فیروزکوه (پژواک، ۱۲ حمل ۱۴۰۴ ): سبزار مادر دردمندی در ولایت غور که نسبت فقر و ناداری دختر ۱۱ ساله‌اش را در بدل ۵۰۰ هزار افغانی قرض خود مجبور به نامزدی کرده میگوید که بخاطر زنده ماندن سایر فرزندانش این تصمیم را اتخاذ نموده‌است.
ازدواج‌های اجباری؛ مشکلی که از سالیان متمادی در نقاط مختلف کشور وجود دارد، بیشتر اوقات پیامدهای بدی در قبال داشته‌است.
مادر: بخاطر زنده‌ماندن اولادهایم مریم را مجبور به ازدواج کردم
دختری با نام مستعار راضیه، باشندهٔ شهر فیروزکوه یکی از قربانیان ازدواج‌های اجباری است. فقر و تنگدستی خانوادهٔ او را مجبور نموده تا راضیه را در سن ده ساله‌گی مجبور به ازدواج نماید.
راضیه که هنوز لبخند واقعی کودکانه‌اش را تجربه نکرده، بجای بازی و شادی با هم‌سن و سال‌هایش، به دلیل فقر و گرسنگی از سوی خانواده‌اش به ازدواج داده شده‌است.
از ازدواج راضیه نزدیک به یک سال می‌گذرد. وی به خانهٔ مادرش به مهمانی آمده، اما در گوشه نشسته و از حرف زدن ابا می‌ورزد؛ زیرا می‌ترسد که چیزی نگوید که برایش مشکل ایجاد گردد.
خرامان ۴۲ ساله، مادر راضیه که درد سوزناک دختر کوچک‌اش را بیشتر از همه درک کرده میگوید: «شب‌ها که می‌خوابم دوست دارم که دخترم در آغوشم باشه؛ اما نیست خیلی برایم سخت می‌گذرد، باز که زیاد دل تنگ می‌شوم می‌روم برای چند روزی میارمش به پیش خودم.»
وی در مورد چگونه‌گی ازدواج دخترش چنین حکایت می‌کند: «مه دختر بزرگ خوده به پسر مردی داده بودم و دختر او را به پسرخود گرفته بودم. بدبختانه که نامزد دخترم فوت کرد. خسر دخترم آمد و گفت، دخترتان از خودتان باشه. از ما ۶۰۰ هزار افغانی طلب کرد. ما پول نداشتیم مجبور شدیم که دختر خورد خود را به دیگه پسرش بدهیم.»
خرمان میگوید که دخترش در صنف چهارم درس می‌خواند و علاقهٔ زیادی به درس خواندن داشت؛ اما پس از اینکه به خانهٔ شوهر رفت دیگر اجازهٔ رفتن به مکتب را ندارد.
وی گفت: «دخترکم مجبور است که کارهای خانه را کنه، از جمع و جاروب، پخت و پز گرفته تا لباس شویی و رسیده‌گی به حیوانات همه به عهده دخترکم است، از توانش بسیار بالا است؛ ولی چه کنه مجبور است.»
خرامان با صدای پر از درد میگوید که تنها نان‌آور خانوادۀ هشت نفری‌اش است. در حالی که به سختی دردهای بی‌پایان زندگی را تحمل می‌کند، نه تنها دختر کوچک خود را به خانه‌یی دیگر فرستاد، بلکه همچنان بار سنگین اعتیاد پسر و شوهرش را نیز به دوش می‌کشد.
او همچنان میگوید که وضعیت اقتصادی مناسبی ندارد و از اینکه دخترش در خانه شوهرش گرسنه نیست، خوشحال است؛ اما نگرانی اصلی‌اش از دست دادن باقی‌مانده کودکانش به دلیل فقر و ناداری است.
او تصریح می‌کند که هم اکنون برای پیدا کردن لقمه نانی به کودکانش روزانه گدایی می‌کنند.
این تنها روایت غم‌انگیز راضیه نیست که در کودکی به دام ازدواج زودهنگام افتاده است؛ بلکه دختران دیگری نیز هستند که به دلایل چون رسم و رواج‌های ناپسند، فقر و گرسنگی و گاهی فشارهای خانواده‌گی به ازدواج داده شده‌اند.
سبزار ۴۰ ساله، مادر دیگری که نسبت فقر و تنگدستی دختر ۱۱ ساله‌اش را مجبور به نامزدی کرده‌است.
وی می‌افزاید: «از مجبوری و قرض‌داری دختر خوده دادم، خود ما رفتیم به خانه او مرد که فرزندان ما گشنه هستند، از او مرد خواستیم تا یک دختر ما را به پسرش بگیرد و به عوض به ما سالانه گندم و جو بدهد.»
