاتر از صنف ششم، هم در داخل کشور برای امارت اسلامی دشمن پیدا کرده است و هم بیرون از کشور، در داخل کشور زنان – که نیمی نفوس کشور را تشکیل می دهند – و ۹۵ درصد مردان نیز از این تصمیم حکومت ناراض می‌باشند و بزرگترین خواست جامعۀ جهانی نیز باز شدن این مکاتب است و بسته کردن مکاتب کاری است که اساس شرعی ندارد و همچنان با عرف ما در تضاد می‌باشد. این یک ضرورت است تا تمام صنوف مکاتب دختران بر روی آنها باز شود.»
خبر کشته شدن ایمن‌الظواهری در کابل و پیامدهای آن برای افغانستان
جوبایدن رئیس جمهور امریکا در نهم اسد سال روان اعلام کرد که ایمن‌الظواهری رهبر القاعده در حملۀ طیارۀ بدون‌سرنشین امریکا در منطقۀ «شیرپور» شهر کابل کشته شده‌است، اما حکومت سرپرست افغانستان، این حملۀ طیارۀ بی‌سرنشین امریکا را تایید کرده، آن را نقض توافقنامۀ دوحه خواند و گفته است که در بارۀ ورود و اقامت ایمن‌الظواهری در افغانستان هیچ معلوماتی ندارد و ارگان‌های کشفی و استخباراتی پیرامون این موضوع تحقیق خواهند کرد.
فرهادی می‌گوید، بعد از کشته شدن ایمن الظواهری در کابل، به رسمیت شناختن حکومت کنونی افغانستان برای یکی دو سال به تعویق افتاده است؛ زیرا جهان منتظر است که دیگر چه تغییراتی در افغانستان می‌آید.
حقیار در مورد می‌گوید: «اگر ثابت شود که واقعاً در این حمله ایمن‌الظواهری کشته شده است، برای امارت مشکلاتی را ایجاد می‌کند، تصویر افغانستان را نزد کشورهای دیگر خراب‌تر می‌سازد، بی‌اعتمادی را به میان می‌آورد، در داخل افغانستان نیز پرسش‌هایی نزد مردم به وجود می‌آورد، مردم نیز ناراحت می‌شوند که افغانستان میزبان کسی باشد که افغان‌ها سزایش را باز بیبنند.»
برای بهتر شدن اوضاع افغانستان چه باید کرد؟
فرهادی می‌گوید حکومت سرپرست افغانستان نیاز دارد که روابط خود را با امریکا و دیگر کشورهای جهان خوب بسازد.
وی همچنان گفت: «بدون این که روابط با امریکا خوب شود هیچ امکان ندارد که پول های منجمد شده را امریکا آزاد بسازد، پس دیپلوماسی به کار است، حکمت به کار است، روابط خوب و نیک به کار است، باید در کابینه تغییرات بیاید، مکاتب دختران باز شود، بعد از آن ممکن چین و روسیه افغانستان را به رسمیت بشناسد و بعد از آن روند به رسمیت شناختن ادامه پیدا می‌کند؛ زیرا کشورهای یادشده تاکید شان همیشه همین خواست‌های بوده است.»
به باور وی، حکومت کنونی باید این را بپذیرد که به تنهایی نمی‌تواند افغانستان را به نقطه‌ای برساند که به رسمیت شناخته شود.
به گفتۀ او، مقام‌های حکومت کنونی افغانستان باید حکومت را همه‌شمول بسازند، معاونین ریاست‌الوزرا کسانی باشند که مربوط این گروه نباشند، تمامی حقوق زنان را در چوکات اسلامی به آنها بدهند.
حقیار گفت که برای بهتر شدن اوضاع در افغانستان و شناسایی حکومت کنونی افغانستان از سوی جامعۀ جهانی باید امارت اسلامی در داخل کشور حمایت مردم را به‌دست آورده و یک مشروعیت داخلی را به‌میان بیاورد.
وی همچنان گفت که حکومت باید مردم را از خود دانسته و مشکلات موجود مردم را حل کند تا مردم نیز از امارت اسلامی حمایت نمایند.
حقیار همچنان می‌گوید که حکومت کنونی باید به جامعۀ جهانی قناعت دهد که از افغانستان برای کشورهای دیگر خطر مواجه نمی‌شود.
به گفته او، این حکومت باید تمام بهانه‌هایی را از بین ببرد که به اثر آن با تجرید و انزوا مواجه شده است.
حقیار از حکومت خواست که در بخش‌های کلیدی به خصوص وزارت خارجه دیپلومات‌های ورزیده و شخصیت‌های با تجربه را به کار بگمارد تا روابط خوب را با کشورهای جهان ایجاد کنند.
پژواک مسایل مربوط به دستاوردها و چالش‌های یک ساله را با برخی سخنگویان امارت اسلامی شریک نموده، اما در مورد ابراز نظر نکرده‌اند.
Views: 670
تماس با ما
خبرنامه
ارسال گزارش
اپلیکیشن موبایل پژواک