موصوف از اینکه دختر ۱۱ ساله‌اش را که هنوز مصروف بازی‌های طفلانه خود بود و چیزی در مورد زنده‌گی و مشکلات آن نمی‌دانست، مجبور به نامزدی کرده گفت: «مردکه، دخترم را به بچه ۲۰ ساله خود نامزد کرد و به ما وعده کرد که تا دخترما جوان نشود، مراسم عروسی را برگزار نمی‌کند.»
دختر سبزار در حال حاضر در صنف پنجم مکتب در یکی از مکاتب شهر فیروزکوه درس می‌خواند، ولی معلوم نیست که چه وقت ازدواج می‌کند و آینده‌اش چگونه خواهد بود.
آگاهان
زرمینۀ اعظیمی، فعال اجتماعی میگوید که حاکم بودن سنت‌های ناپسند در جامعه و موجودیت فقر و ناداری از عوامل اساسی ازدواج‌های زیر سن است که می‌تواند سبب عدم تفاهم زوج‌ها، ناسازگاری در خانواده‌ها، تربیت ناسالم کودکان و حتی افزایش خودکشی‌های دختران شود.
وی افزود: «ازدواج‌های زیر سن باعث نابرابری‌های جنسیتی میشه، دختران در این سن تحت تاثیر قرار می‌گیرند و حقوق آنها ضایع میشه و نادیده گرفته میشه، دختران در این سنین نمی‌توانند به درستی ارتباط برقرار کنند، همین مشکلات باعث میشه که فشارهای از هر طرف به سر دختران بیاید و باعث بشه که آنها به مشکلات روحی و روانی پیشرفته دچار شوند و باعث خود کشی‌ها میشه.»
غلام‌نبی ساقی، کارشناس آموزش و پرورش میگوید که علاوه بر فقر اقتصادی، بی‌سوادی و عدم آگاهی خانواده‌ها نیز از عوامل اصلی ازدواج‌های اجباری و زودهنگام است که می‌تواند مانع رفتن دختران به مکتب شود.
به گفتۀ او، ازدواج‌های اجباری و در سنین کم سبب می‌گردد که دختر بی‌سواد بماند و در تعلیم و آموزش فرزندانش کمک کرده نتواند و اگر خانواده‌اش وضعیت اقتصادی خوب نداشته باشد، در آن نقش مثبت را ایفا کرده نتواند و با ده‌ها مشکل دیگر مواجه گردد.
او بر این باور است که اطلاع رسانی از طریق رسانه‌های جمعی، امامان مساجد و بزرگان روستا‌ها می‌تواند از ازدواج‌های زیر سن جلوگیری کند.
با این حال، عبیدالله برهانی، عالم دین میگوید که نباید خانواده‌ها دختران خردسال خود را به منظور تامین نفقه به ازدواج زودهنگام مجبور کنند و یا هم بفروش برسانند.
وی افزود: «دختر منبع نیست که ما بتوانیم نان بدست بیاریم، درست است که در اسلام مهریه برای دختران در نظر گرفته شده و از نظر شرعی به خودش متعلق است، اگر نه این آدرس نیست که پدر از این آدرس خرج خانه خود را بدست بیاره و این پیامد‌ها و خشونت های خیلی را در پی دارد.»
وی همچنان میگوید که برای غلبه بر این چالش، ضروری است که به خانواده‌ها آگاهی‌رسانی و فرهنگ‌سازی صورت گیرد و هم‌چنین دولت باید اقدامات لازم را برای جلوگیری از ازدواج‌های زیر سن انجام دهد.
«تلاش می‌شود تا زنان و دختران از تمامی حقوق شرعی خود بهره‌مند شوند»
مولوی عبدالباسط ملازاده، آمر امر به المعروف و نهی از منکر در ولایت غور در این مورد میگوید، از آغاز حاکمیت امارت اسلامی تا هنوز به ۲۶۰ مورد ازدوج‌های اجباری که ۱۰ مورد آن در سال جاری بوده، رسیدگی شده‌است.
وی افزود: «این موارد شامل حق میراث، خشونت‌های خانوادگی و موارد دیگری می‌شود که از سوی خانواده‌ها و یا هم سایر نهادهای دولتی و غیر دولتی شکایت شده و یا هم اطلاع رسیده به ادارهٔ ما و ما به آن رسیدگی کردیم.»
به گفتۀ موصوف، آنان از طریق برگزاری جلسات مختلف با خانواده‌ها، موسفیدان محل و همچنان تعیین جزا و جریمه حل و فصل کرده‌اند.
وی اضافه کرد که امارت اسلامی متعهد به حمایت از حقوق زنان بوده و تلاش می‌کند تا زنان و دختران از تمام حقوق شرعی خود بهره مند شوند.
GET IN TOUCH
NEWSLETTER
SUGGEST A STORY
PAJHWOK MOBILE APP